[Παρένθεση] Ο Αγγελάκας, ο Πανούσης, το ΚΚΕ και «η νύχτα των άλλων»

Αξιωματικά κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να κρίνει – και να κρίνεται. Ενας καλλιτέχνης πολύ περισσότερο. Μπορεί να κρίνει και μέσα από το μεγεθυντικό φακό της διασημότητάς του να μεταδίδει αυτό το μήνυμά του και βεβαίως – εκτεθειμένος ων στο κοινό – να κρίνεται από αυτό του το μήνυμα.

Ετσι η πρόσφατη καλλιτεχνική σύμπραξη του Γιάννη Αγγελάκα με τον Τζίμη Πανούση, ένα ξεκάθαρα πολιτικό-κομματικό μουσικό έργο με προφανή στόχο το ΚΚΕ, έχει το απόλυτο δικαίωμα να υπάρξει, έστω και μέσω μιας συμβατικής πλατφόρμας που είναι το περιοδικό Μετρό έστω και δίπλα σε μια συνεργασία του Τζιμάκου με την Κατερίνα Στανίση. Να ακουστεί, να συζητηθεί και να κριθεί.

Το τραγούδι «Η Katyusha του ΚΚΕ», που πρωτοακούστηκε την περασμένη εβδομάδα στο Διαδίκτυο και ενώ η επικαιρότητα ζούσε στον ορυμαγδό της διαπραγμάτευσης με τον Σόιμπλε, απηχούσε τις ιδιαίτερα γνωστές θέσεις του Τζίμη Πανούση για τον ρόλο του ΚΚΕ. Θέσεις που ο ίδιος της είχε αναπτύξει σε μια περιπετειώδη ραδιοφωνική συνέντευξη τον περασμένο Οκτώβριο που σκοπό είχε να προωθήσει τις συναυλίες του κάπου στην Πειραιώς, αλλά μετατράπηκε σε μεγάλο βαθμό και μεταξύ άλλων σε ένα μανιφέστο κατά της κοινοβουλευτικής και εν γένει παρουσίας του ΚΚΕ.

Η απάντηση του ΚΚΕ στο τραγούδι των Αγγελάκα – Πανούση, αν και όχι επίσημη, ήρθε από κάποιες ομάδες συμπαθούντων που επιτέθηκαν με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο – και πάλι μέσω YouTube – στο καλλιτεχνικό αυτό δίδυμο. Ενα βίντεο με τίτλο «(π)Ω(ρ)ΔΗ στον Τζίμη Πανούση και τον Γιάννη Αγγελάκα» έκανε γρήγορα και αυτό τον δικό του γύρο του Διαδικτύου.

Οι αντιδράσεις που προκάλεσε αυτή η συμμαχία του Αγγελάκα με τον Πανούση έφεραν τον ίδιο τον πάλαι ποτέ ηγέτη των Τρυπών να τοποθετηθεί το βράδυ του Σαββάτου μέσω μιας σπάνιας ανάρτησής του στο Twitter, λέγοντας ότι «Αριστερά που δεν αντέχει τη κριτική και δεν διανοείται την αυτοκριτική είναι κατα φαντασίαν αριστερά».

Κάποιος έσπευσε να του απαντήσει πως «και καλλιτέχνης που ταυτίζει ΚΚΕ με ΧΑ και δεν διανοείται την κριτική είναι κατά φαντασίαν καλλιτέχνης».

Πολλοί άλλοι έσπευσαν να ψέξουν τον Αγγελάκα όχι τόσο για την ωμότητα και για τον παραλληλισμό του ΚΚΕ με τη Χρυσή Αυγή – αυτά είναι μια άλλη συζήτηση – αλλά για τον χρονισμό αυτής της επίθεσης στο ΚΚΕ. Τώρα που το ΚΚΕ είναι στο 5% και που ύστερα από δεκαετίες ηγεμονίας του στον χώρο, η άλλη Αριστερά το έχει θέσει εντελώς στο περιθώριο. Αλλοι δε είπαν το εξής απλό, ότι μια τέτοια επίθεση στο πλευρό μάλιστα του γνωστού, και για τις εμμονές του, Τζίμη Πανούση, είναι απλά εντελώς αχρείαστη, εξ ου και το ξάφνιασμα και η αμηχανία: «Τι ‘ναι τούτο; Γιατί;».

Δεν θα σταθώ στον Τζίμη Πανούση – είναι μια πολυδιαφημισμένη περσόνα που έχει υπεραναλυθεί και υπερεκτεθεί στα μέσα ενημέρωσης.

Η όλη αμηχανία σε αυτό ήταν ο Γιάννης Αγγελάκας, ένας στιχουργός-ποιητής, ένας μουσικός κρυστάλινος, αληθινά αντισυμβατικός, καθάριος.

Η αλήθεια είναι ότι ο Αγγελάκας με τον Πανούση μοιράζονται μια δυσανεξία απέναντι στην κοινοβουλευτική Αριστερά.

Ο ίδιος ο Αγγελάκας το είχε διατυπώσει οκτώ ολόκληρα χρόνια πριν, σε συνέντευξή του στους Schooligans:

«Πότε ένιωσες για πρώτη φορά εχθρικά απέναντι στην έννοια «κράτος»;

«Κοίταξε, δεδομένου ότι από μικρός είχα συνείδηση της φτώχιας μας, μεγαλώνοντας ανακάλυπτα και ποιοι είναι οι λόγοι της φτώχιας. Όταν ήμουν παιδί θεωρούσα ότι η φτώχια είναι μια κατάσταση φυσιολογική στη ζωή. Σιγά-σιγά έβλεπα ότι δεν ήταν και τόσο φυσιολογικό ότι ο πατέρας μου ήταν πάντα ένας εργάτης που τον ξεζουμίζανε και το μόνο που κέρδιζε ήταν να δίνει ένα κομμάτι ψωμί στα παιδιά του. Αρχισα να αναρωτιέμαι λοιπόν τι σόι οργανωμένη κοινωνία είναι αυτή. Απ’ την άλλη, επειδή ο πατέρας μου ήταν κομμουνιστής και οργανωμένος στο ΚΚΕ, καταλάβαινα ότι ούτε τα υποτιθέμενα επαναστατικά κόμματα φτιάχναν ελεύθερους ανθρώπους. Δηλαδή δεν μπορούσα να δεχτώ ότι ο πατέρας μου, ο επαναστάτης, ο κομμουνιστής, αρνιόταν τα ρούχα μου, τη μουσική μου, την ιδιομορφία μου».

Οπότε;

«Οπότε κάποια στιγμή έπαψα να πιστεύω – ως τότε το πίστευα – ότι η λύση είναι η κοινοβουλευτική αριστερά. Είδα ότι οι άνθρωποί της είναι θύματα ενός άλλου μηχανισμού που πάλι τους κρατούσε στο σκοτάδι και τους έδινε εντολές»…»

Αλλά και πάλι το «γιατί τώρα» είναι ένα ερώτημα που προβληματίζει, Αφού τα έχει πει εδώ και χρόνια. Και αφού η άλλη κοινοβουλευτική αριστερά δεν μοιάζει να τον ενοχλεί τόσο:Διαβάζει κανείς πάλι στο Twitter του μια ανάρτηση από την 6η Φεβρουαρίου με ξεκάθαρο θετικό πρόσημο για τον ΣΥΡΙΖΑ. «Ενα τραγουδάκι για τον φόβο (και για την Ελλαδίτσα που παλεύει επιτέλους να γίνει Ελλάδα)».

Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον Γιάννη Αγγελάκα ότι δεν υπήρξε ον πολιτικό μέσα από την σπουδαία καλλιτεχνική του πορεία – από τα χρόνια των «Τρυπών» μέχρι το πολυφορεμένο ερήμην του «Σιγά μην κλάψω».

Αν μάλιστα υπάρχει κάποιο «πρόβλημα» με τραγούδια και τους στίχους του Γιάννη Αγγελάκα ήταν ότι αυτά κυκλοφόρησαν «πολύ νωρίς», ότι είπαν φοβερές αλήθειες χρόνια πολλά πριν αυτές βγουν στην επιφάνεια και χρειαστούν ένα τραγούδι να τις συνοδεύσεις.

Λέει στο υπέροχο «Ενα πληρωμένο τραγούδι» (1993) ο ποιητής Γιάννης Αγγελάκας:

«Φιμώνω τοίχους,
ταΐζω μηχανές,
για την καρδιά ενός κτήνους
καταπίνω φωτιές,
πληρώνω ερωμένες,σιωπές,εκβιαστές

» Τραυλίζω μύθους,
σκαλίζω πληγές,
για την καρδιά ενός κτήνους
κυνηγιέμαι απ’ το χθες,
πληρώνω καταθλίψεις,ενοχές,διαστροφές

» Ομως πληρώνομαι γι’ αυτό πληρώνομαι
μ’ ανώδυνες μικρές διαδρομές
πάνω κάτω σε μια λαίμαργη χώρα
μέσα έξω σε μια αχόρταγη χώρα
Πληγώνομαι απ’ αυτήν πληγώνομαι
μα ξαγρυπνάω γυρεύοντας τα άχρηστά της δώρα,
τα άχρηστά της δώρα».

Ο Αγγελάκας χρησιμοποίησε τις αλληγορίες του για να καυτηριάσει την ελληνική (πολιτική) πραγματικότητα πολύ καλύτερα, πολύ πιο διεισδυτικά και πολύ πιο καθολικά από πολλούς άλλους, ίσως πιο πολύ από κάθε άλλον.

Τι δουλειά είχε λοιπόν να μπλέξει με τον Τζίμη Πανούση και να οικειοποιηθεί το καλειδοσκοπικό του σύμπαν;

Και εγώ απορώ. Και με αυτήν την απορία που μόνο ο ίδιος μπορεί να την απαντήσει, σκέφτομαι έναν άλλον στίχο του από τις τελευταίες δουλειές του με τις Τρύπες, από το τραγούδι «Μέσα στη νύχτα των αλλων» (1999).

«Ηρθε ο καιρός να μου πεις, είναι καιρός να μου πεις/
Τι γυρεύουμε εμείς μέσα στη νύχτα των άλλων»