Απίστευτα χρονικά υποταγής στα λόμπι πετρελαίου

Η πατρίδα μου, η Λιβαδειά, έχει καταγραφεί στην ιστορία της χώρας μας ως η μοναδική αγροτοβιομηχανική πόλη, η οποία διατήρησε επί μακρόν την πρωτοπορία στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και κυρίως της υδροκίνησης για ποικίλες ανάγκες στον βιομηχανικό και βιοτεχνικό τομέα, αλλά και στα νοικοκυριά.

Η Λιβαδειά από τα τέλη του προπερασμένου αιώνα, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960, διατηρούσε με την πράσινη οικολογική ενέργεια, (το νερό των πηγών της Έρκυνας), περίπου 12 βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες επεξεργασίας του βαμβακιού και επίσης υδροκίνητους αλευρόμυλους και νεροτριβές για το πλύσιμο και το ζωντάνεμα των μάλλινων χειμερινών κλινοσκεπασμάτων και χαλιών.

Το χρυσάφι της βοιωτικής αγροτικής γης, το βαμβάκι επεξεργαζόταν από τα υδροκίνητα εκκοκκιστήρια, νηματουργεία, υφαντήρια και βαφεία. Με την ίδια υδροκίνηση, λειτουργούσαν δύο μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος για τους δημοτικούς ηλεκτρικούς φανοστάτες και για τις οικιακές αλλά και τις επαγγελματικές ανάγκες στα καταστήματα.

Με άλλα λόγια, πολύ πριν από την ίδρυση και λειτουργία της ΔΕΗ, η πατρίδα μου απολάμβανε τα προνόμια του εξηλεκτρισμού και μάλιστα χωρίς το ρυπογόνο πετρέλαιο. Οι λόγιοι της μακράς αυτής περιόδου αποκαλούσαν το νερό της υδροκίνησης «λευκό άνθρακα».

Στην ακουαρέλα μου αυτή (1970), είναι το υδροκίνητο εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο εκκόκκισης βαμβακιού και αλευρόμυλος, που ενώ προοριζόταν για Μουσείο Υδροκίνησης, η τότε δημοτική αρχή αθέτησε τη συμφωνία.

Η καταστροφή των ιστορικών υδροκίνητων εργοστασίων της Λιβαδειάς και η αχρησία των ανεμόμυλων στα νησιά

Το τέλος της δεκαετίας του 1950 και οι αρχές του 1960, ήταν η περίοδος της σταδιακής παράδοσης της αναπτυξιακής σκυτάλης, στη Λιβαδειά, στα οργανωμένα συμφέροντα της ρυπογόνου τεχνολογίας με τους πετρελαιο-κίνητους εξοπλισμούς σε πολλά εργοστάσια. Μάλιστα, το μένος για την κατάργηση της υδροκίνησης επεκτάθηκε και στα υπέροχα λιθόκτιστα εργοστάσια της επεξεργασίας του βαμβακιού και της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτά τα κτίσματα με την υποδειγματική τοιχοποιΐα και τις αισθητικά υπέροχες κεραμοσκεπές κατεδαφίστηκαν με την παρέμβαση τοπικών βουλευτών αλλά και υπουργών και του προέδρου της Βουλής, εκλεγμένων από τους πολίτες της Βοιωτίας.

Η κατεδάφιση αυτών των υπέροχων αρχιτεκτονικά κτιρίων συνδυάστηκε και με την καταστροφή του μηχανολογικού εξοπλισμού της υδροκίνησης, ή την πώληση των μεταλλικών θαυμάσιων μηχανών στα χυτήρια της χαλυβουργίας, ή στους περιοδεύοντες μεταπράτες…άχρηστων μηχανημάτων.

Προσωπικά το 1962, στα φοιτητικά μου χρόνια, συγκλονίστηκα, όταν από ένα μικρό παραπόρτι εισχώρησα στο κλειστό νηματουργείο των συνεταίρων βιομηχάνων Καβρή, Χατζόπουλου και Πανουργιά. Είδα ακινητοποιημένες τις κομψές υδροκίνητες μηχανές μετατροπής του εκκοκκισμένου βαμβακιού σε νήματα διαφόρων διαμέτρων. Νήματα τυλιγμένα σε εκατοντάδες καρούλια. Μηχανές και προϊόντα νηματουργίας σκεπασμένα  με πέπλο σκόνης. Κάτι σαν σαβανωμένα κορμιά.

Στη μαντεμένια βάση αυτών των μηχανών ήταν γραμμένη στα αγγλικά με ανάγλυφη γραφή η ένδειξη: «Από το τάδε εργοστάσιο του Μάντσεστερ για το νηματουργείο (των τριών συνεταίρων) της Λιβαδειάς, στην Ελλάδα» (Produced in Manchester United Kingdom specifically for the manufacturing facility of the esteemed company Kavris-Hatzopoulos-Panourgias located in Levadea, Greece). Ανεφώνησα «αίσχος», εγκαταλείποντας το νεκρό και άλλοτε πολύβουο εργοστάσιο, με τις δεκάδες πεπειραμένες λιβαδείτισες κλώστριες…

Σημειώνω στο σημείο αυτό ότι το πατρικό μου σπίτι δέσποζε ανάμεσα σ’ ένα εκκοκκιστήριο βαμβακιού, στο νηματουργείο, σε μια νεροτριβή και σε αλευρόμυλο. Όλα υδροκίνητα!

Tέσσερις κυλινδρικοί «ανεμόμυλοι» χωρίς τις φτερωτές τους. Κτίρια άδεια, βουβά και νεκρά. Μια επίδειξη για το τίποτα.

Αθέτησαν συμφωνία για Μουσείο Υδροκίνησης

Η χειρότερη όμως πράξη, εναντίον της υδροκίνησης στη Λιβαδειά διαπράχθηκε στην πρόσφατη δεκαετία του 1990, όταν η τότε δημοτική αρχή ήλθε σε συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς, για τη δημιουργία με όλα τα έξοδα από την Τράπεζα, υποδειγματικού μουσείου υδροκίνησης σ’ ένα υπέροχο παρόχθιο του ποταμού Έρκυνα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο-εκκοκκιστήριο βαμβακιού, ιδιοκτησίας Παπαϊωάννου.

Σημαντικό μερίδιο αυτού του κτίσματος ανήκε στην ιερά μητρόπολη Θήβας και Λιβαδειάς, με ποιμενάρχη, τότε, τον σημερινό αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Τότε συνέβη το πιο ακραίο και απίστευτο γεγονός: Ο τότε δήμαρχος αθέτησε αδικαιολόγητα  τη συμφωνία που είχε κάνει με την διακεκριμένη λιβαδείτισα, πρόεδρο του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Πειραιώς κυρία Σοφία Στάϊκου, η οποία, όπως είναι γνωστό, έχει σηκώσει στις πλάτες της πρότυπο δίκτυο με εννέα θεματικά μουσεία στην ελληνική περιφέρεια, η συνεισφορά των οποίων στην εθνική οικονομία και το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) υπολογίζεται σε 10 εκατομμύρια ευρώ, ενώ τα μουσεία αυτά τα έχουν επισκεφθεί την τελευταία δεκαετία πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι.

Γραφικοί … νεκροί ανεμόμυλοι

Είναι πολλά έως και αμέτρητα τα ελληνικά νησιά που έχουν ανακαινίσει την εξωτερική τους εμφάνιση στους ανεμόμυλους. Αλλά διατηρούν ακίνητες τις πελώριες ξύλινες ακτίνες (οι περισσότερες χωρίς πανιά για την κυκλική περιστροφή στις ρόδες που κινούνται με την αιολική ενέργεια). Έτσι τελικά αλέθουν το σιτάρι οι ανεμόμυλοι. Είναι κρίμα σε κάθε νησί με τους γραφικούς και ρομαντικούς ανεμόμυλους, να μη λειτουργεί ούτε ένας, υπό μορφή επισκέψιμου μουσείου αιολικής ενέργειας.

Όπως επίσης είναι κρίμα η Αστυπάλαια και δύο-τρία ακόμη νησιά να καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες με φορτιζόμενα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, ενώ εάν περικύκλωναν το θαλάσσιο χώρο τους με πλωτές μικρές και ισχυρές ανεμογεννήτριες θα ετροφοδοτούντο με πολλές και πάμφθηνες κιλοβατώρες.

Yπέροχο κτίσμα πρώην εκκοκκιστήριο βαμβακιού και αλευρόμυλος με την πελώρια ρόδα (φτερωτή) που κινούσε με το νερό τις δύο βιοτεχνικές μονάδες. Το κτίριο λειτουργεί ως κλειστό πλέον δημοτικό συνεδριακό κέντρο. (Λάδι σε καμβά του Πέτρου Μακρή)

Οι αιχμάλωτοι του λόμπι του πετρελαίου και οι καταστροφικές πλημμύρες

Η δεκαετία του 1960 ήταν περίοδος ασύδοτης εξάπλωσης των επιχειρήσεων του πετρελαϊκού λόμπι. Στις αρχές της ίδιας δεκαετίας, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ως υπουργός Δημοσίων Έργων, στην κυβέρνηση του Συναγερμού, του φιλάσθενου αρχιστράτηγου Αλέξανδρου Παπάγου, ξήλωσε πάνω από 6 γραμμές του ηλεκτροκίνητου τραμ, στην μείζονα περιοχή της πρωτεύουσας και της Θεσσαλονίκης και αντικατέστησε τα τραμ με στόλο ρυπογόνων πετρελαιοκίνητων και σχεδιαστικά κακόγουστων και κάθε άλλο παρά άνετων για τους επιβάτες λεωφορείων.

Και για να ολοκληρώσει ο Κων. Καραμανλής το … αναμορφωτικό του έργο, μπάζωσε ή υπογειοποίησε όλα  τα μεγάλα ρέματα και αντίκλινα της πρωτεύουσας με αέναη ροή πηγαίων και όμβριων υδάτων. Έτσι, η ίδια τότε κυβέρνηση μετέτρεψε αυτές τις ρεματιές και τα ποτάμια με την παρόχθια βλάστηση, σε ασφαλτοστρωμένες λεωφόρους, που με τις νεροποντές μετατρέπονταν σε καταστρεπτικούς για το περιβάλλον ορμητικούς χειμάρρους, με δεκάδες νεκρούς από πνιγμούς. (Μεγάλες πλημμύρες περιόδων 1961, 1977 και 1994).

Από τις συγγραφικές και δημοσιογραφικές μαρτυρίες για τις πλημμύρες του 1961, ο Γιώργος Μελανίτης αναφέρει στο βιβλίο του «Ο καιρός και τα μυστικά του», 47 νεκρούς και ο Δ. Ζιακόπουλος στο βιβλίο του «Καιρός, ο γιος της Γης και του Ήλιου», 44 νεκρούς και περισσότερους από 4.000 άστεγους.

Όμως θύματα της πολιτικής τότε παχυδερμίας υπήρξαν και δημοσιογράφοι, όπως οι Γ. Κουκάς και ο φωτορεπόρτερ της «Αυγής» Ι. Γκίνης, που ξυλοκοπήθηκαν άγρια από αστυνομικούς. Στις 2 Νοεμβρίου 1977 η Αθήνα θρήνησε 29 νεκρούς. Τότε καταστράφηκαν 170 αυτοκίνητα, το 16% της οδοποιίας και πλημμύρισαν με τεράστιες ζημιές 2.000 σπίτια.

Στις 21 Οκτωβρίου 1994 πλημμύρισε ο Ποδονίφτης στη Νέα Φιλαδέλφεια με 10 νεκρούς, εκατοντάδες κατεστραμμένα αυτοκίνητα και πλημμύρισαν τα γραφεία του ΚΚΕ στον Περισσό, τα τυπογραφεία του «Ριζοσπάστη» και ο ραδιοσταθμός 902 του ιδίου κόμματος.