Πρώτη αιτία θνησιμότητας και θνητότητας τα καρδιοαγγειακά επεισόδια

Τα οξέα καρδιοαγγειακά συμβάματα (το θανατηφόρο και μη θανατηφόρο έμφραγμα μυοκαρδίου, ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) παραμένουν η πρώτη αιτία θνησιμότητας και θνητότητας στις αναπτυγμένες χώρες και γι’ αυτό αποτελούν το στόχο της βασικής και κλινικής έρευνας.

Επίσης, η καρδιακή ανεπάρκεια παραμένει μια από τις πιο θανατηφόρες παθήσεις στη σύγχρονη εποχή με ετήσια θνητότητα που φτάνει το 10-30% και 5ετή το 50-65%, εξίσου δυσμενή με την πρόγνωση πολλών επιθετικών μορφών καρκίνου.

Τα τελευταία δεδομένα στην αντιμετώπισή τους θα συζητηθούν μεταξύ άλλων στο σεμινάριο των Επιστημονικών Ενώσεων του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας, το οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί 2- 4 Οκτωβρίου 2015, στην Αθήνα.

Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Κολλεγίου καθηγητής Καρδιολογίας, Ιωάννης Λεκάκης, «το Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας προχώρησε στη σύσταση Επιστημονικών Ενώσεων σε συγκεκριμένα επιστημονικά πεδία όπως είναι της Προληπτικής Καρδιολογίας, των Αρρυθμιών, της Κλινικής Καρδιολογίας, της Επεμβατικής Καρδιολογίας και της Καρδιαγγειακής Απεικόνισης. Οι Ενώσεις αυτές σκοπό έχουν την οργάνωση σεμιναρίων, την έκδοση φυλλαδίων, την ενημέρωση της ιστοσελίδας του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (www.greekcardiology.gr) καθώς και ανακοινώσεις κατευθυντήριων οδηγιών, έρευνες και ενημέρωση σε επαγγελματικά θέματα.

Η επιστημονική εκδήλωση στην Αθήνα διοργανώνεται στα πλαίσια του εκπαιδευτικού προγράμματος του Κολλεγίου Καρδιολογίας για το 2015, από τις νεοσύστατες Επιστημονικές Ενώσεις του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας.

Με νέα οργάνωση, καινοτόμα προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και συμμετοχική διαδικασία, το Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας έρχεται να παίξει κυρίαρχο ρόλο στη μετάδοση της έγκυρης γνώσης στους καρδιολόγους και ιατρούς συναφών ειδικοτήτων, σε όλα τα σημεία της χώρας. Σκοπός του είναι να προσεγγίσει ιατρούς, νοσηλευτές και επαγγελματίες υγείας που μέχρι σήμερα δεν είχαν τη δυνατότητα να βρίσκονται σε επαφή με τα κέντρα μετάδοσης της ιατρικής γνώσης και να τους επιτρέψει να συνεχίσουν να εκπαιδεύονται και να ενημερώνονται για τις εξελίξεις που αφορούν στην ειδικότητά τους».

Αρτηριακή υπέρταση

Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αιτιολογικούς παράγοντες στην εμφάνιση καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνητότητας. Η κολπική μαρμαρυγή, η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, το ανεύρυσμα της θωρακικής αορτής και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν τις συχνότερες επιπλοκές της αρτηριακής υπέρτασης. Η διάγνωση δευτεροπαθών άρα θεωρητικά ιάσιμων μορφών αρτηριακής υπέρτασης και η πρώιμη διάγνωση αυτής κατά την παιδική ηλικία αποτελούν σημαντικά θέματα.

Αν και η θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης βασίζεται στη βελτίωση των υγιεινοδιαιτητικών συνθηκών και σε ένα μεγάλο αριθμό ομάδων φαρμάκων, <35% του συνόλου των υπερτασικών ασθενών επιτυγχάνουν μείωση της αρτηριακής πίεσης στα επιθυμητά επίπεδα. Μία σειρά επεμβατικών μεθόδων στοχεύουν τα τελευταία χρόνια να βελτιώσουν συνδυαστικά με τη φαρμακευτική αγωγή την θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης.

Τα οξέα καρδιοαγγειακά συμβάματα (το θανατηφόρο και μη θανατηφόρο έμφραγμα μυοκαρδίου, ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) παραμένουν η πρώτη αιτία θνησιμότητας και θνητότητας στις αναπτυγμένες χώρες και γι’ αυτό αποτελούν το στόχο της βασικής και κλινικής έρευνας.

Την τελευταία δεκαετία, ένας σημαντικός αριθμός νέων δεδομένων άλλαξαν ριζικά τον τρόπο κατανόησης τις πιθανότητες της κλινικής τους θεραπείας. Από τα πιο σημαντικά ευρήματα ήταν η ανακάλυψη της επίδρασης της χοληστερόλης σε διάφορα μέρη του αγγειακού τοιχώματος, η οποία έχει αλλάξει τις απόψεις μας για το ρόλο της υπερχοληστερολαιμίας στην παθογένεση της αθηροσκλήρωσης. Μέχρι πρόσφατα βλέπαμε το φαινόμενο της αθηροσκλήρωσης κυρίως από τη μηχανική υπόσταση των αθηρωματικών πλακών, οι οποίες αποτελούν εμπόδιο στην αιματική ροή. Η χοληστερίνη θεωρήθηκε κυρίως ως το πρωταρχικό δομικό συστατικό των πλακών. Η απόφραξη από θρόμβο των αιμοδυναμικά σημαντικών στενώσεων εθεωρείτο σαν η πιο συχνή αιτία των οξέων στεφανιαίων συμβαμάτων και η υποστροφή των ήδη δημιουργημένων πλακών, ο κύριος στόχος της υπολιπιδαιμικής θεραπείας.

Σήμερα οι δυσλιπιδαιμίες θεραπεύονται με υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις και υπολιπιδαιμικά φάρμακα που χορηγούνται συνήθως εφόρου ζωής. Οι μελέτες με υπολιπιδαιμικά φάρμακα απέδειξαν ότι η μείωση της χοληστερόλης ελαττώνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια συμπεριλαμβανομένου και του καρδιακού θανάτου με συνοδό υποστροφή η/και σταθεροποίηση των αθηρωματικών βλαβών.

Κολπική μαρμαρυγή

Στον τομέα των αρρυθμιών, παρουσιάζονται τα νεότερα δεδομένα για την κολπική μαρμαρυγή, την πιο συχνή και επίμονη καρδιακή αρρυθμία. Γίνεται αναφορά στον κίνδυνο θρομβογένεσης από την αρρυθμία και εξετάζονται οι μηχανισμοί που οδηγούν σε αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

Αναλύονται τα ερωτήματα που προκύπτουν για τον κλινικό γιατρό σε ό,τι αφορά τη μακροχρόνια εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή, οι γνώσεις για τις νέες προσεγγίσεις στην ηλεκτρική κατάλυση της αρρυθμίας, αλλά και οι γνώσεις μας για τους μοριακούς-κυτταρικούς μηχανισμούς που θα οδηγήσουν σε νέες, πιο αποτελεσματικές μορφές θεραπείας.

Παρουσιάζονται ενδιαφέροντα περιστατικά αρρυθμιών, που αφορούν θεραπεία με καυτηριασμό μέσω ηλεκτροκαθετήρα, και αναλύονται οι δυνατότητες και οι προβληματισμοί στο χειρισμό ασθενών με επικίνδυνες για τη ζωή ή έντονα συμπτωματικές αρρυθμίες. Επίσης, συζητείται ο κλινικός χειρισμός ασθενών με επεισόδια συγκοπής για τα οποία δεν υπάρχουν σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες.

Επιπρόσθετα, συζητούνται τα νεότερα δεδομένα στη βηματοδότηση ασθενών: ι) σε ό,τι αφορά την βελτίωση των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και αμφικοιλιακό βηματοδότη, ιι) τη νοσηλευτική φροντίδα στο βηματοδοτικό ιατρείο, πόσο απαραίτητη είναι τα τελευταία χρόνια αλλά και πόσο εφικτή. Τέλος, παρουσιάζονται οι τεχνολογικές εξελίξεις στις βηματοδοτικές και απινιδωτικές συσκευές που αφορούν τη βελτίωση της τρέχουσας και – πιθανώς και – της μελλοντικής κλινικής πράξης.

Καρδιακή Ανεπάρκεια

Η καρδιακή ανεπάρκεια παραμένει μια από τις πιο θανατηφόρες παθήσεις στη σύγχρονη εποχή με ετήσια θνητότητα που φτάνει το 10-30% και 5ετή το 50-65%, εξίσου δυσμενή με την πρόγνωση πολλών επιθετικών μορφών καρκίνου. Την τελευταία 30ετία έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στη θεραπεία της, η οποία περιλαμβάνει τους ΑΜΕΑ, τους β-αναστολείς, τους ανταγωνιστές των υποδοχέων της αλδοστερόνης, και την αμφικοιλιακήβηματοδότηση.

Στον Τομέα Κλινικής Καρδιολογίας του Σεμιναρίου Επιστημονικών Ενώσεων του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας θα παρουσιαστούν οι πρόσφατες εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση της χρόνιας, της οξείας και της προχωρημένης καρδιακής ανεπάρκειας.

Αναφορικά με τη χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, ένας νέος φαρμακευτικός παράγοντας, το LCZ 696, έδειξε πρόσφατα σημαντικά κλινικά οφέλη σε συμπτωματικούς ασθενείς με επηρεασμένο κλάσμα εξωθήσεως της αριστερής κοιλίας, καθώς πέτυχε να μειώσει κατά 20% την καρδιαγγειακή θνητότητα, κατά 21% τις επανανοσηλείες λόγω καρδιακής ανεπάρκειας και κατά 16% την ολική θνητότητα συγκριτικά με την εναλαπρίλη.

Το νέο αυτό φάρμακο είναι ένας συνδυασμός του ανταγωνιστή των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης βαλσαρτάνη με έναν αναστολέα του ενζύμου νεπριλυσίνη, το sacubitril, το οποίο αναστέλλει την αποδόμηση των νατριουρητικών πεπτιδίων αυξάνοντας τα επίπεδά τους στο αίμα. Στην οξεία καρδιακή ανεπάρκεια, οι τρεις κατηγορίες φαρμάκων που αποτελούν τις κύριες φαρμακευτικές θεραπευτικές επιλογές είναι τα διουρητικά, τα αγγειοδιασταλτικά και τα ινότροπα φάρμακα, τα οποία ωστόσο έχουν δείξει ουδέτερα ή ακόμη και αρνητικά αποτελέσματα στη μακροπρόθεσμη πρόγνωση των ασθενών.

Δύο νέοι φαρμακευτικοί παράγοντες, η σερελαξίνη και η ουλαριτίδη, δοκιμάζονται αυτή τη στιγμή σε κλινικές μελέτες φάσης ΙΙΙ, σε ασθενείς με οξεία καρδιακή ανεπάρκεια, τα αποτελέσματα των οποίων αναμένονται με εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού πρωταρχικά στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να μειώσουν μείζονα καρδιαγγειακά συμβάματα. Η σερελαξίνη, ένα συνθετικό ανάλογο της ορμόνης της κύησης ρελαξίνης, έδειξε σε προηγούμενη μελέτη σημαντική ελάττωση της δύσπνοιας αλλά και της θνητότητας (δευτερογενές σημείο ασφάλειας) στις 180 ημέρες. Η ουλαριτίδη, ένα συνθετικό νατριουρητικό πεπτίδιο, έχει δείξει προηγουμένως οφέλη στην καρδιαγγειακή αλλά και τη νεφρική λειτουργία των ασθενών με οξεία καρδιακή ανεπάρκεια.

Τέλος, η θεραπεία της προχωρημένης καρδιακής ανεπάρκειας έχει λάβει τα τελευταία χρόνια σημαντική ώθηση με τις μηχανικές συσκευές υποβοήθησης της κυκλοφορίας, οι οποίες έχουν βελτιώσει ραγδαία την πρόγνωση συγκριτικά με την κλασική φαρμακευτική αγωγή. Οι συσκευές αυτές μπορούν να αποτελέσουν αξιόπιστη εναλλακτική θεραπευτική επιλογή έναντι της καρδιακής μεταμόσχευσης λόγω της έλλειψης επαρκούς αριθμού κατάλληλων μοσχευμάτων αλλά και θεραπεία προορισμού σε ασθενείς με αντενδείξεις για μεταμόσχευση.

Λόγω της ταχείας τεχνολογικής εξέλιξης, η χρήση των συσκευών υποβοήθησης έχει διευκολυνθεί σημαντικά με την εισαγωγή μικρότερων συσκευών, με αποτελεσματικότερο αντλητικό μηχανισμό, αλλά και με τις νεώτερες συσκευές μερικής έναντι πλήρους κυκλοφορικής υποβοήθησης.

Επεμβατική Καρδιολογία

Η Επιστημονική Ένωση Επεμβατικής Καρδιολογίας θα συμμετάσχει στο πιο πάνω σεμινάριο με 7 θεματικές ενότητες σε μίαν ημερίδα στο πλαίσιο του ετήσιου σεμιναρίου του ΕΚΚ.

Στην ημερίδα αυτή θα παρουσιαστούν οι εξελίξεις στις διαδερμικές παρεμβάσεις για την θεραπεία κατ’ αρχάς των παθήσεων της αορτικής βαλβίδας όπου αυτές έχουν πλέον καθιερωθεί και επεκτείνονται με την πάροδο του χρόνου σε περισσότερες ομάδες ασθενών με νεότερου τύπου βαλβίδες και νεότερες και ευκολότερες τεχνικές. Παρουσιάζονται επίσης νέες τεχνικές για την διαδερμική θεραπεία παραβαλβιδικών διαφυγών. Ως προς την ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας παρουσιάζονται οι εξελίξεις στην παρηγορητική διαδερμική αντιμετώπιση αυτής. Στο σεμινάριο αυτό παρουσιάζονται οι εξελίξεις και μελέτη των οικονομικών δεδομένων για την αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών με τις νέες αυτές τεχνικές και εξετάζεται το costefficiencybenefit.

Παρουσιάζονται οι δύσκολες περιπτώσεις της επαναστένωσης μετά από αγγειοπλαστική με επικαλυμμένα στεντ και πως αντιμετωπίζονται αυτές καθώς και οι εξελίξεις στην καλύτερη αξιολόγηση των στενώσεων των αρτηριακών στενώσεων για να αντιμετωπίζονται μόνον οι αναγκαίες περιπτώσεις.

Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στην αντιμετώπιση των δύσκολων περιπτώσεων των ολικών αποφράξεων και της βλάβης διαχασμού των αγγείων όπου παρουσιάζονται τα νέα δεδομένα στις περιπτώσεις αυτές. Μεγάλη σημασία δίδεται στις εξελίξεις στις σύγχρονες και μελλοντικές εξελίξεις στις θεραπευτικές προσεγγίσεις στην καρδιολογία.

Παρουσιάζονται επίσης οι Νέες Θεραπείες, οι προοπτικές του Επεμβατικού Καρδιολόγου στο εγγύς μέλλον, ιδιαίτερα στα περιφερικά αγγεία και τις ενδοκρανιακές βλάβες και την σύγκλειση του ωτίου του αριστερού κόλπου.

Γίνεται, τέλος, βράβευση από το ΕΚΚ, του Διακεκριμένου Επεμβατικού Καρδιολόγου του έτους 2015 Γ. Ντάγκα, Professor of Medicine, Mount Sinai School of Medicine, NewYork, NY. Ο Γ. Ντάγκας όπως όλοι ξέρουμε έχει διακριθεί διεθνώς στον επιστημονικό στίβο.

Η διακερκιδική προσπέλαση στον καρδιακό καθετηριασμό είναι η προσέγγιση που συνεχώς κερδίζει έδαφος, με πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με την μηριαία. Χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο τόσο για διαγνωστικές στεφανιογραφίες όσο και σε αγγειοπλαστική, ενώ σε ασθενείς με STEMI φαίνεται να έχει όφελος ως προς την επιβίωση. Τα μειωμένα ποσοστά αιμορραγικών επιπλοκών στην περιοχή της παρακέντησης σχετίζονται με την τεχνική αυτή. Επιπλέον, μειώνει τον χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο και δίνει τη δυνατότητα επιλογής για εξιτήριο την ίδια ημέρα, γεγονός που περιορίζει κατά πολύ το κόστος υγείας.

Η κύρια επιπλοκή της κερκιδικής προσέγγισης είναι η απόφραξη της κερκιδικής αρτηρίας, η οποία μπορεί να είναι μόνιμη και αναφέρεται μεταξύ 1% – 10% σε διαφορετικές μελέτες. Η βατότητα της ωλενίου αρτηρίας με Allen’s test είναι ένας σχετικά εύκολος τρόπος τεκμηρίωσης της διπλής αιμάτωσης του χεριού.

Ωστόσο, σε πολλά κέντρα δεν χρησιμοποιείται πλέον και η χρησιμότητά του test αμφισβητείται, όπως φάνηκε και στην πρόσφατη μελέτη 1035 ασθενών της Β Καρδιολογικής Κλινικής του νοσοκομείου «Ερυθρός Σταυρός» που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Journal of Invasive Cardiology.

Καρδιαγγειακή απεικόνιση

Στις συνεδρίες της επιστημονικής ένωσης της Καρδιαγγειακής απεικόνισης θα παρουσιασθούν όλες οι εξελίξεις που αφορούν τη απεικόνιση της μυοκαρδιακής παραμόρφωσης, συσπείρωσης-αποσυσπείρωσης της αριστερής κοιλίας, οι κλινικές εφαρμογές της υβριδικής απεικόνισης για την κατάδειξη της ισχαιμίας -βιωσιμότητας του μυοκαρδίου σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο καθώς και ο αναβαθμισμένος ρόλος των απεικονιστικών μεθόδων στην παρακολούθηση ασθενών με νεοπλασίες κατά τη χορήγηση χημικοθεραπευτικών σχημάτων και στην αξιολόγηση ασθενών με οξέα αορτικά σύνδρομα σύμφωνα με τις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες.

health.in.gr