Φίμωση: λύσεις πέρα απ’ την περιτομή

Πολλές ανατομικές ανωμαλίες εμφανίζονται σε παιδική ηλικία και ανησυχούν ιδιαίτερα τους γονείς. Κάποιες από αυτές είναι δυνατό, ανάλογα με τη βαρύτητά τους, να μη χρειάζονται ιατρική παρέμβαση και να υποχωρούν καθώς η ανάπτυξη του παιδιού προχωρά. Σε άλλες περιπτώσεις παραμένουν και στην ενήλικη ζωή, δημιουργώντας ή όχι λειτουργικά προβλήματα. Μία από αυτές είναι και η φίμωση του πέους.

Με τον όρο αυτό εννοούμε την ύπαρξη μιας αρκετά σφικτής ακροποσθίας, του δέρματος δηλαδή που καλύπτει τη βάλανο. Αποτέλεσμα αυτού είναι η αδυναμία πλήρους αποκάλυψης της βαλάνου κατά τη διάρκεια της στύσης ή όταν επιχειρηθεί το τράβηγμα της ακροποσθίας προς τα πίσω. Η τελευταία ενέργεια αντενδείκνυται σε μικρά παιδιά διότι μπορεί να τραυματίσει την ακροποσθία και να δημιουργήσει ουλές που θα επιδεινώσουν την κατάσταση.

Θεωρητικά, λοιπόν, θα έπρεπε να είναι πολύ εύκολο να διακρίνει κανείς την παρουσία ή όχι φίμωσης. Εκ πρώτης όψεως μάλιστα, η λύση φαντάζει απλή: περιτομή, μια επέμβαση που σε κάποιες κοινωνίες γίνεται στην πλειοψηφία των μικρών αγοριών επειδή έτσι επιβάλλουν οι παραδόσεις τους.

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Υπάρχει αρκετός δρόμος μέχρι ν’ αποφασιστεί μια τέτοια επέμβαση για καθαρά ιατρικούς λόγους. Σημαντικότερο ακόμη είναι το γεγονός ότι και μεταξύ των ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων μπορούν να υπάρξουν διαφωνίες ως προς το τι είναι φίμωση και τι όχι. Ακόμη ένα σημείο που χρειάζεται ανάλυση, είναι από ποια ηλικία και μετά μπορεί με ασφάλεια να μπει η διάγνωση και πόσο άμεσα πρέπει ν’ αναληφθεί θεραπευτική δράση.

Όλα τα άρρενα νεογνά γεννιούνται με σφικτή ακροποσθία που αφήνει, όμως, ένα στόμιο για τη δίοδο των ούρων. Σε μερικά από αυτά, το στόμιο μπορεί να είναι τόσο σφικτό που να παρατηρείται παροδική διόγκωση του πέους κατά την ούρηση («ballooning» το ονομάζουν χαρακτηριστικά οι Αγγλοσάξονες). Το τελευταίο σύμπτωμα μπορεί να δημιουργήσει ιδιαίτερη ανησυχία στους γονείς, θεωρείται όμως μέσα στα πλαίσια του φυσιολογικού, αρκεί βέβαια να υπάρχει ροή ούρων. Με την πάροδο της ηλικίας και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του τρίτου και τέταρτου έτους η ακροποσθία γίνεται πιο ευκίνητη, τα συμπτώματα υποχωρούν και η κατάσταση βελτιώνεται.

Υπολογίζεται ότι τα μισά περίπου από τα αγόρια ηλικίας τριών ετών μπορούν μόνα τους να τραβήξουν την ακροποσθία προς τα πίσω. Όπως αναφέρουν στατιστικές από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, πλήρης αποκάλυψη της βαλάνου παρατηρείται στο 50% των 10χρονων αγοριών, στο 90% των 16χρονων και στο 98-99% των 18χρονων.

Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι ένας βαθμός περιορισμού στην κινητικότητα της ακροποσθίας είναι δυνατό να παραμείνει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός άνδρα χωρίς να προκαλεί κανένα λειτουργικό πρόβλημα. Όταν έχουμε πραγματική φίμωση, όμως, μια σειρά από επιπλοκές μπορούν να εμφανιστούν. Τέτοιες είναι:

Δυσκολία στην ούρηση
Λοιμώξεις, μικροβιακές ή μυκητιασικές, κάτω από την ακροποσθία (βαλανίτιδες)
Πόνος ή δυσφορία κατά τη στύση

Ακόμη, σε περίπτωση που τελικά τραβηχτεί η ακροποσθία προς τα πίσω, είναι πιθανόν να εμφανιστεί η λεγόμενη παραφίμωση, δηλαδή η αδυναμία της να επανέλθει στην αρχική της θέση, περιβρογχίζοντας τη βάλανο.

Ο οικογενειακός σας ιατρός μπορεί να σας συμβουλεύσει σχετικά, όμως αρμόδιος για να κρίνει την ύπαρξη ή όχι του προβλήματος και να προτείνει τη σωστή θεραπεία είναι ένας ουρολόγος ή ένας παιδοχειρουργός.

Τα είδη της θεραπείας είναι δύο: η συντηρητική και η χειρουργική.

Η πρώτη συνίσταται στη χρήση κορτιζονούχων αλοιφών τοπικά. Από τις διάφορες μελέτες φαίνεται ότι το πιο αποτελεσματικό σκεύασμα είναι αυτό της βήτα-μεθαζόνης σε συγκέντρωση 0,05%, ενώ έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και η υδροκορτιζόνη 1%. Ο τρόπος καθώς και το χρονικό διάστημα εφαρμογής καθορίζονται από τον θεράποντα ιατρό. Η παρακολούθηση είναι απαραίτητη για κάποιο χρονικό διάστημα. Υπαρκτή είναι η πιθανότητα μη ανταπόκρισης ή υποτροπής, οπότε και οδηγούμαστε στη χειρουργική θεραπεία.

Σύμφωνα με στοιχεία της Παιδιατρικής Εταιρίας του Καναδά πραγματική φίμωση συμβαίνει μόνο σ’ ένα 2% των ανδρών. Από αυτούς 85-95% θα απαντήσουν στη θεραπεία με τοπικά κορτικοστεροειδή. Από τους υπόλοιπους, οι τρεις στους τέσσερις θα χρειαστεί να υποστούν διάταση της ακροποσθίας υπό τοπική αναισθησία. Μόνο ο ένας στους τέσσερις, ή αλλιώς επτά στους 10000 από το γενικό πληθυσμό, θα χρειαστεί να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση (περιτομή) με γενική αναισθησία. Ακόμη και στην τελευταία περίπτωση υπάρχουν αρκετές παραλλαγές στην τεχνική που επιτρέπουν λιγότερο ριζικές επεμβάσεις.

Αυτό που άλλαξε στη θεραπεία της φίμωσης κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 είναι η στροφή προς τη συντηρητική θεραπεία, η οποία είναι πιο εύκολη, καθόλου αιματηρή και έχει μικρότερο κόστος από τη χειρουργική. Τα αποτελέσματά της είναι πολύ ικανοποιητικά στις περισσότερες περιπτώσεις, παραμένουν όμως και κάποιες ενδείξεις που επιβάλλεται η δεύτερη προσέγγιση, όπως οι υποτροπιάζουσες βαλανοποσθίτιδες, η παραφίμωση και η ύπαρξη δερματολογικού νοσήματος τοπικά που δεν απαντά στη θεραπεία.

Σε κάθε περίπτωση, η υποψία ύπαρξης σχετικού προβλήματος θα πρέπει να οδηγήσει στην εκτίμηση από εξειδικευμένο ιατρό για την αποφυγή οποιασδήποτε σύγχυσης. Τις περισσότερες φορές, πρόκειται απλά για μια υπερβολική ανησυχία των γονιών που προκύπτει και μέσα από την άγνοια του φυσιολογικού ρυθμού σωματικής ανάπτυξης του παιδιού. Αν χρειάζεται θεραπευτική παρέμβαση, όμως, υπάρχουν αρκετές επιλογές που θα οδηγήσουν στη λύση.

health.in.gr