Σεβντίκιοϊ: Μια πατρίδα γεμάτη μελαγχολικά τραγούδια και αγάπη

Η προσφυγιά, η νοσταλγία, οι «σεβντάδες»: στοιχεία που είναι ένα με το ελληνικό φλέγμα και ταμπεραμέντο. Όλα αναδύονται έξοχα κααρμονικά μέσα από το τελευταίο βιβλίο της ακάματης Μαρίτσας Σαριντζιώτου-Σπύρου.

Η συγγραφέας ανασταίνει δια της πένας της τους προγόνους της, μέσω της ανάδειξης των γενεαλογικών δέντρων, αλλά και της παράθεσης πολύτιμων αναμνήσεων και προφορικής παράδοσης.

Το βιβλίο «Σεβντίκιοϊ, πατρίδα μου, Σεβντά μου» είναι πρωτίστως συγκινητικό, έχει ιστορική αξία και χαρακτηρίζεται από αλήθεια και αυθορμητισμό.

Για πόσα από τα βιβλία που κυκλοφορούν μπορούμε να το πούμε αυτό;

Η συγγραφέας

Η Μαρίτσα Σαριντζιώτου-Σπύρου, βραβευμένη συγγραφέας που καταπιάνεται με θέματα ιστορίας και συλλογικής μνήμης στα έργα της, είναι παιδί προσφύγων από την Σμύρνη. Οι γονείς και οι παππούδες της έζησαν στο Σεβντίκιοϊ, ένα χωριό της Σμύρνης, μικρό, γραφικό, όμορφο.

Η μικρή Μαρίτσα γαλουχήθηκε με παραμύθια που είχαν ήρωες του Τσέτες του Πεχλιβάν, τον Κεμάλ, τον Πλαστήρα, την ίδια την Ελλάδα. Παραμύθια κεντημένα με αφηγήσεις σχετικές με έθιμα της εποχής, με τοπική γαστρονομία και παράδοση, με φαντασία και πίστη. Ίσως, χάρη σε όλα αυτά τα παραμύθια και τις διηγήσεις, να έγινε η ίδια συγγραφέας, χρόνια αργότερα…

Η θρησκευτικότητα διαπερνά εμφανώς το έργο της. Πιστεύει στον Θεό και εμπνέεται από την ζωογόνο, όπως την χαρακτηρίζει, δύναμη της ορθόδοξης πίστης. Η πίστη της όμως έχει κάτι ανατρεπτικό: την οδηγεί στην δημιουργία. Ταξιδεύοντας στον προγονικό της τόπο, άντλησε γνώση και έμπνευση για να συνθέσει ένα έργο το οποίο δεν φιλοδοξεί να γίνει best seller, αλλά να αγγίξει τις ψυχές των αναγνωστών του.

Το λεβέντικο Σεβντίκιοϊ

Το βιβλίο της κυρίας Σαριντζιώτου είναι το δεύτερο που κυκλοφορεί για το γραφικό, σμυρνέικο χωριό. Το άλλο, με τίτλο «Το λεβέντικο Σεβντίκιοϊ» είναι του Νίκου Καραρά και η συγγραφέας το διάβασε ενδελεχώς πριν ξεκινήσει να καταπιάνεται με το δικό της.

Το Σεβντίκιοϊ, λοιπόν, το λεβέντικο, το σεβνταλίδικο «χωριό» της Ιωνίας, ήταν πασίγνωστο για την παλικαριά και την εργατικότητα των Ελλήνων κατοίκων του. Η κωμόπολη αυτή είναι χτισμένη περίπου 12 χλμ. νοτίως της Σμύρνης, στις υπώρειες του Κιζίλνταγα, του ανατολικότερου βουνού της Ερυθραίας Χερσονήσου, σε τοποθεσία εξαίρετου φυσικού κάλλους, ανάμεσα σε εύφορους λόφους, δάση και γόνιμες κοιλάδες. Στα ανατολικά και στα νότια του χωριού, δηλαδή προς τον Μπουτζά και το Τζιμόβασι, απλωνόταν μια μεγάλη και πλούσια πεδιάδα, κατειλημμένη σήμερα σε μεγάλο βαθμό από το αεροδρόμιο της Σμύρνης, δρόμους και χιλιάδες νέα κτίσματα. Το κλίμα της περιοχής είναι εξαιρετικό, ιδανικό για τις μεσογειακές καλλιέργειες. Σ’ αυτά τα δυο στοιχεία και στη φιλοπονία των κατοίκων οφειλόταν ο πλούτος του «χωριού».

Παρόλο που το Σεβντίκιοϊ βρίσκεται πάνω στον αρχαιότατο στρατηγικό δρόμο που οδηγεί στις πλούσιες κοιλάδες του Καΰστρου (Έφεσος) και του Μαιάνδρου (Μίλητος, Πριήνη, Αϊδίνι), φαίνεται πως δεν κατοικήθηκε από την αρχαιότητα, γιατί τα αρχαία κατάλοιπα που βρέθηκαν ως τώρα (θεμέλια πύργου, λίγες επιγραφές, θραύσματα αγγείων) είναι ελάχιστα και μάλλον εκεί δεν θα υπήρχε κάποιος σημαντικός αρχαίος οικισμός. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα νεότερο οικισμό, ίσως υστεροβυζαντινό τιμάρι, που στα χρόνια της οθωμανικής κατάκτησης (14ος αι.) αποτέλεσε τσιφλίκι ενός Σελτζούκου ουλεμά (ιεροκήρυκα), του Σεϊντί Μουκερέμ Εντίν, στον οποίο οφείλεται και το όνομά του χωριού (Σεϊντίκιοϊ,  δηλαδή χωριό του Σεϊντί).

Στα νεότερα χρόνια η ονομασία αυτή παρεφθάρη και κατέληξε στο στόμα των Ελλήνων ως Σεβντίκιοϊ (και επί το ελληνικότερον στην εποχή μας ως… Σευδίκιον). Με την υστερία που επικρατούσε κατά τον 19ο αιώνα για τον εξαρχαϊσμό ελληνικών και ξένων τοπωνυμίων, ο Σμυρναίος λόγιος Ικέσιος Λάτρης βάφτισε το χωριό Ιμέριον ή Ερασίνον, δηλαδή χωριό του πόθου, του έρωτα, του σεβντά, μεταφράζοντας την τουρκική λέξη Σεβντίκιοϊ. Φυσικά η ονομασία του Λάτρη δεν επικράτησε πέραν ορισμένων αρχαιοπλήκτων λογίων.

Ένας άτυπος χάρτης του μικρού χωριού

Μες στο βιβλίο της κυρίας Σαριντζιώτου αναφέρεται κάθε λεπτομέρεια γύρω από αυτόν τον τόπο. Η ανάγνωση του βιβλίου μοιάζει με οδοιπορικό που δεν κουράζει, αλλά αναζωογονεί-ένας περίπατος σε λιγότερο προβεβλημένες πτυχές της ιστορίας, αλλά και άφθονο φωτογραφικό υλικό από ανθρώπους και σπίτια που δεν υπάρχουν πια, αλλά υπήρξαν.

Κι ό, τι υπήρξε έτσι λαμπερά και ακατανίκητα, μάλλον διεκδικεί δάφνες αιωνιότητας στις καρδιές αυτών που «παίρνουν οξυγόνο από τις αναμνήσεις και την ιστορία τους».

Προμηθευτείτε το βιβλίο εδώ.