Ο σκηνοθέτης Τομπίας Λίντχολμ μιλά στο in.gr για «Μια Πειρατεία στον Ωκεανό»

Ένα δράμα στον Ινδικό Ωκεανό. Με την κάμερά του ο δανός σκηνοθέτης Τομπίας Λίντχολμ κινηματογράφησε την πειρατεία ενός πλοίου, αλλά και τις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωσή του, κατασκευάζοντας ένα δυνατό δράμα χαρακτήρων -και κερδίζοντας τον Χρυσό Αλέξανδρο στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο σεναριογράφος και συγγραφέας μίλησε τηλεφωνικά στο in.gr για την ταινία του, για το δανέζικο σινεμά και για τη νέα ταινία που ετοιμάζει με τον Τόμας Βίντερμπεργκ.

Η ταινία Μια Πειρατεία στον Ωκεανό είναι μόλις η δεύτερή σας ταινία ως σκηνοθέτης. Έχετε, όμως, σημαντική εμπειρία στο γράψιμο σεναρίων. Τι σας αρέσει στη συγγραφή σεναρίων και τι στη σκηνοθεσία;

Η μεγαλύτερη μάχη στο σινεμά κερδίζεται στον υπολογιστή, την ώρα που γράφεις το σενάριο. Εάν μια ταινία δεν έχει καλό σενάριο, τότε δεν θα είναι μια καλή ταινία. Αυτό που μου αρέσει όταν γράφω ένα σενάριο, είναι ότι μπορώ να κάτσω μόνος μου σε ένα δωμάτιο και απλά να το κάνω. Είμαι μόνο εγώ, οι σκέψεις μου και ο υπολογιστής. Η σκηνοθεσία είναι πολύ πρακτική και πρέπει να σκέφτεσαι πολλά πράγματα ταυτόχρονα και να είσαι δημιουργικός την ίδια στιγμή. Μου αρέσει το ότι μπορώ να φτιάξω μια ταινία από την αρχή: από την ιδέα μέχρι την πρεμιέρα ως σκηνοθέτης. Και μου αρέσει πολύ να δουλεύω με ηθοποιούς, μου αρέσει να δουλεύω με ανθρώπους. Στις δύο ταινίες που έχω κάνει, αποκαλώ τους ηθοποιούς μου «το συγκρότημά μου της ροκ». Δουλεύουμε πολύ στενά μαζί. Και τον υπόλοιπο καιρό απλά παίζω ντραμς σε ταινίες άλλων. Παίζω ντραμς στο The Hunt του Τόμας Βίντερμπεργκ, ή στην τηλεοπτική σειρά Borgen.

Πώς αποφασίσατε να γυρίσετε μία ταινία για μια πειρατεία;

Πριν γεννηθώ ο πατέρας μου ήταν ναυτικός και στρατιώτης. Δεν μου μιλούσε πολύ για τις εμπειρίες του, αλλά ήμουν πάντα περίεργος για τη ζωή στη θάλασσα. Η Δανία είναι μια χώρα ναυτικών. Έχουμε έναν τεράστιο στόλο, πολλοί Δανοί είναι ναυτικοί, οπότε μία πειρατεία στον Ινδικό Ωκεανό είναι κάτι το πολύ σημαντικό στη χώρα μου. Το 2007 και το 2008 είχαμε τις πρώτες πειρατείες. Θυμάμαι να διαβάζω το περιστατικό στην εφημερίδα και να σκέφτομαι: «Αυτή είναι μία ταινία». Με τρομοκρατούσε η σκέψη ότι αυτοί οι αθώοι ναυτικοί ήταν όμηροι για μήνες. Και ήθελα να κάνω τη Δανία να μάθει περισσότερα για αυτό το θέμα.

• Δείτε μία σκηνή από την ταινία «Μια Πειρατεία στον Ωκεανό»

Γιατί βάλατε και την οπτική γωνία των στελεχών της ναυτιλιακής εταιρείας;

Όταν είσαι όμηρος, δεν έχεις βούληση. Κάθεσαι απλά εκεί και περιμένεις. Είναι πολύ δύσκολο να φτιάξεις μια ταινία με έναν ήρωα χωρίς βούληση. Αυτοί οι ναυτικοί δεν θέλουν τίποτα, θέλουν μόνο να γυρίσουν στα σπίτια τους, αλλά δεν μπορούν να αλλάξουν την κατάστασή τους. Ήθελα μια «μηχανή» για την ιστορία μου. Αυτή ήρθε μέσα από τα στελέχη, γιατί η δική τους διαπραγμάτευση είναι η μηχανή που δίνει ισχύ στην ιστορία: που κάνει τον θεατή να αγωνιά, να φοβάται, να νιώθει ελπίδα… Επίσης, ο θεατής έχει τη δυνατότητα να μαθαίνει περισσότερα από αυτά που γνωρίζει ο ναυτικός. Ο ναυτικός γνωρίζει αυτά που βλέπει και ο διευθυντής αυτά που ξέρει εκείνος. Αλλά το κοινό γνωρίζει τα πάντα. Έτσι χτίζεται το σασπένς. Σε πολλές ταινίες οι πλούσιοι εμφανίζονται ως απατεώνες και διεφθαρμένοι. Αυτή δεν είναι ακριβώς η αλήθεια. Τα εταιρικά στελέχη που γνώρισα εγώ στην έρευνά μου ενδιαφέρονταν πολύ για την ασφάλεια των ναυτικών και ήθελαν να πληρώσουν για να γυρίσουν πίσω.

Είναι αλήθεια ότι ο άνδρας που ερμηνεύει τον μεσολαβητή είναι πραγματικός μεσολαβητής;

Ναι, είναι αλήθεια. Πήγα σε μια εταιρεία για συμβουλές και δούλευε ως διαπραγματευτής. Δεν έγραψα έναν ρόλο γι’ αυτόν, τον άφησα να αυτοσχεδιάσει και ύστερα έγραψα τις ατάκες των ηθοποιών. Εάν είχαν κάποια ερώτηση τούς απαντούσε σαν επαγγελματίας. Και έτσι προσεγγίσαμε την πραγματικότητα όσο περισσότερο μπορούσαμε. Αυτό το ρεαλισμό προσπαθήσαμε να επιτύχουμε και στα γυρίσματα: γυρίσαμε την ταινία λίγο έξω από τις ακτές της Σομαλίας. Είχαμε, βέβαια, το λιμενικό να μας προστατεύει από τους πειρατές μόλις, αλλά ήμασταν πραγματικά εκεί έξω. Και το πλοίο στο οποίο πραγματοποιήσαμε γυρίσματα είχε πέσει θύμα πειρατείας. Και οι ναυτικοί του υπήρξαν όμηροι. Οπότε ήξεραν πώς είναι να είσαι όμηρος και έτσι μας έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες. Αντί να χρησιμοποιήσω τη φαντασία μου, χρησιμοποίησα τις δικές τους εμπειρίες.

Υπήρχε κάτι που δεν γνωρίζατε για τις πειρατείες και σας εξέπληξε που το μάθατε;

Πολλά πράγματα. Νόμιζα ότι η κατάσταση θα ήταν πολύ πιο περίπλοκη. Οι ναυτικοί μού είπαν ότι οι πειρατές τοποθετούσαν τους Ευρωπαίους ναυτικούς πάνω και τους υπόλοιπους στο αμπάρι, γιατί οι δεύτεροι δεν άξιζαν για τους πειρατές τίποτα. Δεν θα μπορούσαν ποτέ να πείσουν την Κένυα να πληρώσει, οπότε τους κρατούσαν στο αμπάρι. Αυτό με εξέπληξε και άλλαξα το σενάριο μόλις το έμαθα. Στο πρώτο draft του σεναρίου είχα οθόνες πλάσμα και σύγχρονο εξοπλισμό, ό,τι είχα δει σε αμερικανικές ταινίες σε αίθουσες διαπραγματεύσεων. Και μόλις μίλησα στον Γκάρι μου είπε ότι δεν υπάρχουν τέτοια πράγματα. Μόνο μερικά τηλέφωνα. Και αυτό με εξέπληξε. Και, φυσικά, ο Ομάρ, ο χαρακτήρας του διαπραγματευτή-μεταφραστή στο πλοίο. Ο ρόλος που παίζει (είναι πειρατής, δεν είναι;) κατάφερε να με συναρπάσει και ήθελα να το βάλω στο σενάριο. Σχεδόν κανείς από όσους μίλησα δεν μπορούσε να μου απαντήσει για το ποιος ήταν ο ρόλος ενός τέτοιου ανθρώπου.

Γράψατε και το σενάριο του The Hunt του Τόμας Βίντερμπεργκ. Τι είναι αυτό που σας προσελκύει σε δυνατά ψυχολογικά δράματα;

Πραγματικά δεν ξέρω. Ξέρω μόνο ότι δεν είμαι αρκετά έξυπνος για να κάνω κωμωδία. Δεν είμαι αρκετά μεγάλος για να βλέπω την ειρωνεία στα πράγματα. Είμαι μόνο στα 30 μου. Αγαπώ τις κωμωδίες, αλλά δεν μπορώ να γράψω κωμωδία. Όταν ανοίγω τον υπολογιστή μου, γράφω δραματικές ιστορίες. Και ελπίζω όταν γεράσω και αρχίσω να βλέπω την ειρωνεία στα πράγματα, ότι θα γράψω μια σουρεαλιστική κωμωδία.

Φέτος η Δανία ήταν υποψήφια για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Γιατί πιστεύετε ότι το σινεμά και η τηλεόραση της Δανίας είναι τόσο επιτυχημένα σε όλο τον κόσμο;

Καλή ερώτηση. Πιστεύω ότι φταίει ο Λαρς Φον Τρίερ. Είναι σημαντικό για μας τους δημιουργούς ότι είχαμε ένα πρότυπο, μια ιδιοφυΐα που τα κατάφερε και έκανε δυνατό και για μας τους υπόλοιπους να ασχοληθούμε με το σινεμά. Ο Λαρς Φον Τρίερ προσελκύει πολλά βλέμματα προς το δανέζικο σινεμά. Την ίδια στιγμή, υπάρχει πολιτική βούληση που στηρίζει το σινεμά της Δανίας. Οι περισσότερες ταινίες λαμβάνουν κρατική επιχορήγηση. Από το Dogma 95, πριν από 20 χρόνια, και μετά η κινηματογραφική κοινότητα γίνεται όλο και πιο δυνατή. Και πιστεύω ότι αυτοί οι άνθρωποι ξεκίνησαν κάτι και μας έδωσαν τη δυνατότητα να τα καταφέρουμε. Είναι σαν να παίζουμε αγώνα στο γήπεδό μας. Και η κινηματογραφική σχολή στη Δανία έχει κάνει πολύ καλή δουλειά.

Η «Πειρατεία στον Ωκεανό» άρεσε και στο ελληνικό κοινό. Κέρδισε το μεγάλο βραβείο στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Ναι. Είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

Γράφω την επόμενη ταινία του Τόμας Βίντερμπεργκ. Στο επίκεντρό της βρίσκεται μία οικογένεια τη δεκαετία του 1970. Θα είναι σαν μια βορειοευρωπαϊκή εκδοχή της Παγοθύελλας του Ανγκ Λι. Θα ρίξουμε μια ματιά στον θεσμό της οικογένειας την περίοδο που μεγάλωνα και θα δούμε γιατί τόσα πολλά ζευγάρια έπαιρναν διαζύγια, γιατί οι οικογένειες διαλύονταν εκείνη την εποχή. Και θα κάνουμε μια ταινία γι’ αυτό.

* Η ταινία «Μια Πειρατεία στον Ωκεανό» θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου.

«Είναι η ζωή διαπραγματεύσιμη; Ποιά είναι τα όρια της διαπραγμάτευσης; Όταν έχεις να διαλέξεις ανάμεσα στη ζωή ενός ή εκατό τι θα έκανες; Πόσο εύκολα αλλάζουν οι ρόλοι μεταξύ του θύτη και του θύματος; Είναι η πειρατεία ένα φαινόμενο που αφορά μόνο τον κόσμο της ναυτιλίας;» Σε αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσουν να απαντήσουν την Τετάρτη η πρέσβειρα της Δανίας, Μέτε Κνούντσεν και η νομική σύμβουλος της εταιρείας Tsakos Shipping, Μαρία Τσάκου, με αφορμή την ταινία του Λίντχολμ. Τη συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου, ενώ ναυτικές οικογένειες με μέλη θύματα πειρατείας θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους με το κοινό. Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη στις 20:00 το βράδυ στο @ Free Thinking Zone (Σκουφά 64 & Γριβαίων, Κολωνάκι).

Αγγελική Στελλάκη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ