Ημερίδα για δασκάλους στα Αρσάκεια Ψυχικού

Το Σάββατο 6 Απριλίου 2013 πραγματοποιήθηκε στους χώρους των Αρσακείων Σχολείων Ψυχικού Ημερίδα για τους εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με θέμα: «Προτάσεις διδασκαλίας με τη χρήση των Τεχνολογιών τής Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αναπτύσσοντας τη δημιουργική και την κριτική ικανότητα των μαθητών τού δημοτικού σχολείου», που διοργάνωσε η Εποπτεία των Σχολείων τής Φ.Ε.

Σε ένα ιδιαίτερα συνεργατικό περιβάλλον, 422 εκπαιδευτικοί (143 από τη Φ.Ε., 279 από άλλα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, μεταξύ των οποίων 22 από την επαρχία) «μπήκαν στη θέση των μαθητών τους». Παρακολούθησαν, σκέφτηκαν, συζήτησαν και προβληματίστηκαν δημιουργικά για το πώς μπορεί το καθημερινό μάθημα να οργανωθεί και να εμπλουτιστεί με τις νέες τεχνολογίες, ώστε να γίνει ελκυστικό και ουσιαστικό για τους μαθητές.

Το άνοιγμα τής ημερίδας πραγματοποίησε ο Πρόεδρος τού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής και Σύμβουλος τής Φ.Ε. κ. Σωτήριος Γκλαβάς, ο οποίος απηύθηνε χαιρετισμό στους παρευρισκόμενους και έθεσε τους γενικούς στόχους τής ημερίδας. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας καθηγητής κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης στην εισήγησή του «Το λογισμικό τής γλώσσας» ανέλυσε εννοιολογικά, λεξιλογικά και ετυμολογικά πεδία τού λεξιλογίου τής ελληνικής γλώσσας. Τέλος, ο καθηγητής Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Γεώργιος Καλκάνης έκλεισε το Α΄ μέρος με την ομιλία του για τις «Εφαρμογές ψηφιακών τεχνολογιών στο μάθημα τής Φυσικής στα Δημοτικά».

Στο Β΄ μέρος τής Ημερίδας, υπό τη γενική εποπτεία τής Επόπτριας των Σχολείων τής Φ.Ε. κ. Βασιλικής Παπαπέτρου-Μουρσελά, των Συντονιστριών Πρωτοβάθμιας τής Φ.Ε. κ. Σοφίας Σταθοπούλου (Μαθηματικών), Αθηνάς Μακροπόδη (Ελληνικών), Ζέτας Κουτσογιάννη (Αγγλικών) και των Σχολικών Συμβούλων Δημοτικής Εκπαίδευσης από τις Διευθύνσεις τής Αττικής κ. Παναγιώτη Γαλάνη, Αθανασίου Γιαννίκα, Ανδρέα Ζεργιώτη, Ευάγγελου Κανίδη, Μιλτιάδη Καρβούνη, Δήμητρας Καυκά, Κωνσταντίνας Κολιοπούλου, Αναστασίου Λαδιά, Ιωάννη Λαζαρίδη, Αχιλλέα Μανδρίκα, Αικατερίνης Παπαγιάννη, Ευτυχίας Παπαχρήστου και Παναγιώτη Πήλιουρα, πραγματοποιήθηκαν εννέα παράλληλες δειγματικές διδασκαλίες στην πρώτη ζώνη και εννέα στη δεύτερη ζώνη, σε γνωστικά αντικείμενα τού δημοτικού σχολείου με τη χρήση των Τεχνολογιών τής Πληροφορικής και των Επικοινωνιών. Εισηγητές των δειγματικών διδασκαλιών ήταν εκπαιδευτικοί των Αρσακείων – Τοσιτσείων Δημοτικών Σχολείων, οι οποίοι εφαρμόζουν τις συγκεκριμένες προτάσεις στην τάξη τους.
Μέσα στις αίθουσες αναπτύχθηκε γόνιμος διάλογος σε επίπεδο παιδαγωγικό και επιστημονικό, τον οποίο συντόνισαν οι Σχολικοί Σύμβουλοι με τη συνδρομή των Διευθυντριών των Δημοτικών Σχολείων τής Φ.Ε.Αναλυτικά τα ονόματα των εισηγητών, των Σχολικών Συμβούλων, των διοργανωτών, το πρόγραμμα και τα πρακτικά τής Ημερίδας μπορείτε να τα βρείτε αναρτημένα στη σελίδα τής Ημερίδας: http://protovathmia.arsakeio.gr

O Πρόεδρος τού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής και Σύμβουλος τής Φ.Ε. κ. Σωτήριος Γκλαβάς παραχώρησε συνέντευξη στο in.gr:

Ποιος ο σκοπός τής ημερίδας που οργανώνει σήμερα η Φ.Ε.;

Η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, ανταποκρινόμενη στο αίτημα τής κοινωνίας για εκσυγχρονισμό τής εκπαίδευσης και προβάλλοντας σθεναρή αντίσταση στο αρνητικό κλίμα των ημερών, οργανώνει αυτή την ημερίδα για να προβάλει την αναγκαιότητα τού μετασχηματισμού τού παραδοσιακού σχολείου σε αυτό που λέμε ψηφιακό σχολείο, που είναι και το σχολείο τού μέλλοντος. Όλες οι ανεπτυγμένες κοινωνίες κινούνται με γρήγορους ρυθμούς προς αυτό το σχολείο. Αυτή την τεράστια αλλαγή έφεραν οι εξελίξειςστα τεχνικά μέσα που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο τής κοινωνίας τής πληροφορίας και τής τεχνολογίας. Όπως καταλαβαίνετε, λοιπόν, υπάρχει μια κοσμογονία στον τομέα των νέων τεχνολογιών και δεν είναι δυνατόν ένας εκπαιδευτικός στον δημόσιο και πολύ περισσότερο στον ιδιωτικό τομέα, στην ιδιωτική εκπαίδευση, να μείνει έξω από αυτή τη διαδικασία.
Από την άλλη θέλουμε να δείξουμε στους εκπαιδευτικούς τής δημόσιας εκπαίδευσης που συμμετέχουν στην ημερίδα πώς εμείς, στη Φ.Ε., προσεγγίζουμε το ψηφιακό σχολείο και να ανταλλάξουμε απόψεις και ιδέες για καλύτερες «διαδραστικές» εφαρμογές.

Πώς εννοούν τα Αρσάκεια αυτές τις «διαδραστικές» εφαρμογές;

Οι τεχνολογίες μετασχηματίζουν τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε, μαθαίνουμε ή διασκεδάζουμε και αλλάζουν ριζικά το τοπίο τής εκπαίδευσης: τον τρόπο διδασκαλίας και μάθησης, τον τρόπο μελέτης αλλά και τον τρόπο έρευνας και αξιολόγησης, επιμόρφωσης και κατάρτισης.
Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, έχει ξεκινήσει στα Σχολεία τής Φ.Ε., ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια, μια περισσότερο οργανωμένη προσπάθεια εισαγωγής των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, αναπτύσσοντας και εξελίσσοντας την ψηφιακή πλατφόρμα «e-arsakeio». Στόχος ο «ψηφιακός εκσυγχρονισμός» των Σχολείων με την ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη διδασκαλία, αξιοποιώντας την εμπειρία των εκπαιδευτικών και αναδεικνύοντας το πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό που δημιουργείται από αυτούς και αναρτάται στο e-arsakeio τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Οι εκπαιδευτικοί συγκεντρώνουν υλικό από όλα τα μήκη και πλάτη τού διαδικτύου, αλλά δημιουργούν και πρωτογενές υλικό. Και στις δύο περιπτώσεις το υλικό είναι ως επί το πλείστον διαδραστικό και περιλαμβάνει παρουσιάσεις, διαδραστικές ασκήσεις, πολυμεσικές εφαρμογές, όπως εκπαιδευτικά βίντεο και προσομοιώσεις, συμπληρωματικό ψηφιακό διδακτικό υλικό, διαφόρων τύπων αρχεία (word, pdf, ήχου) κ.ά. Για κάθε βασική ενότητα σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα αναπτύσσεται, σταδιακά, ψηφιακό διαδραστικό υλικό, το οποίο ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί όχι μόνο μέσα στην τάξη, αλλά κυρίως από το σπίτι. Δίνεται έτσι η δυνατότητα στους μαθητές να επαναλάβουν το μάθημα στο σπίτι και να μελετήσουν εκείνα τα σημεία που τυχόν δεν κατανόησαν στο σχολείο.
Ταυτόχρονα εξασφαλίζεται η δυνατότητα ο εκπαιδευτικός να επικοινωνεί και να αναθέτει εργασίες στους μαθητές ανάλογα με το επίπεδο των γνώσεών τους, να θέτει εξατομικευμένες ασκήσεις για το σπίτι, να μπορεί εύκολα και αντικειμενικά να αξιολογεί τους μαθητές του, αλλά και οι μαθητές μέσα από τις ερωτήσεις να αυτοαξιολογούνται.

Επομένως, μιλάμε και για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις νέες τεχνολογίες;

Φυσικά. Σε κάθε ειδικότητα υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό εκπαιδευτικών που έχει επαφή με τις νέες τεχνολογίες, αλλά υπάρχει και κάποιο πολύ μικρό ποσοστό –το οποίο βαίνει συνεχώς μειούμενο– που «αντιστέκεται», κυρίως λόγω προκατάληψης ή αδυναμίας να ενσωματώσει στο καθημερινό μάθημα μια εντελώς καινούργια διδακτική διαδικασία.
Πρωταρχικός λοιπόν στόχος τής Φ.Ε. είναι να επιμορφώσει όλους τούς εκπαιδευτικούς της, όχι μόνο σε επίπεδο φιλοσοφίας, σε επίπεδο αναγκαιότητας, αλλά και σε επίπεδο καθημερινής πρακτικής, ώστε να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά στην τάξη οι διαδραστικοί πίνακες. Επιδιώκεται, δηλαδή, η εκμετάλλευση των αυξημένων δυνατοτήτων των ΤΠΕ για την ευρεία αλλά και ασφαλή εισαγωγή σύγχρονων διδακτικών θεωριών στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη. Με αυτό τον τρόπο θα αλλάξει πραγματικά το τοπίο τής τάξης, καθώς αρχές όπως η ομαδοσυνεργατικότητα, η διαθεματικότητα, η διερεύνηση, η αναζήτηση και η επεξεργασία των πληροφοριών διοχετεύονται με τρόπο άμεσο στους μαθητές καλλιεργώντας τους ποικίλες δεξιότητες.

Μιλάτε για διαδραστικούς πίνακες και διδακτική διάδραση. Μπορείτε να μας πείτε κάτι περισσότερο γι’ αυτούς;

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ένας εκπαιδευτικός των Αρσακείων, ο διαδραστικός πίνακας είναι ένας πίνακας που συνδέεται με έναν υπολογιστή και ένα προβολικό σύστημα. Η βασική του ιδιότητα είναι ότι οτιδήποτε εμφανίζεται στην οθόνη τού υπολογιστή προβάλλεται και στον πίνακα. Με το άγγιγμα τού χεριού ή μιας ειδικής πένας πάνω στον πίνακα μπορούμε να ελέγξουμε τον υπολογιστή με τον οποίο συνδέεται ο διαδραστικός πίνακας. Επομένως ο χρήστης, εκτός από το να προβάλλει πληροφορίες, μπορεί με τη βοήθεια τού διαδραστικού πίνακα να γράψει, να επεξεργαστεί και να αποθηκεύσει δεδομένα.
Από τα παραπάνω σημεία γίνεται αντιληπτό ότι ο διαδραστικός πίνακας γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι τής διδασκαλίας λόγω

• τής διαδραστικότητάς του, αφού ο μαθητής από παθητικός δέκτης τής πληροφορίας συμμετέχει ενεργά και η πληροφορία γίνεται κτήμα του, γίνεται γνώση.
• τής ευκολίας στη χρήση του, στοιχείο το οποίο δεν αποθαρρύνει τους μαθητές, αλλά αντιθέτως τους γοητεύει.
• τής πολυμεσικότητάς του, που περιλαμβάνει την προβολή εικόνων, ήχων, βίντεο και προσομοιώσεων και έχει ως αποτέλεσμα την ολοκληρωμένη προσέγγιση και παρουσίαση ενός θέματος.
• τής ευελιξίας του, η οποία εξυπηρετεί την επίτευξη των διδακτικών στόχων.

Η χρήση των ΤΠΕ υπό προϋποθέσεις μπορεί να συμβάλει στην εξέλιξη των σχολείων σε «οργανισμούς μάθησης». Είναι, όμως, πανάκεια αυτή η χρήση;

Βεβαίως και δεν είναι πανάκεια η εισαγωγή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Είναι μια βελτίωση των μέσων και των μεθόδων που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή διδακτική πρακτική, συνδυάζοντας πολλαπλές δραστηριότητες, όπως ομαδική εργασία, έρευνα πηγών, αναζήτηση πληροφοριών, πολιτισμική σύγκριση κ.λπ. Και όπως γνωρίζουμε, η εικόνα, που είναι περισσότερο εντυπωσιακή, και ο ήχος, όταν συνδυάζονται με το κατάλληλο κείμενο, ενεργοποιούν τους μαθητές –που έχουν συνηθίσει να επικοινωνούν κυρίως με τα κινητά και γενικότερα μέσα από τους υπολογιστές, με το facebook– πολύ περισσότερο από ό,τι μια στατική-παραδοσιακή διδασκαλία.
Αυτό που πάντα τονίζουμε είναι το ότι η χρήση αυτού τού ψηφιακού υλικού σε καμία περίπτωση δεν καταργεί τον διδάσκοντα, ο οποίος εξακολουθεί να είναι ο σημαντικότερος παράγοντας τής εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο δάσκαλος παραμένει εκείνος που με τις γνώσεις του, τον λόγο του, τις παιδαγωγικές του μεθόδους, την προσωπικότητά του και με την αγάπη του για την επιστήμη του και κυρίως για τα παιδιά θα εμπνεύσει τους μαθητές του, θα τους διδάξει, θα τους καλλιεργήσει, θα τους διαπαιδαγωγήσει, θα τους οδηγήσει να ανακαλύψουν τον κόσμο και τον εαυτό τους.
Το σχολείο δεν θα πάψει ποτέ να είναι, κυρίως και πάνω από όλα, χώρος αγωγής.

in.gr