Ηλίας Ζούτσος: Σε μεταβατικές περιόδους έχεις ανάγκη να επιστρέψεις στα θεμέλια

Συνέντευξη στην Τζωρτζίνα Ντούτση

Ο Ηλίας Ζούτσος παρουσιάζει τον τέταρτο δίσκο του, Κρητιδική εποχή που κυκλοφορεί από τη δισκογραφική εταιρία του Θανάση Παπακωνσταντίνου «Αχός», στοsix d.o.g.s τη Δευτέρα 24 Απριλίου 2017.

«Ο δίσκος αυτός ανακαλύπτει ένα νέο μουσικό ιδίωμα που συνδυάζει την κλασική, την παραδοσιακή και τη ροκ. Ουσιαστικά, τις βασικές μου επιρροές και βιώματα στη μουσική, καθότι ξεκίνησα με την κρητική λύρα και το λαούτο, στη συνέχεια ακολούθησαν οι κλασικές σπουδές στο σολιστικό βιολί, ενώ στην εφηβεία ήρθε το ροκ και οι κιθάρες», εξηγεί ο ίδιος στη συνέντευξή του στο in.gr.

• H παραδοσιακή μουσική σάς γοητεύει ιδιαίτερα ως νέο άνθρωπο. Ποια είναι η μαγεία που ασκεί πάνω σας;

«Οι παραδοσιακές μουσικές έχουν δύναμη. Κουβαλάνε ιστορία αιώνων στην πλάτη τους. Και ομορφιά. Αλλιώς δε θα άντεχαν και στο χρόνο. Όπως συμβαίνει πάντα με την ομορφιά -αν κάποιος τη δει- μοιραία τον γοητεύει. Είναι ήδη στο παρόν του. Είναι σπουδαίο αυτό που συμβαίνει με την τέχνη. Δημιουργείται ένα νήμα που συνδέει τους ανθρώπους στο διάβα των αιώνων, καθώς μια δημιουργία σε δύο τελείως διαφορετικές ανθρώπινες χωροχρονικές πραγματικότητες, μπορεί να διεγείρει αισθήσεις και διαστάσεις που διαφέρουν ελάχιστα. Στις μουσικές αυτές μου αρέσει η αμεσότητα που έχουν και η οικονομία των μέσων. Πολύ σημαντική είναι η απεύθυνση -εκτός από το πνεύμα και την ψυχή- στο σώμα, και το πώς μέσα από εκεί οδηγούν στην έκσταση. Μπορούν και συνδυάζουν με μοναδικό τρόπο αντιθέσεις, προσομοιάζοντας την ίδια τη ζωή».

• Η παραδοσιακή μουσική αποτελεί σημείο αναφοράς, ένα φάρο προς την ουσία των πραγμάτων και ιδιαίτερα σε καιρούς δύσκολους. Θεωρείτε πως ειτουργεί κατ’ αυτό τον τρόπο και σήμερα;

«Η παραδοσιακή μουσική έχει αλήθεια μέσα της για αυτό και κρατάει στο χρόνο. Οι άνθρωποι ίσως δεν έχουν αλλάξει τόσο πολύ όσο νομίζουμε σε σχέση με πολλά πολλά χρόνια πίσω. Ίδιες ανάγκες πάνω κάτω, ίδια πράγματα τους συγκινούν. Ο έρωτας, η ζωή, ο θάνατος.
Η ειλικρινής, η αληθινή τέχνη απευθύνεται αρκετές φορές στα αρχέτυπα αυτά που έχουμε μέσα μας, τα οποία φυσικά είναι και διαχρονικά. Διεγείρει τα ίδια κέντρα. Ακόμη, σίγουρα αν δεν ξέρεις ποιος είσαι μάλλον δεν ξέρεις και πού πας. Στα δύσκολα, από μόνο του ξεπηδάει το σημείο αναφοράς μας. Τα γονίδια, η γεωγραφία, αλλά και οι καθημερινές συμπεριφορές που κοινωνείς είναι τις περισσότερες φορές καθοριστικά. Ο τόπος και ο χρόνος είναι από μόνα τους ένας κόσμος. Οι παραδοσιακές μουσικές είναι γέννημα αυτού ακριβώς του κόσμου και είναι φυσικό να υπάρχει η ανάγκη να συντονιστεί κάποιος εκεί. Σε μεταβατικές περιόδους δε που όλα κλονίζονται, όπως μάλλον είναι και η περίοδος που ζούμε, έχεις ανάγκη να επιστρέψεις στα θεμέλια. Να συνδεθείς με τις πραγματικές σου ανάγκες και αλήθειες. Και την ομορφιά που υπάρχει στην ουσία των πραγμάτων, που ανέφερες. Χωρίς τα πολλά «μαλάματα», που λέει και ο Σεφέρης. Και πόσο όμορφα το λέει:
Δε θέλω τίποτε άλλο παρά να μιλήσω απλά, να μου δοθεί
ετούτη η χάρη.
Γιατί και το τραγούδι το φορτώσαμε με τόσες μουσικές
που σιγά-σιγά βουλιάζει
και την τέχνη μας τη στολίσαμε τόσο πολύ που φαγώθηκε
από τα μαλάματα το πρόσωπό της
κι είναι καιρός να πούμε τα λιγοστά μας λόγια γιατί η
ψυχή μας αύριο κάνει πανιά.».

• Με ποιο τρόπο η δημιουργία μιας μελωδίας λειτουργεί ως μια διαδικασία αυτογνωσίας για εσάς;

«Όπως αναφέρθηκε πριν σίγουρα έχω ανάγκη να επιστρέφω στην παράδοση, αλλά στο δημιουργικό πεδίο έχω και την ανάγκη να αποκαθηλώνω. Να ανοίγω. Να βρίσκω εαυτό και πέρα από τον αυτοματισμό του οικείου. Προσπαθώντας να ψηλαφίσεις, να κατανοήσεις και να βιώσεις κάτι πέρα από τα γνωστά σου όρια, τελικά μαθαίνεις καλύτερα και τον εαυτό σου και ό,τι κουβαλάς. Έτσι, η όλη διαδικασία της δημιουργίας και της ερμηνείας είναι ουσιαστικά μια πορεία αυτογνωσίας. Σε μένα τουλάχιστον έτσι λειτουργεί. Μου βγαίνει βέβαια και ως ανάγκη. Κάθε τόσο με συνεπαίρνουν ή ξεπηδούν μέσα μου μουσικές που είναι αρκετά διαφορετικές. Όπως και να ‘χει πάντως, στο τελικό αποτέλεσμα της αποτύπωσης ενός έργου καθοριστικό ρόλο παίζουν το βίωμα και η αισθητική».

• Θεωρείτε πως σε ορισμένες περιπτώσεις ελλοχεύει ο κίνδυνος η κρητική μουσική να αποκτήσει έναν πιο γραφικό χαρακτήρα;

«Σαφώς. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια η Κρήτη έχει γίνει και λίγο μόδα. Πέρα από τα καλά στοιχεία δηλαδή, έχει δημιουργηθεί και μια τουριστική εικόνα για τον «Κρητικό» που τη βλέπουμε από τις διαφημίσεις καταναλωτικών προϊόντων μέχρι τη μουσική. Πολλές φορές όλα αυτά φτάνουν και σε ένα σημείο γραφικότητας το οποίο απέχει πολύ από την πραγματικότητα, με τα καλά και τα κακά της. Ευτυχώς υπάρχουν πάντα άνθρωποι που αντιλαμβάνονται την ουσία, η οποία τις περισσότερες φορές βρίσκεται μακριά από την επιφάνεια ή τα φολκλορικά στοιχεία».

• Μιλήστε μας για τον ιδιαίτερο ήχο της «Κρητιδικής εποχής» και για τη μουσική παράσταση στο six d.o.g.s, τη Δευτέρα 24 Απριλίου.

«Η «Κρητιδική εποχή» είναι ένας δίσκος-πρόταση, που κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό από τη δισκογραφική εταιρία του Θανάση Παπακωνσταντίνου, «Αχός». Είναι ο τέταρτος μου δίσκος μετά το «Σημείο» (2012), τη «Ρίζα» (2013) και το «Time» (2014).
Στην «Κρητιδική εποχή» έχω γράψει μουσική αλλά και διασκευάσει παραδοσιακά μουσικά μοτίβα και στίχους άγνωστων λαϊκών ποιητών της Κρήτης. Στιχουργικά συμμετέχουν επίσης οι: Γιάννης Αεράκης (Πολογιάννης), Μήτσος Σταυρακάκης και Μιχάλης Δραμουντάνης (Μίχαλος). Θέλω να τους ευχαριστήσω όλους, όπως και τους οικείους του Μανώλη Βιτώρου (Μπάχλη) και του Μύρωνα Σκουλά για την εγκάρδια επικοινωνία. Οι δύο τελευταίοι μαντιναδολόγοι δε ζουν πια, υπάρχουν όμως και αυτοί στην «Κρητιδική εποχή» μέσα από τους στίχους τους. Τέλος, υπάρχει και η εμβληματική μορφή του Βιντσέντζου Κορνάρου με τον Ερωτόκριτο, σε ένα επιλεγμένο απόσπασμα επίσης διασκευασμένο από μένα, που ηχογραφείται για πρώτη φορά.
Ο δίσκος αυτός ανακαλύπτει ένα νέο μουσικό ιδίωμα που συνδυάζει την κλασική, την παραδοσιακή και τη ροκ. Ουσιαστικά, τις βασικές μου επιρροές και βιώματα στη μουσική, καθότι ξεκίνησα με την κρητική λύρα και το λαούτο, στη συνέχεια ακολούθησαν οι κλασικές σπουδές στο σολιστικό βιολί, ενώ στην εφηβεία ήρθε το ροκ και οι κιθάρες.
Στο six d.o.g.s λοιπόν τη Δευτέρα 24/04 θα παρουσιάσουμε την «Κρητιδική εποχή», αλλά θα παίξουμε και κομμάτια από τον πρώτο δίσκο μου «Σημείο», καθώς και κάποιες διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών ταιριαστές με το ιδιαίτερο ηχητικό περιβάλλον του τελευταίου δίσκου. Το περιβάλλον αυτό στο six d.o.g.s διαμορφώνεται από το Μιχάλη Βρέττα (βιολί, φωνητικά), το Γιώργο Μπουλντή (μπάσο), τον Παναγιώτη (Τσίκο) Κατσικιώτη (τύμπανα, κρουστά), εμένα στην κιθάρα, την κρητική λύρα, τη φωνή και το Γιάννη Παξεβάνη στον ήχο, ο οποίος ανέλαβε και την παραγωγή μαζί μου στον καινούργιο δίσκο. Ακόμη, όποιος θέλει θα μπορεί εκεί να αγοράσει τον καινούργιο δίσκο, αλλά και τους παλιότερους. Ελπίδα μας είναι να χαρούμε το μοίρασμα και να επικοινωνήσουμε. Όλοι με όλους».

• Ωστόσο, τα επόμενα πρότζεκτ που θα μας παρουσιάσετε δεν έχουν κάνουν με το κρητικό ιδίωμα, ο ίδιος άλλωστε είστε μια πολύπλευρη μουσική προσωπικότητα.

«Τα τελευταία χρόνια αποτελούν για μένα μια πολύ δημιουργική περίοδο. Υπάρχει υλικό για αρκετές δουλειές μπροστά. Μένουν να ηχογραφηθούν.
Το επόμενο πρότζεκτ θα είναι και αυτό μια πρόταση. Όχι όμως τόσο συναφές με την «Κρητιδική εποχή». Βασίζεται πάντως πάλι σε τραγούδια, τα οποία όμως δεν παραπέμπουν καθόλου (ή τουλάχιστον τόσο εμφανώς) σε κρητικό ιδίωμα, ούτε μουσικά ούτε στιχουργικά.
Θέλω επίσης να ηχογραφήσω μέσα στο 2017 τα έργα για βιολί και πιάνο του Γεωργίου Πλάτωνα, η κρητική έκδοση των οποίων ήταν και το θέμα της διδακτορικής μου διατριβής που ολοκληρώθηκε πέρσι. Θα ήταν ωραίο να εκδοθούν τα έργα αυτά σε ένα βιβλίο μαζί με το cd με τις πρώτες εκτελέσεις.
Σκεφτόμαστε να παίξουμε και κάποια κομμάτια μαζί με τη Λένα Πλάτωνος, κόρη του συνθέτη, η οποία εκτός από σπουδαία συνθέτις είναι και εξαιρετική πιανίστα.
Όπως και να ‘χει αυτό είναι και το ωραίο με τη μουσική. Καταργεί τα όρια».

Πληροφορίες
six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι
Τηλ.: 210 3210510
Είσοδος: 7 ευρώ
Ώρα έναρξης στις 21.00

entertainment.in.gr