Γυροειδής αλωπεκία: Τριχόπτωση και στα δύο φύλα

Ο όρος ακούγεται ίσως λίγο παράξενος αλλά για πολλούς ανθρώπους αποτελεί κόκκινο πανί. Άλλωστε, η ξαφνική απώλεια τριχών κατά πλάκες σε άνδρες και γυναίκες ξεφεύγει από την τυπική εικόνα της ανδρικής τριχόπτωσης και προκαλεί από μόνη της αρκετό άγχος και εύλογα ερωτηματικά στα οποία θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση.

Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν ακούν για τριχόπτωση σκέφτονται την κλασσική ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία: τον κύριο που αργά αλλά σταθερά χάνει τα μαλλιά του αρχικά από τη μετωπιαία χώρα, αργότερα από την κορυφή του κεφαλιού και ενίοτε από όλο το κρανίο.

Ωστόσο, πολλοί θα έχουν παρατηρήσει ορισμένα άτομα που φέρουν στο κεφάλι τους άλλοτε άλλου μεγέθους εντελώς στρογγυλές περιοχές χωρίς τρίχες. Αυτή είναι η γυροειδής αλωπεκίαση και διαφέρει από την ανδρογενετικού τύπου ως προς την αιτιολογία, την αντιμετώπιση και την πρόγνωση για τον απλούστατο λόγο ότι πρόκειται περί ασθένειας και όχι φυσιολογικής γενετικά καθορισμένης κατάστασης.

Πού οφείλεται
Η νόσος είναι ουσιαστικά αγνώστου αιτιολογίας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι πρόκειται για κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, δηλαδή το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του πάσχοντα επιτίθεται κατά των θυλάκων των τριχών του. Δεν έχει εξακριβωθεί ποιος παράγοντας είναι αυτός που στρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα κατά των θυλάκων αλλά φαίνεται ότι η παίζει ρόλο και η κληρονομικότητα.

Υπέρ αυτής της θεωρίας είναι, μεταξύ των άλλων, το γεγονός ότι εμφανίζεται συχνά σε άτομα που πάσχουν από άλλες αυτοάνοσες ασθένειες όπως παθήσεις του θυρεοειδούς (θυρεοειδίτιδα Hashimoto) και σακχαρώδη διαβήτη. Περίπου το 4% των πασχόντων από λεύκη εμφανίζουν τη νόσο ενώ έχει διαπιστωθεί αυξημένη επίπτωση σε ανθρώπους με σύνδρομο Down και ατοπικό έκζεμα. Τέλος, ορισμένες φορές προηγείται κάποιο σημαντικό ψυχικό τραύμα.

Πώς παρουσιάζεται
Η γυροειδής αλωπεκίαση αφορά περίπου το 2% του πληθυσμού και προσβάλει εξίσου και τα δύο φύλα. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά προτιμά ηλικίες μικρότερες των 40 ετών.

Συνήθως παρουσιάζεται μία μόνο πλάκα στο τριχωτό της κεφαλής αλλά μπορεί να εμφανιστούν και περισσότερες. Η περιοχή των φρυδιών, των βλεφάρων και του γενείου μπορούν επίσης να προσβληθούν. Μερικές φορές χάνονται όλες οι τρίχες του τριχωτού της κεφαλής, οπότε μιλάμε για ολική γυροειδή αλωπεκία ενώ όταν εξαφανίζονται όλες οι τρίχες του σώματος έχουμε καθολική.

Το ευχάριστο γεγονός σε αυτή τη νόσο είναι ότι η πλειονότητα των ασθενών ιάται χωρίς κάποια ειδική θεραπεία σε διάστημα εννέα μηνών. Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε, παρ’ότι οι θύλακοι των τριχών ποτέ δεν καταστρέφονται αλλά απλώς υποστρέφουν και δεν αναπτύσσουν τρίχες. Έχει διαπιστωθεί ότι ορισμένοι παράγοντες που σχετίζονται με την νόσο καθιστούν την πρόγνωση επιφυλακτική. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

– Εμφάνιση κατά την παιδική ηλικία.
– Πολλαπλές πλάκες.
– Απώλεια τριχών από το πίσω μέρος του κεφαλιού (οφίαση).
– Απώλεια φρυδιών και βλεφάρων.
– Καθολική ή ολική νόσος.
– Συνύπαρξη ατοπικού νοσήματος (ατοπικό έκζεμα, άσθμα κλπ).
– Επανειλημμένες προσβολές της νόσου.

Την ευνοϊκότερη πρόγνωση έχουν οι ενήλικες ασθενείς που εμφανίζουν μία ή δύο πλάκες στο τριχωτό της κεφαλής χωρίς να έχει προηγηθεί άλλη προσβολή.

Πώς αντιμετωπίζεται
Όταν ο ασθενής παρουσιαστεί στο δερματολόγο, η διάγνωση τίθεται εύκολα γιατί το υποκείμενο δέρμα που έχει αποκαλυφθεί είναι απολύτως φυσιολογικό. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να απαιτηθεί βιοψία.

Αν η αλωπεκία είναι περιορισμένη, το μόνο που απαιτείται είναι να διαβεβαιωθεί ο πάσχον ότι το πρόβλημα θα υποχωρήσει με λίγη υπομονή. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις έχουν δοκιμαστεί πολλές θεραπείες αλλά τα αποτελέσματα είναι μάλλον ασαφή εξαιτίας της αγνώστου προέλευση της νόσου αλλά και του γεγονότος ότι στις περισσότερες περιπτώσεις αυτοϊάται. Τα κυριότερα θεραπευτικά μέτρα είναι:

– Κορτικοστεροειδή – η τοπική εφαρμογή ισχυρών κορτικοστεροειδών σε καθημερινή βάση για διάστημα τριών μηνών θεωρείται η πιο δοκιμασμένη θεραπεία. Ενίοτε τα κορτικοστεροειδή ενίοντε απευθείας στην πάσχουσα περιοχή και σε λίγες πολύ εκτεταμένες περιπτώσεις χορηγούνται συστηματικά.

– Ερεθιστικές και ευαισθητοποιές ουσίες – η εφαρμογή ανθραλίνης, που χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ψωρίασης, προκαλεί τοπικό ερεθισμό αλλά αναφέρονται περιπτώσεις όπου ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική στην γυροειδή αλωπεκία. Αποτελέσματα που επίσης ποικίλουν έχει η τοπική ανοσοθεραπεία με diphencyprone που προκαλεί τοπική αλλεργική δερματίτιδα.

– Υπεριώδης ακτινοβολία – η εφαρμογή υπεριώδους ακτινοβολίας Β (UV-B) αποτελεί δοκιμασμένη θεραπεία ενώ σε δύσκολες περιπτώσεις έχει δοκιμαστεί και η φωτοχημειοθεραπεία (PUVA) με ποικίλα αποτελέσματα.

– Μινοξιδίλη – η τοπική εφαρμογή διαλύματος του φαρμάκου αυτού έχει θετικά αποτελέσματα στο 30% περίπου των ασθενών με ελάχιστες παρενέργειες αλλά δεν είναι αποτελεσματική σε εκτεταμένη νόσο.

– Κυκλοσπορίνη – έχει δοκιμαστεί τοπική εφαρμογή του γνωστού ανοσοκατασταλτικού φαρμάκου που χρησιμοποιείται στις μεταμοσχεύσεις σε ασθενείς με εκτεταμένη νόσο αλλά με περιορισμένη επιτυχία.

– Σε περιπτώσεις ολικής αλωπεκίας που έτσι κι αλλιώς δύσκολα αντιμετωπίζονται, δεν πρέπει να αποκλείεται η χρήση περούκας, κυρίως για ψυχολογικούς λόγους.

Σε μία κοινωνία επικεντρωμένη στην εξωτερική εμφάνιση, η παρουσία γυροειδούς αλωπεκίας αποτελεί συχνά σημαντική πηγή άγχους που υποσκάπτει την ποιότητα ζωής του πάσχοντος και ενδεχομένως να επιδεινώνει τη νόσο του.

Για το λόγο αυτό το σημαντικότερο μέτρο που πρέπει να ληφθεί είναι η καθησύχαση του ασθενούς ότι κατά τα άλλα η υγεία του δεν κινδυνεύει και μπορεί να ζήσει μια καθ’όλα φυσιολογική ζωή. Παράλληλα, ο ρόλος της οικογένειας και των φίλων είναι κρίσιμος, ιδίως στα παιδιά, καθώς μπορούν να προσφέρουν σημαντική ψυχολογική υποστήριξη σε δύσκολες στιγμές.

health.in.gr