Ενας βασιλιάς πιο «πολιτικός»

Ενας χρόνος συμπληρώνεται σήμερα από την ημέρα που απεβίωσε, πλήρης ημερών, η βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ και ανήλθε στον βρετανικό θρόνο ο πρωτότοκος γιος της, ο Κάρολος Γ΄. Στη διάρκειά του, ο 74χρονος μονάρχης έδειξε να γνωρίζει πως αποστολή του είναι να αφήσει μια κληρονομιά σταθερότητας και συνέχειας – τις αναγκαίες για τον βασιλικό θεσμό μεταρρυθμίσεις είναι προφανές πως θα αναλάβει να τις εφαρμόσει ο πρίγκιπας διάδοχος, ο Ουίλιαμ.

Παρά τον ουδέτερο ρόλο που ενδύθηκε, ωστόσο, όπως και η μητέρα του πριν από αυτόν, ο Κάρολος φρόντισε παράλληλα να καταστήσει τους τελευταίους 12 μήνες σαφές, με διακριτικές και μετρημένες κινήσεις, πως η δική του βασιλεία θα είναι περισσότερο πολιτική.

Ενα παράδειγμα: το τελευταίο χριστουγεννιάτικο μήνυμα της Ελισάβετ ήταν επικεντρωμένο στην οικογενειακή και θρησκευτική σημασία της γιορτής.

Στο δικό του πρώτο χριστουγεννιάτικο μήνυμα, πάλι, ο Κάρολος έκανε ιδιαίτερη μνεία σε «όλους τους επαγγελματίες της υγείας… και τους δημόσιους λειτουργούς» σε αυτούς τους «δύσκολους καιρούς», όταν πολλοί από αυτούς δυσκολεύονταν να «πληρώσουν τους λογαριασμούς και να κρατήσουν τις οικογένειές τους ζεστές και χορτάτες». Την περίοδο εκείνη, η συντηρητική κυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ έκανε (ακόμη πιο) δύσκολη τη ζωή γιατρών, νοσοκόμων, δασκάλων, σιδηροδρομικών υπαλλήλων και οδηγών λεωφορείων, αρνούμενη να αυξήσει επαρκώς μισθούς παγωμένους για περισσότερα από 10 χρόνια.

Η υποδοχή της Φον ντερ Λάιεν

Και ένα δεύτερο παράδειγμα: προς μεγάλη δυσφορία των ευρωσκεπτικιστών Τόρις και του βορειοϊρλανδικού DUP, ο Κάρολος συμφώνησε να δεχθεί την πρόεδρο της Κομισιόν, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στις 27 Φεβρουαρίου στο Ουίνδσορ, μόλις λίγες ώρες αφότου η πρόεδρος της Κομισιόν και ο Ρίσι Σούνακ είχαν υπογράψει τη Συμφωνία – Πλαίσιο του Ουίνδσορ, η οποία έβαλε τέλος σε μία σκληρή διαμάχη ανάμεσα στο Λονδίνο και στις Βρυξέλλες για το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, τη συνθήκη που είχε σκοπό να φέρει τη Βόρεια Ιρλανδία στη μετά Brexit εποχή. Οπως σημειώνει η ισπανική «El Pais», παρότι το Μπάκιγχαμ απέδωσε την ιδέα της συνάντησης στην κυβέρνηση, ο Κάρολος δέχθηκε με χαρά την εκπρόσωπο της ΕΕ, μια χειρονομία που βοήθησε στην αποκατάσταση μιας σχέσης από χρόνια όλο και χειρότερης.

Κάρολος και Καμίλα πραγματοποίησαν την πρώτη τους επίσημη επίσκεψη στο εξωτερικό στη Γερμανία, στις 31 Μαρτίου. Είχαν περάσει σχεδόν οκτώ χρόνια από τότε που τα προβλήματα κινητικότητας της Ελισάβετ την είχαν υποχρεώσει να σταματήσει τις διεθνείς μετακινήσεις της. Με άλλα λόγια, μετά το δημοψήφισμα για το Brexit και το διαζύγιο που αυτό επέφερε, δεν είχε πατήσει βρετανός μονάρχης στο έδαφος της ηπειρωτικής Ευρώπης. Ο Κάρολος, που επρόκειτο να επισκεφθεί πρώτα τη Γαλλία, αλλά αναγκάστηκε να το αναβάλει λόγω των ταραχών που πυροδότησε ο θάνατος του 17χρονου Ναέλ από πυρά αστυνομικού, ανέκτησε έτσι τη λειτουργία της διπλωματικής γέφυρας που παραδοσιακά είχε ο βασιλικός οίκος.

Μήνυμα συμφιλίωσης

«Η ομιλία του βασιλιά στην Μπούντεσταγκ», λέει ο ιστορικός Κρεγκ Πρέσκοτ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, «βοήθησε στο να ενισχυθεί ένα μήνυμα συμφιλίωσης. Το όλο πλαίσιο της επίσκεψης ήταν ένα μήνυμα που μας καλεί να κοιτάζουμε μπροστά, ιδιαίτερα μετά το Brexit».

Αν υπάρχει ένας τομέας στον οποίο ο Κάρολος Γ΄ έχει έναν ευρέως αναγνωρισμένο ρόλο – έπειτα από χρόνια κριτικής, αδιαφορίας ή χλευασμού από τον βρετανικό Τύπο -, αυτός είναι η υπεράσπιση του περιβάλλοντος. Η απόφαση της βραχύβιας πρωθυπουργού Λιζ Τρας να απαγορεύσει στον βασιλιά να ταξιδέψει στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου για την COP27 τον Νοέμβριο, δύο μήνες μετά τον θάνατο της Ελισάβετ, τον ενόχλησε πολύ. Υπάκουσε αθόρυβα, άρχισε όμως να σχεδιάζει την απάντησή του. Αρχές Νοεμβρίου, λίγες ημέρες προτού ξεκινήσει η διάσκεψη στην Αίγυπτο, διοργάνωσε τη δική του μίνι σύνοδο για την κλιματική αλλαγή στο Μπάκιγχαμ, προσκαλώντας περισσότερους από 200 πολιτικούς και ακτιβιστές. Το «παρών» έδωσαν και ο ειδικός απεσταλμένος της αμερικανικής κυβέρνησης Τζον Κέρι, και ο πρόεδρος της COP26 στη Γλασκώβη Αλοκ Σάρμα, και φυσικά ο Ρίσι Σούνακ, τον οποίο ο Κάρολος δεν έχει πάψει να πιέζει από τότε που υπαινίχθηκε πως η μάχη κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν αποτελεί προτεραιότητά του.

Ο εκνευρισμός των άλλων

Ο Κάρολος εκνεύρισε πολλούς συντηρητικούς βουλευτές και μέλη της Βουλής των Λόρδων αποφασίζοντας να μην τους προσκαλέσει στην τελετή στέψης του, στις 6 Μαΐου. Οι θέσεις τους, τόσο στο αβαείο του Ουεστμίνστερ όσο και στα σκαλοπάτια έξω από το παλάτι του Μπάκιγχαμ, δόθηκαν σε εργαζόμενους στο βρετανικό ΕΣΥ, σε βετεράνους, ακτιβιστές και εθελοντές από φιλανθρωπικές οργανώσεις. «Ο Κάρολος μπορεί να είναι φανταχτερός και εκνευριστικός», έγραψε ο πολιτικός αναλυτής Μάρτιν Φλέτσερ στο «New Statesman», ένα κεντροαριστερό περιοδικό, «αλλά αντίθετα με τις συντηρητικές κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας είναι ένας αξιοπρεπής και συμπονετικός άνθρωπος».