Αυξάνονται οι πάσχοντες από νόσο Αλτσχάιμερ – Έλλειψη δομών φροντίδας στην Ελλάδα

Σημαντική αύξηση του αριθμού των νέων κρουσμάτων της Νόσου Αλτσχάιμερ καταγράφουν οι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια. Στην Ελλάδα οι πάσχοντες από τη νόσο, καθώς και άλλες μορφές άνοιας, ανέρχονται σε 200.000, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο ο πληθυσμός των ασθενών αγγίξει τα 36 εκατομμύρια.

Στην Ελλάδα, η απουσία εξειδικευμένων δομών φιλοξενίας ασθενών με άνοια καθιστά εντονότερο το πρόβλημα, καθώς στην οικογενειοκρατρική ελληνική κοινωνία η φροντίδα στο σπίτι (από συζύγους, παιδιά, αδέρφια κ.α.) αφορά στο 90% των περιπτώσεων.

«Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν εξειδικευμένες δομές φιλοξενίας ασθενών με άνοια, δεν υπάρχουν επιδόματα για περιθάλποντες ακόμη και στα προχωρημένα στάδια της άνοιας, δεν διατίθενται κονδύλια για έρευνα και δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο για θέματα που αφορούν ασθενείς με άνοια», σημεώνει η Παρασκευή Σακκά, Νευρολόγος-Ψυχίατρος, πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Διαταραχών Αθηνών.

Η άνοια, με πιο συχνή μορφή τη νόσο Αλτσχάιμερ (60%), απασχολεί σήμερα έντονα τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και τα κρατικά συστήμα υγείας, καθώς καταγράφεται αύξηση του αριθμού των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας διεθνώς. Ο μέσος όρος έναρξης της νόσου είναι τα 75 χρόνια. Σε μικρότερες ηλικίες, κάτω των 65 ετών, το ποσοστό εμφάνισης της νόσου δεν υπερβαίνει το 7-10%.

«Ακόμη κι αν είναι νόσος των ηλικιωμένων μόνο η γήρανση του πληθυσμού έχει καταστεί βασική πρόκληση για όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης την τελευταία δεκαετία. Είναι, ακόμη περισσότερο, στο σημερινό πλαίσιο των δημοσιονομικών περιορισμών. Τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω θα αντιστοιχούν στο 29,5% του πληθυσμού της Ευρώπης των 27 μέχρι το 2060, ενώ το 2010 αντιστοιχούσαν μόνο στο 17,4%», αναφέρει η Μάγδα Τσολάκη, Νευρολόγος-Ψυχίατρος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Αλτσχάιμερ και προσθέτει ότι «σήμερα υπάρχουν 150 εκατομμύρια ηλικιωμένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επομένως ο μύθος ότι οι ηλικιωμένοι δεν είναι πολλοί και δεν χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα και στρατηγικό σχέδιο για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους, καταρρίπτεται».

Οι ειδικοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι αν δεν βρεθεί θεραπεία ο αριθμός των ασθενών θα διπλασιαστεί στην επόμενη εικοσαετία και θα τριπλασιαστεί μέχρι το 2050. Το κόστος της άνοιας, υπολογίστηκε το 2010 σε 604 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσόν που ισοδυναμεί με το 1% του ΑΕΠ παγκοσμίως.

Περικοπές κονδυλίων
Ωστόσο, πριν από περίπου έναν χρόνο και λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας, το υπουργείο Οικονομίας περιέκοψε κατά 45% τον προϋπολογισμό των μονάδων ψυχικής υγείας που λειτουργούν στο πλαίσιο του προγράμματος Ψυχαργώς με την ευθύνη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και παρέχουν ένα σημαντικό μέρος των δωρεάν παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας του Δημόσιου Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Μεταξύ των μονάδων αυτών υπάρχουν και 12 δομές Αλτσχάιμερ (2 ξενώνες, 8 Κέντρα Ημέρας και 2 υπηρεσίες Φροντίδας στο σπίτι) οι οποίες εξυπηρετούν ένα μικρό μόνο ποσοστό ατόμων με άνοια και των οικογενειών τους, δηλαδή 5.000 σε σύνολο 200.000 που υπάρχουν στην Ελλάδα. Αυτές οι δομές λειτουργούν με την ευθύνη των ΜΚΟ Εταιρειών Αλτσχάιμερ σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλο, Χανιά και Ρόδο.

Οι επαγγελματίες υγείας που απασχολούνται στις προαναφερόμενες δομές παραμένουν απλήρωτοι τους τελευταίους έξι μήνες, χωρίς το αρμόδιο υπουργείο να δεσμεύεται για τη σύνταξη χρονοδιαγράμματος αποπληρωμής.

Ενθαρρυντική, όμως, κρίνεται από τις εταιρείες για τη Νόσο Αλτσχάιμερ η πρόθεση του υπουργείου Υγείας να προχωρήσει σε συλλογή στατιστικών στοιχείων για τους πάσχοντες σε νοσοκομεία, οικοτροφεία αλλά και κατ’ οίκον. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια συνάντησης των κ.Σακκά και Τσολάκη με στελέχη του υπουργείου, τους ζητήθηκε να συμβάλλουν στην θέσπιση κριτηρίων για την εισαγωγή πασχόντων σε ειδικές μονάδες νοσηλείας. Πρόκειται για διαμερίσματα/οικοτροφεία του προγράμματος Ψυχαργώς που έχουν κενές κλίνες.

Η σημασία της σωστής διαχείρισης
Ο Γενικός Διευθυντής της Alzheimer’s Disease International Marc Wortmann, τονίζει ότι αν γίνει σωστή διαχείριση της ασθένειας με έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση, καθώς και παροχή φροντίδας στους ίδιους τους ασθενείς και στους ανθρώπους που τους περιθάλπουν, θα υπάρξουν πολλά οφέλη για ολόκληρη την κοινωνία. «Οι έρευνες έχουν δείξει ότι όταν η νόσος αντιμετωπίζεται σωστά εξαρχής το κόστος περίθαλψης μειώνεται. Αντιθέτως, οι ασθενείς με άνοια καταλήγουν στα Νοσοκομεία και τότε το κόστος είναι τεράστιο» σημειώνει.

Ωστόσο, ακόμη η νόσος δεν αντιμετωπίζεται σωστά στο σύνολό της. Σε όλα τα κράτη, οι αρμόδιοι δεν είναι ενήμεροι για το πραγματικό κόστος της άνοιας. Επίσης, οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται την νόσο και δεν ζητούν βοήθεια όταν εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα. Οι συνθήκες αυτές δεν επιτρέπουν στους πάσχοντες μία καλύτερη ζωή.

«Για τη συμπτωματική αντιμετώπιση της Νόσου Αλτσχάιμερ, έχει αποδειχτεί με την ανάλυση όλων των κλινικών δοκιμών, ότι η ριβαστιγμίνη είναι η πλέον αποτελεσματική ως συμπτωματική αγωγή σε όλα τα στάδια της νόσου. Το αυτοκόλλητο της ριβαστιγμίνης έχει πολύ λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες από το γαστρεντερικό σύστημα απ’ ότι η από του στόματος θεραπεία, ενώ έχει την ίδια αποτελεσματικότητα, που είναι μεγαλύτερη από άλλους αναστολείς, σύμφωνα με μακροχρόνιες μελέτες», συμπληρώνει η κ.Τσολάκη.

Πάντως, εκτός από την κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία, οι ειδικοί επισημαίνουν πως η παρακολούθηση των ασθενών κρίνεται απαραίτητη για την καλύτερη βοήθειά τους. Μέσω της τακτικής παρακολούθησης επιτυγχάνεται η καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου Αλτσχάιμερ και κερδίζεται πολύτιμος και ποιοτικός χρόνος ζωής για τους ασθενείς.