Η ελλιπής στήριξη της εργαζόμενης μητέρας βλάπτει τις καριέρες των γυναικών

Το να είσαι γονιός ενός μικρού παιδιού είναι μια δουλειά πλήρους απασχόλησης—στις περισσότερες χώρες οι γονείς των βρεφών έχουν το δικαίωμα να πάρουν άδεια από την εργασία τους.

Οι αλλαγές στο εργασιακό καθεστώς των γονέων μετά τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού καθιστούν σαφές ότι αυτή η δουλειά ανήκει στη συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών.

Ορισμένες μητέρες επιστρέφουν στην εργασία πλήρους απασχόλησης μετά από μερικούς μήνες ή χρόνια. Άλλοι ισορροπούν τη φροντίδα των παιδιών με μερική απασχόληση. Ωστόσο, πολλές δεν επανεντάσσονται στο εργατικό δυναμικό καθόλου, ακόμη και μια δεκαετία μετά. Αυτό έχει ονομαστεί η «ποινή της μητρότητας».

Μια νέα μελέτη εκτιμά τον αντίκτυπο της μητρότητας στην καριέρα σε 134 χώρες, σύμφωνα με τον Economist.

Ενώ σε όλο τον κόσμο το 95% των ανδρών ηλικίας μεταξύ 25 και 54 είναι στο εργατικό δυναμικό, το ποσοστό για τις γυναίκες της ίδιας ηλικίας είναι μόλις 52%

Μια ομάδα ακαδημαϊκών από το London School of Economics (LSE) και το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον έχει συγκεντρώσει τώρα ένα πλήθος δεδομένων για τη μέτρηση της επίδρασης της μη στήριξης της μητρότητας, σε 134 χώρες. Βασιζόμενοι στο έργο της Claudia Goldin, οικονομολόγου του Χάρβαρντ που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ στα οικονομικά για την έρευνά της σχετικά με την ανισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας, οι συγγραφείς συγκρίνουν μητέρες και πατέρες με άτεκνα άτομα παρόμοιας ηλικίας, εκπαίδευσης, οικογενειακής κατάστασης κ.λπ. Η συμμετοχή των μητέρων στην αγορά εργασίας μειώνεται μετά τον τοκετό σε όλες σχεδόν τις χώρες της μελέτης.

Οι συγγραφείς της έκθεσης ορίζουν την «ποινή μητρότητας» ως το μέσο ποσό κατά το οποίο μειώνεται η πιθανότητα μιας γυναίκας να επιστρέψει στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια των δέκα ετών μετά τη γέννηση του πρώτου της παιδιού. Κατά μέσο όρο, το 24% των γυναικών εγκαταλείπουν το εργατικό δυναμικό τον πρώτο χρόνο. Πέντε χρόνια μετά, το 17% εξακολουθεί να είναι απόν. Μετά από δέκα χρόνια, το ποσοστό αυτό μειώνεται μόλις στο 15%.

Μεταξύ 1968-2020, διαφορετικά έτη για διαφορετικές χώρες. Οι αλλαγές στην ποινή της μητρότητας σημειώνονται με αργό ρυθμό και δεν διαφέρουν σημαντικά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου

Το μισθολογικό χάσμα

Πολλές γυναίκες στις πλούσιες χώρες ανησυχούν για ένα άλλο πρόβλημα: ότι αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες. Αλλά τα δύο αυτά συνδέονται: τα κενά στην απασχόληση τείνουν να περιορίζουν τις αποδοχές μιας γυναίκας κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Η ανεργία μπορεί να σημαίνει καθυστέρηση ή απώλεια προαγωγών και άλλων ευκαιριών σταδιοδρομίας και μπορεί να καταστήσει δυσκολότερη την εύρεση εργασίας.

Η επίδραση της μητρότητας στην απασχόληση ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των χωρών. Στον πλούσιο κόσμο, το 80% του χάσματος μεταξύ της συμμετοχής ανδρών και γυναικών στο εργατικό δυναμικό εξηγείται από τις γυναίκες που εγκαταλείπουν την εργασία τους μετά τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού.

Αντίθετα, στις φτωχότερες χώρες η μητρότητα εξηγεί μόνο το 10% περίπου του χάσματος. Εκεί, οι γυναίκες τείνουν να εγκαταλείπουν την αγορά εργασίας μόλις παντρευτούν, συνήθως πολύ πριν γεννηθεί το πρώτο τους παιδί. Στον Μαυρίκιο και τη Ζάμπια, για παράδειγμα, ο γάμος εξηγεί σχεδόν το ήμισυ του χάσματος συμμετοχής.

Στις χώρες μεσαίου εισοδήματος οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εργαστούν μετά το γάμο τους, αλλά πολλές εγκαταλείπουν μόνιμα αφού γίνουν μητέρες. Για παράδειγμα, στη Λατινική Αμερική, το 38% των εργαζόμενων γυναικών εγκαταλείπουν το εργατικό δυναμικό μετά την απόκτηση παιδιού και το 37% εξακολουθούν να μην εργάζονται μια δεκαετία αργότερα. Ως αποτέλεσμα, το συνολικό χάσμα απασχόλησης σε αυτές τις χώρες διαφέρει ελάχιστα από εκείνο των χωρών με χαμηλό εισόδημα.

Στις αραβικές χώρες το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων διευρύνεται καθώς οι επόμενες γεννήσεις απομακρύνουν όλο και περισσότερες γυναίκες από την εργασία τους.

Πολλές γυναίκες στις δυτικές χώρες, όπου η φροντίδα των παιδιών είναι δαπανηρή, εγκαταλείπουν την εργασία τους κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του μωρού. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 21η θέση.