Ο Τραμπ των τροπικών

Φανταστείτε τη σκηνή. Σε ένα αεροδρόμιο τις παρυφές του Αμαζονίου, εκατοντάδες άτομα χειροκροτούν έναν τύπο που κατεβαίνει από το αεροπλάνο, φωνάζοντας το παρατσούκλι του: «Μύθος», «μύθος». Εκείνος ανεβαίνει σε καρναβαλικό άρμα βαμμένο ως λεοπάρδαλη και ξεκινά την πορεία μέσα από την πόλη.

Ο παρουσιαστής εναλλάσσει συνθήματα με γνωστά βραζιλιάνικα τραγούδια από τα μεγάφωνα και πίσω από το άρμα-λεοπάρδαλη ακολουθούν κορνάροντας τζιπ και μηχανές.

Ποιός είναι ο «μύθος»; Ο Χαϊρ Μπολσονάρο, ο οποίος έχει περιγραφεί ως «ο πιο μισογύνης και μισητός εκλεγμένος αξιωματούχος στον δημοκρατικό κόσμο», ο οποίος μεταξύ άλλων δεν είναι και θιασώτης των ελεύθερων εκλογών.

Εδώ και τρεις δεκαετίες, δηλαδή από τότε που εισήλθε στην πολιτική ζωή της Βραζιλίας αυτός ο πρώην αλεξιπτωτιστής που έχει ως ίνδαλμά του τον χιλιανό δικτάτορα Πινοσέτ, ζητά επίμονα την επιστροφή της χώρας στη στρατιωτική διοίκηση που υπήρχε μέχρι το 1985.

«Είμαι υπέρ της δικτατορίας», έλεγε την πρώτη από τις επτά θητείες του ως βουλευτής. Και έκανε επιθέσεις στους πάντες: στις γυναίκες, τους μαύρους, τους ομοφυλόφιλους, τους ξένους, τους ιθαγενείς. ‘Ολοι τον αντιμετώπιζαν ως ένα παράδοξο στην πολιτική σκηνή της χώρας.

Ομως πλέον ο επικίνδυνος Μπολσονάρο φιγουράρει στην κεντρική σκηνή διεκδικώντας την προεδρία της Βραζιλίας στις εκλογές του Οκτωβρίου, σε μια στιγμή μάλιστα που ο εμβληματικός πρώην πρόεδρος Λούλα ντα Σίλβα βρίσκεται στη φυλακή. Σε μια ένδειξη ότι η διεθνής κοινότητα δίνει προσοχή στην παρουσία του, πρόσφατα συναντήθηκε μαζί του ο Βρετανός πρέσβης στη Βραζιλία. Μα είναι δυνατόν ένας τέτοιος τύπος να έχει υποστήριξη;

«Φανταστείτε μια χώρα με 60.000 δολοφονίες το χρόνο και το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς που έχει καταγραφεί ποτέ», παρατηρεί ο δημοσιογράφος Μπράιαν Ουίντερ. «Οι συνθήκες, δυστυχώς, τον ωφελούν».
Θέλοντας να επωφεληθεί και από την στροφή της Λατινικής Αμερικής προς τα δεξιά μετά την «ροζ επανάσταση», ο 63χρονος Μπολσονάρο εμφανίζεται ως ένας Τραμπ των τροπικών: είναι υπέρ των όπλων και εναντίον του κατεστημένου. Μιλά για vagabundos (χαμένους), για canalhas (φρικιά) και bandidos (απατεώνες).

Λέει ότι οι αντίπαλοί του χρησιμοποιούν fake news εναντίον του, υπόσχεται ότι θα είναι σκληρός στην αντιμετώπιση του εγκλήματος και επιτίθεται συνέχεια στην Κίνα. Στις ομιλίες του παρατηρούνται οι ίδιες ασυνταξίες με εκείνες του Τραμπ και οι ίδιες κραυγές – όπως και παρόμοια μηνύματα στα 5 εκατομμύρια followers που έχει στο Facebook.
Οι πολιτικοί αναλυτές θεωρούν πως το επιτελείο του Μπολσονάρο κοπιάρει απροκάλυπτα τις στρατηγικές του Τραμπ και δεν αποκλείουν να του δώσουν ακόμα και την νίκη. Το τρίπτυχο εγκληματικότητα-οικονομία-διεφθαρμένοι πολιτικοί απέδωσε στις ΗΠΑ και μπορεί να αποδώσει και στη Βραζιλία.
Για εκατομμύρια προοδευτικούς Βραζιλιάνους, η προοπτική να εγκατασταθεί στο προεδρικό μέγαρο ένας τύπος που τάσσεται υπέρ της θανατικής ποινής, υπέρ των βασανιστηρίων και εναντίον κάθε διαφορετικότητας είναι τρομακτική.

Πολλοί ψηφοφόροι τον θεωρούν «τρελό και επικίνδυνο» και στις δημοσκοπήσεις συγκεντρώνει περίπου 20%. ‘Ομως μέσα σε ένα τόσο ρευστό περιβάλλον, όλα μπορεί να συμβούν.