Η τραγωδία του Μάρβιν Γκέι: Άλλαξε την πορεία της soul μουσικής και πέθανε από τα χέρια του πατέρα του

Η 1η Απριλίου είναι η Πρωταπριλιά. Γι’ αυτό, όταν την 1η Απριλίου του 1984 κυκλοφόρησε η είδηση ότι ο τραγουδιστής Μάρβιν Γκέι είχε σκοτωθεί από τον ίδιο του τον πατέρα, πολλοί θεώρησαν ότι επρόκειτο για ένα κακόγουστο αστείο.

Η τραγωδία έλαβε χώρα την παραμονή των 45ων γενεθλίων του Γκέι. Η μοιραία ιστορία της ποπ μουσικής είχε ήδη μετρήσει πολλούς θανάτους των λαμπρότερων αστεριών της από αυτοκτονία, υπερβολική δόση, αυτοκινητιστικά ή αεροπορικά ατυχήματα, αλλά το να πεθάνει ένας καλλιτέχνης από τα χέρια του ίδιου του πατέρα του ήταν αδιανόητο.

Ένα στοιχείο που ενίσχυσε την αίσθηση της δυσπιστίας είναι ότι το κίνητρο ήταν προφανώς κοινότυπο, το αποτέλεσμα ενός καυγά μεταξύ του πατέρα και της μητέρας του Μάρβιν Γκέι στο σπίτι που μοιραζόταν η οικογένεια εκείνη την εποχή στο Λος Άντζελες, για κάποια ασφαλιστικά έγγραφα.

Photo: Wikimedia Commons

Υπό την επήρεια κοκαΐνης και PCP

Ο τραγουδιστής, υπό την επήρεια κοκαΐνης και PCP, αντέδρασε επιτιθέμενος σωματικά στον πατέρα του. Ο τελευταίος έβγαλε το περίστροφο που του είχε δώσει ο γιος του λίγους μήνες νωρίτερα, στράφηκε εναντίον του και τον πυροβόλησε δύο φορές.

Η πρώτη σφαίρα, κατευθείαν στην καρδιά, ήταν θανατηφόρα. Οι ένορκοι αθώωσαν τον Μάρβιν Γκέι τον πρεσβύτερο με βάση την αυτοάμυνα. Η σύζυγός του, Αλμπέρτα Κούπερ, ζήτησε αμέσως διαζύγιο. Ο Γκέι πέθανε από πνευμονία σε οίκο ευγηρίας το 1998, σε ηλικία 84 ετών. Στην πραγματικότητα, όσοι είχαν παρακολουθήσει την καριέρα του Γκέι δεν εξεπλάγησαν από αυτό που συνέβη. Ένα τόσο τραγικό τέλος στη ζωή του ήταν κάτι που, κατά κάποιον τρόπο, το είχαν προβλέψει.

Το χάρισμα του Μάρβιν Γκέι, ως δημιουργού ενός έργου γεμάτου ανθρωπισμό και ωδές στον έρωτα, από τις πιο πνευματικές έως τις πιο ανάλφρες, έρχεται σε αντίθεση με μια βασανισμένη ισορροπία, που βαραίνει από την ταραχώδη σχέση με τον άνθρωπο που του έδωσε και αργότερα του πήρε τη ζωή.

Η πρώτη σφαίρα, κατευθείαν στην καρδιά, ήταν θανατηφόρα. Οι ένορκοι αθώωσαν τον Μάρβιν Γκέι τον πρεσβύτερο με βάση την αυτοάμυνα. Η σύζυγός του, Αλμπέρτα Κούπερ, ζήτησε αμέσως διαζύγιο

Μάρβιν Γκέι και Κιμ Γουέστον / Photo: Public Domain

Η σκληρότητα και η ενδοοικογενειακή βία

Ο Μάρβιν Γκέι ο πρεσβύτερος ήταν ιεροκήρυκας που ανήκε στον λεγόμενο Οίκο του Θεού, μια συντηρητική χριστιανική κοινότητα με στοιχεία πεντηκοστιανισμού και ορθόδοξου ιουδαϊσμού που απαιτούσε την τήρηση αυστηρών κωδίκων συμπεριφοράς.

Ωστόσο, ο πατέρας του δεν ήταν τόσο αυστηρός με τον εαυτό του: Σύμφωνα με την οικογένειά του, ήταν αλκοολικός και επιρρεπής σε εξωσυζυγικές σχέσεις. Η σκληρότητα και η ενδοοικογενειακή βία ήταν πάρα πολύ συνηθισμένα φαινόμενα κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας του μουσικού.

«Αυτό εξηγεί τη μόνιμη εμμονή του Μάρβιν με το σεξ, την οποία κουβαλούσε με μεγάλη αίσθηση ενοχής», εξηγεί ο μουσικοκριτικός Λουίς Λαπουέντε. Λέγεται ότι ο νεαρός Μάρβιν άλλαξε το αρχικό του επώνυμο εξαιτίας του συνεχούς εκφοβισμού που υφίστατο από άλλα παιδιά, τα οποία του άρεσε να τον κοροϊδεύουν με κάθε είδους ομοφοβικές προσβολές, αν και μια πιο μυθομανής ιστορία υποστηρίζει ότι το έκανε για να μιμηθεί το είδωλό του Σαμ Κουκ.

Στα απομνημονεύματα της αδελφής του Ζαολέ Γκέι, «My Brother Marvin», λέγεται ότι ο πατέρας τους συνήθιζε να φοράει γυναικεία ρούχα στο σπίτι, γεγονός που βασάνιζε και τραυμάτιζε τον τραγουδιστή.

Το χάρισμα του Μάρβιν Γκέι, ως δημιουργού ενός έργου γεμάτου ανθρωπισμό και ωδές στον έρωτα, από τις πιο πνευματικές έως τις πιο ανάλφρες, έρχεται σε αντίθεση με μια βασανισμένη ισορροπία, που βαραίνει από την ταραχώδη σχέση με τον άνθρωπο που του έδωσε και αργότερα του πήρε τη ζωή

Μάρβιν Γκέι και Τάμι Τερέλ / Photo: Wikimedia Commons

Ψυχαναγκαστικός καταναλωτής πορνογραφίας

Ακόμη και στο απόγειο της επιτυχίας του, ο Γκέι σπάνια απολάμβανε τη δημοτικότητά του και βυθιζόταν σε πολλαπλές αντιφάσεις. Υπήρξε ένας από τους μεγάλους υπέρμαχους της κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά, ταυτόχρονα, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, βρέθηκε εξόριστος στο Λονδίνο και στη βελγική πόλη Οστάνδη, εξαιτίας των προβλημάτων του με τις αμερικανικές φορολογικές αρχές.

Εκείνη την εποχή, τον θυμόμαστε ως ψυχαναγκαστικό καταναλωτή πορνογραφίας και εθισμένο στην κοκαΐνη, με τάσεις αυτοκτονίας και παρανοϊκό ταμπεραμέντο που τον έκανε να πιστεύει ότι υπήρχε σχέδιο δολοφονίας του, με αποτέλεσμα να φορά συχνά αλεξίσφαιρα γιλέκα.

Αυτή η παράνοια ήταν που τον ώθησε να δώσει στον πατέρα του το περίστροφο Smith & Wesson διαμετρήματος 38 χιλιοστών με το οποίο ο τελευταίος τον σκότωσε, αντί να το χρησιμοποιήσει για τη δική του προστασία.

Marvin Gaye – Sexual Healing

Του ζητήθηκε να τραγουδήσει τον εθνικό ύμνο των ΗΠΑ

Η τραγική διάσταση του θανάτου του Γκέι ενισχύθηκε από την αντίθεση μεταξύ της αλλοπρόσαλλης κατάστασης της ζωής του εκείνη την εποχή και της υπέροχης δημιουργικής και εμπορικής στιγμής του.

Το 1982, είχε κυκλοφορήσει το Midnight Love, το οποίο, ιδίως λόγω του κομματιού Sexual Healing, είχε γίνει το πιο επιτυχημένο άλμπουμ της καριέρας του. Το 1983, του ζητήθηκε να τραγουδήσει τον εθνικό ύμνο των ΗΠΑ στο ημίχρονο του NBA All-Star Game.

Το Midnight Love ήταν η τελευταία δουλειά μιας καριέρας που κόπηκε πολύ νωρίς. «Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τι θα συνέβαινε στη συνέχεια. Μου αρέσει να φαντάζομαι ότι θα συνέχιζε να κυκλοφορεί κάποιους σπουδαίους δίσκους σε αυτό το ύφος, τόσο αισθησιακούς, και ότι ίσως θα έκανε ένα σπουδαίο gospel άλμπουμ, διπλής όψης και ζωντανό, όπως το Amazing Grace της Aretha Franklin.

»Και ότι θα είχε ηχογραφήσει κάποια σύγχρονα soul άλμπουμ με παραγωγούς όπως ο Danger Mouse, για παράδειγμα. Αλλά ποιος ξέρει, ίσως να είχε γίνει μια ξεθωριασμένη δόξα και να κατέληγε να τραγουδάει στα καζίνο του Λας Βέγκας», λέει ο Λαπουέντε, μελετητής και συγγραφέας της ντίσκο και της σόουλ μουσικής.

Δείτε το βίντεο με την ημέρα της δολοφονίας του Μάρβιν Γκέι 

Στην αγκαλιά της Motown

Υπάρχουν και άλλοι βιογραφικοί παράγοντες που κατέληξαν να διαμορφώσουν το έργο του Γκέι, όπως σημειώνει ο Λαπουέντε. «Όταν ο αδελφός του, Φράνκι, επέστρεψε από το Βιετνάμ και έμαθε από πρώτο χέρι για τις φρικαλεότητες εκείνου του πολέμου, ένιωσε την ανάγκη να ηχογραφήσει το What’s Going On, με αυτόν τον ειρηνιστικό και πνευματικό αέρα που ξεχειλίζει από τα τραγούδια του».

Ο δίσκος, που κυκλοφόρησε το 1971, θεωρείται ομόφωνα ένα από τα έργα του κεφαλαίου στην ιστορία της ποπ μουσικής. «Με αυτό το άλμπουμ, ο Μάρβιν συνέβαλε στην αλλαγή της πορείας της εταιρείας Motown και της soul, σε μια καίρια στιγμή και για πολλούς λόγους. Πρώτον, ήταν ένας από τους πρώτους μαύρους καλλιτέχνες που έκανε το άλμα από τη μορφή του τραγουδιού στο εννοιολογικό άλμπουμ.

»Επιπλέον, ήταν προσηλωμένος σε μια πολύ κοινωνική και ριζοσπαστική προσέγγιση θεμάτων όπως η φυλετική ισότητα ή η οικολογία, που εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν άγνωστο θέμα. Με αυτό το άλμπουμ, αναγνώρισε επίσης για πρώτη φορά τη σημασία των σπουδαίων μουσικών του στούντιο της Motown, συμπεριλαμβάνοντας τα ονόματά τους στους τίτλους τέλους».

Ο Μπέρι επίσης δεν είδε με καλό μάτι τη συμμετοχή του κουνιάδου του στο What’s Going On, καθώς ήταν ριψοκίνδυνο για εκείνον να παραδώσει ένα τόσο πολιτικοποιημένο έργο

Photo: Wikimedia Commons

Η διαφωνία με την Motown

Η σχέση του Γκέι με την εμβληματική εταιρεία του Ντιτρόιτ είχε επίσης τα σκαμπανεβάσματά της. Τα πρώτα του βήματα με τη Motown, με επικεφαλής τον επιθετικό Μπέρι Γκόρντι, έγιναν συνδυάζοντας κάποια singles ως τραγουδιστής με δουλειά ως session drummer, μέχρι το 1962, όταν είχε την πρώτη του μεγάλη επιτυχία, το That Stubborn Kinda Fellow.

Ένα χρόνο αργότερα παντρεύτηκε την Άννα Γκόρντι, αδελφή του αφεντικού, αλλά ούτε αυτό έκανε τη ζωή του ευκολότερη. Μια άλλη από τις πιο πένθιμες αναμνήσεις του ήταν όταν, κατά τη διάρκεια μιας εμφάνισης, η τραγουδίστρια Τάμι Τερέλ (με την οποία είχε ηχογραφήσει πολλά ντουέτα με επιτυχίες, όπως το Ain’t No Mountain High Enough) κατέρρευσε στην αγκαλιά του. Διαγνωσμένη με όγκο στον εγκέφαλο, η Τερέλ απεβίωσε το 1970, βυθίζοντας τον Γκέι σε βαθιά κατάθλιψη.

Σκέφτηκε ακόμη και να εγκαταλείψει τη μουσική εκείνη την εποχή για να ακολουθήσει καριέρα στο NFL. Ο Μπέρι επίσης δεν είδε με καλό μάτι τη συμμετοχή του κουνιάδου του στο What’s Going On, καθώς ήταν ριψοκίνδυνο για εκείνον να παραδώσει ένα τόσο πολιτικοποιημένο έργο. Σύμφωνα με το αφεντικό της Motown, θα μπορούσε να καταστρέψει τη φήμη του τραγουδιστή του I Heard It Through The Grapevine ως καρδιοκατακτητή της soul για όλα τα ακροατήρια, και της ίδιας της Motown ως cool και απολίτικου μουσικού εργοστασίου.

Όταν ο γάμος διαλύθηκε

Η συζυγική σχέση του Γκέι με την Άννα Γκόρντι ήταν ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα στη ζωή του. Χώρισαν το 1973, αλλά η διαδικασία του διαζυγίου τους ήταν θυελλώδης και ολοκληρώθηκε μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα.

«Όταν ο γάμος διαλύθηκε», θυμάται ο Λαπουέντε, «ο Μάρβιν ηχογράφησε ένα άλλο από τα σπουδαία LP του, το Here, My Dear, με ταραχώδη τραγούδια με αυτοβιογραφικές προεκτάσεις. Τα κέρδη από τις πωλήσεις αυτού του άλμπουμ θα πήγαιναν εξ ολοκλήρου στην Άννα, όπως όριζε ο διακανονισμός του διαζυγίου».

Αυτό συνέβη το 1978, αλλά στο μεταξύ, το 1973, κυκλοφόρησε ένα άλλο ιστορικό άλμπουμ, το Let’s Get It On, «ένα ακόμη concept άλμπουμ, αυτή τη φορά με επίκεντρο το σεξ, εγκαινιάζοντας έτσι ένα ολόκληρο υποείδος μέσα στη soul, μέσα από το οποίο καλλιτέχνες όπως ο Teddy Pendergrass, ο Luther Vandross, ο R. Kelly και πολλοί άλλοι θα ταξίδευαν μέχρι σήμερα», επισημαίνει ο Λαπουέντε.

Photo: Wikimedia Commons

Τραγούδια-σταθμοί

Αυτά τα δύο βασικά έργα έχουν ασκήσει μεγάλη επιρροή μέχρι σήμερα. Ειδικά το What’s Going On, η πρώτη προσπάθεια να δημιουργηθεί αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το μεγάλο αφροαμερικανικό άλμπουμ, μια φιλόδοξη δουλειά που θα άνοιγε τον δρόμο για τον Prince (Sign o’ the Times), τους Public Enemy (It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back), τον Kanye West (My Beautiful Dark Twisted Fantasy), την Beyoncé (Lemonade), τον Kendrick Lamar (To Pimp A Butterfly), τον D’Angelo (Black Messiah) ή τον Kamasi Washington (The Epic).

Καταραμένος άνθρωπος, καταραμένη βιογραφία

Σαράντα χρόνια μετά το θάνατό του, στη βιογραφία του Μάρβιν Γκέι βρίσκουμε άλλη μια μεγάλη αμερικανική ιστορία. Μέσα από αυτήν μπορούν να συναχθούν, παράλληλα, πολύ σχετικές ιδέες για την εξέλιξη της μουσικής βιομηχανίας και του θεάματος με την εξέλιξη της ίδιας της soul μουσικής.

Για την ανθυγιεινή, τραυματική σχέση ανάμεσα στη γοητεία των πυροβόλων όπλων, του σεξ, της θρησκείας και της ενδοοικογενειακής βίας. Για την αρχή και το τέλος της χίπικης ουτοπίας σε σύγκρουση με τις δολοφονίες του Τζον Κένεντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, την άφιξη των Μαύρων Πανθήρων και τον αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα, μέχρι τη γιάπικη κουλτούρα που αναδύθηκε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Ρόναλντ Ρίγκαν.

*Με στοιχεία από elpais.com