Μεταναστευτικό: Το ιστορικό των νομιμοποιήσεων

«Για θέματα μετάκλησης εργατών γης, πατήστε το «4»». Το αυτοματοποιημένο μήνυμα στο τηλεφωνικό κέντρο της Εθνικής Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών προϊδεάζει εξαρχής για τις προτεραιότητες των αγροτικών επιχειρήσεων.

Η σχετική ανακοίνωση, άλλωστε, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας: «Η ΕΘΕΑΣ στηρίζει τη νομιμοποίηση των ξένων εργατών γης που ήδη απασχολούνται στη χώρα», ξεκαθαρίζεται ήδη από τον τίτλο.

Υπό το σημερινό καθεστώς, χιλιλαδες μετανάστες εργάτες κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να συλληφθούν και ο εργοδότης τους να βρεθεί αντιμέτωπος με τσουχτερό πρόστιμο.

«Είναι κάτι που ζητούσαμε τα τελευταία δύο χρόνια», λέει στα «ΝΕΑ» για την τροπολογία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου που ψηφίστηκε την Τρίτη («τροπολογία Καιρίδη») ο αντιπρόεδρος της ΕΘΕΑΣ Χρήστος Γιαννακάκης.

Οπως εξηγεί, υπό το σημερινό καθεστώς χιλιάδες μετανάστες εργάτες κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να συλληφθούν και ο εργοδότης τους να βρεθεί αντιμέτωπος με τσουχτερό πρόστιμο.

Ακόμα, οι «μαύρες» αμοιβές δεν μπορούν να καταχωρισθούν ως έξοδο και να εκπέσει η φορολογητέα ύλη.

Και, το βασικότερο, ένας μετανάστης «που ζει μες στην αβεβαιότητα» δεν έχει κανέναν λόγο να μην εγκαταλείψει την Ελλάδα για μια χώρα του εξωτερικού.

Η μεγάλη έξοδος

«Στην Ελλάδα υπάρχει ζήτημα «απομετανάστευσης»», λέει ο νομικός – εργατολόγος Απόστολος Καψάλης, επί σειρά ετών επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ και διδάσκων στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου.

Οπως τονίζει, τα τελευταία χρόνια χιλιάδες μετανάστες έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, αναζητώντας καλύτερες εργασιακές συνθήκες στη Δυτική Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του αρμόδιου υπουργείου, στην Ιταλία, χώρα που προσελκύει πολλούς μετανάστες εργάτες από την Ελλάδα λόγω της εγγύτητας και των καλύτερων συνθηκών που προσφέρει, «όσοι νεοεισερχόμενοι παράνομα δεν παίρνουν άσυλο μπορούν να αιτηθούν υπαγωγή σε ειδικό καθεστώς προστασίας υπό προϋποθέσεις, με πρόσβαση στην αγορά εργασίας για δύο καταρχήν χρόνια, χωρίς χρονικό περιορισμό πρότερης διαμονής».

Γερμανία και Γαλλία

Στη Γαλλία «ανεξαρτήτως του νομοσχεδίου Νταρμανέν (σ.σ.: του αυστηρού νομικού πλαισίου για τη μετανάστευση που υπερψηφίστηκε την Τρίτη) τακτοποιείται η διαμονή 30.000 αλλοδαπών ετησίως επί τη βάσει της εγκυκλίου Βαλς του 2012», ενώ στη Γερμανία «προβλέπεται πλέον η χορήγηση ιθαγένειας με τη συμπλήρωση πενταετούς ή και τριετούς διαμονής, υπό προϋποθέσεις».

Στο ευμενέστερο νομικό καθεστώς των ευρωπαϊκών χωρών προστίθεται το καλύτερο εργασιακό πλαίσιο.

«Οι αμοιβές, οι συνθήκες και τα ωράρια είναι πολύ καλύτερα από ό,τι στην Ελλάδα», περιγράφει ο Απόστολος Καψάλης, σημειώνοντας ότι στη χώρα μας έχουμε «την πιο απορυθμισμένη αγορά εργασίας», γεγονός που ενισχύει το κύμα φυγής.

«Ακόμα και αν διατηρηθεί στο μηδέν το ισοζύγιο μετανάστευσης, που τώρα είναι αρνητικό, η Ελλάδα μέχρι το 2050 θα χάσει από 1,1 μέχρι 1,5 εκατ. ανθρώπους».

«Από το μεταναστευτικό ισοζύγιο θα καθορισθεί σε μεγάλο βαθμό το εύρος της μη αναστρέψιμης μέχρι το 2050 μείωσης του πληθυσμού μας, μιας μείωσης που θα προκύψει από την πολύ ταχύτερη συρρίκνωση των μικρών και μεσαίων ηλικιών σε σχέση με την αύξηση των 65 ετών και άνω», υπογραμμίζει σε πρόσφατη έρευνά του ο καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Βύρων Κοτζαμάνης.

Αλλά και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας σε ομιλία του την Τρίτη υπογράμμισε ότι «εν μέσω δημογραφικών προκλήσεων και γήρανσης του πληθυσμού η συζήτηση για τον συνολικά θετικό αντίκτυπο της μετανάστευσης στην ελληνική οικονομία είναι πιο επίκαιρη από ποτέ».

Δραματικές ελλείψεις

Το εκρηκτικό μείγμα που δημιουργεί η μείωση του αριθμού των μεταναστών σε συνδυασμό με την αναθέρμανση της οικονομίας αποτυπώνεται γλαφυρά στις δεκάδες χιλιάδες αιτήσεις για απασχόληση ξένων εργατών που δέχεται το υπουργείο Εργασίας.

Για τη διετία 2023-2024 οπρωτογενής τομέας ζητούσε 246.215 εργάτες, οι κατασκευές 12.884, η βιομηχανία 18.258, τα καταλύματα και η εστίαση 80.316, ο κλάδος των υπηρεσιών 19.249, ενώ αναζητούνταν και 2.233 μετανάστες υψηλής ειδίκευσης.

Συνολικά για τη διετία 2023-2024 στο υπουργείο Εργασίας είχαν φτάσει αιτήματα για 379.165 μετανάστες.

Ο Χρήστος Γιαννακάκης σημειώνει ότι η έλλειψη εργατών γης έχει οδηγήσει σε αύξηση των ημερομισθίων σε ποσοστό ακόμα και 100%, κόστος που μετακυλίεται στον καταναλωτή.

«Το ελάχιστο ημερομίσθιο είναι περίπου 35 ευρώ. Σήμερα οι αμοιβές έχουν υπερβεί τα 50 ευρώ, φτάνουν τα 60 και 70 με ανοδική τάση».

Οπως λέει, αν η κλιματική αλλαγή δεν είχε οδηγήσει σε τεράστια μείωση της αγροτικής παραγωγής, πολλές χιλιάδες στρέμματα καλλιεργειών θα έμεναν ασυγκόμιστα λόγω έλλειψης εργαζομένων.

«Το 2024 θα είναι ένα ανεπανάληπτα κακό έτος για την Ελλάδα», προειδοποιεί και ο Απόστολος Καψάλης, καθώς λόγω έλλειψης εργατικών χεριών «δεν θα μπορεί να λειτουργήσει τίποτα».

Υπό αυτό το πρίσμα η «τροπολογία Καιρίδη» ήρθε σαν… ώριμο φρούτο.

Σανίδα σωτηρίας για ανθρώπους που ζουν στη σκιά

«Οταν ανοίγει μια διαδικασία νομιμοποίησης είναι ένα φως στο τούνελ, μια σανίδα σωτηρίας για ανθρώπους που δεν έχουν καμία νομική υπόσταση» λέει στα «ΝΕΑ» η Λιλιάνα Σαλιάι, μετανάστρια πρώτης γενιάς από την Αλβανία που ζει στην Ελλάδα από το 1994. Θυμάται ακόμα το διαρκές άγχος τα χρόνια που δεν είχε χαρτιά και τον φόβο κατά τη διάρκεια αστυνομικών ελέγχων. «Οταν δεν έχεις χαρτιά μπορεί να σου συμβεί οτιδήποτε ανά πάσα στιγμή και δεν το παίρνει χαμπάρι κανείς. Είσαι στο απόλυτο σκοτάδι».

«Μια κυρία από τη Γεωργία που είχε χάσει τα χαρτιά της μου είπε πρόσφατα πως μόλις βλέπει αστυνομικό από τον φόβο της λιποθυμάει» περιγράφει ο Μοαβία Αχμέτ, πρόεδρος και συντονιστής του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών.

«Οσοι δεν έχουν χαρτιά κρύβονται. Ζουν κάθε στιγμή, κάθε μέρα με τον φόβο. Δεν βγαίνουν, δεν κυκλοφορούν ελεύθερα, περιορίζουν τις μετακινήσεις όπως μπορούν. Και η κατάσταση είναι χειρότερη για τις γυναίκες» υπογραμμίζει.

Το πρώτο βήμα

«Η νομιμοποίηση είναι κάτι που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια» λέει ο Τζαβέντ Ασλάμ, πρόεδρος της Πακιστανικής Κοινότητας Ελλάδας «Η Ενότητα».

Κάνει λόγο για ένα «πολύ καλό πρώτο βήμα», καθώς άνθρωποι που βρίσκονται πολλά χρόνια στην Ελλάδα δεν μπορούσαν να δουλέψουν νόμιμα, ούτε να ταξιδέψουν στη χώρα τους, ενώ αντιμετώπιζαν μεγάλα προβλήματα και στην υγειονομική περίθαλψη.

Τονίζει, όμως, την ανάγκη να συμπεριληφθούν στη διαδικασία οι χιλιάδες μετανάστες εργάτες που παραμένουν κρατούμενοι στην Αμυγδαλέζα και τα άλλα κέντρα κράτησης ακόμα και πάνω από έναν χρόνο χωρίς να έχουν διαπράξει κάποιο αδίκημα, απλώς επειδή δεν διέθεταν νομιμοποιητικά έγγραφα.

«Πώς αυτοί οι άνθρωποι θα υποβάλουν αίτημα νομιμοποίησης αν δεν αφεθούν ελεύθεροι; Πού θα βρουν εργοδότη αφού είναι υπό κράτηση» διερωτάται.

Η Λιλιάνα απέκτησε τα πολυπόθητα «χαρτιά» στα τέλη της δεκαετίας του 1990, κατά την πρώτη μαζική τακτοποίηση περίπου 220.000 μεταναστών μέσω της πράσινης κάρτας του ΟΑΕΔ.

Ακολούθησε, το 2001, η δεύτερη μαζική νομιμοποίηση κατά την οποία εκδόθηκαν 228.000 άδειες και το 2005-2007 η τρίτη τακτοποίηση, κατά την οποία εκδόθηκαν 95.800 και 20.000 άδειες αντίστοιχα.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»