Καραμούζης: Επτά ρηξικέλευθες ιδέες που μπορούν να ταρακουνήσουν τις αγορές

Την εκτίμηση ότι «βαδίζουμε προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν τρέχουμε, δεν υπάρχει δυναμική ανάκαμψη της οικονομίας όπως οι συνθήκες απαιτούν» εξέφρασε ο πρόεδρος της Eurobank και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) Νίκος Καραμούζης.

Μιλώντας στη γενική συνέλευση του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος τη Δευτέρα το απόγευμα, σημείωσε ότι «από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που βίωσαν ανάλογες κρίσεις και εφάρμοσαν προγράμματα προσαρμογής, η Ελλάδα είχε μεν το μεγαλύτερο πρόβλημα, ήταν, όμως, και η μόνη που λίμνασε κυριολεκτικά στη στασιμότητα επί μια δεκαετία με το μεγαλύτερο κοινωνικό και οικονομικό κόστος προσαρμογής».

Σύμφωνα με τον ίδιο, «σ’ αυτή τη δεκαετία, έστω και υπό την πίεση των δανειστών και παρά την πολιτική και κοινωνική αντίσταση, έγιναν και πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις και διορθώθηκαν οι ανισορροπίες που μας οδήγησαν στην κρίση».

Ως αποτέλεσμα, πρόσθεσε, «δύο χρόνια μετά τη μεγάλη κρίση του καλοκαιριού του 2015, οικονομία και αγορές να δείχνουν σήμερα σαφή στοιχεία βελτίωσης και ανάκαμψης, έστω και αν η τελευταία παραμένει σχετικά αναιμική».

Ο κ. Καραμούζης υπογράμμισε ότι «στόχος μας πρέπει να είναι να γίνει η Ελλάδα μια σύγχρονη, ανοιχτή και ανταγωνιστική οικονομία αγοράς, με κοινωνική συνοχή, ένας τόπος ελκυστικός να ζεις, να εργάζεσαι, να παράγεις, να επενδύεις, να δημιουργείς και να διαπρέπεις επαγγελματικά και επιστημονικά».

Οι αλλαγές που συντελούνται

Όπως τόνισε ο κ. Καραμούζης, «συντελούνται πέντε σημαντικές θετικές δομικές αλλαγές που λειτουργούν ως αναπτυξιακοί καταλύτες, όπως τους ονομάζω, οι οποίοι συμβάλλουν στη δημιουργία οικονομικού περιβάλλοντος φιλικού προς το επιχειρείν, τις ιδιωτικές επενδύσεις και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας».

Και πρόσθεσε ότι «υπό την προϋπόθεση της συνεπούς υλοποίησης σημαντικών μεταρρυθμίσεων, μπορούν να αποτελέσουν την κρίσιμη και ειδοποιό διαφορά για την αναπτυξιακή προοπτική».

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πέντε κρίσιμοι αναπτυξιακοί καταλύτες είναι οι εξής:

Πρώτον, αναδεικνύεται μέσα από την κρίση μια νέα ελληνική επιχειρηματικότητα, δυναμική και εξωστρεφής, ανθεκτική στις προκλήσεις των ανοικτών αγορών και του διεθνούς ανταγωνισμού, χωρίς εξάρτηση από τις κρατικές δουλειές.

Δεύτερον, σημειώνεται σημαντική συρρίκνωση του οικονομικού ρόλου του ευρύτερου δημόσιου τομέα, κυρίως μέσω ιδιωτικοποιήσεων, παραχωρήσεων, εξωτερικών αναθέσεων και κατάργησης πλειάδας προστατευτικών ρυθμίσεων των αγορών.

Μεταφέρονται σταδιακά πόροι και δραστηριότητες στον ιδιωτικό τομέα, προσελκύοντας επενδύσεις.

Τρίτον, συντελείται ένας ουσιαστικός σταδιακός παραγωγικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας.

Η οικονομική, παραγωγική δομή της χώρας αλλάζει, με σημαντική μετατόπιση των παραγωγικών συντελεστών από την κατανάλωση, το κράτος, το εγχώριο εμπόριο και τις κατασκευές, προς τις επενδύσεις, τις εξαγωγές, τη βιομηχανία, τις μεταφορές και τις υποδομές.

Οδηγούμαστε, από μία σχετικά κλειστή οικονομία παροχής υπηρεσιών εξυπηρέτησης της εγχώριας ζήτησης και του εσωτερικού εμπορίου, σε μια εξωστρεφή οικονομία προϊόντων και υπηρεσιών με αυξανόμενη επενδυτική δραστηριότητα και σταδιακή προσέλκυση εγχώριων και ξένων κεφαλαίων.

Τέταρτον, παρά τις ιδεολογικές εμμονές, καταγράφονται σημαντικές αλλαγές στην κοινωνία και στο πολιτικό σύστημα. Μετρήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των πολιτών έχει ωριμάσει, αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα των μεταρρυθμίσεων, γίνεται πιο φιλική προς το επιχειρείν, τις ιδιωτικές επενδύσεις, τις ιδιωτικοποιήσεις και τη μείωση του οικονομικού ρόλου του κράτους.

Πρόκληση για όλους μας και για την επιχειρηματικότητα είναι να πείσουμε την πλειοψηφία της κοινωνίας ότι η μόνη διέξοδος από την κρίση και την ατροφική ανάπτυξη είναι οι τολμηρές μεταρρυθμίσεις, η δημιουργία μιας σύγχρονης, ανοικτής ανταγωνιστικής και δίκαιης οικονομίας αγοράς, που θα δίνει μέρισμα επιτυχίας και οφέλη στους πολλούς.

Πέμπτον, αναδεικνύονται και εδραιώνονται σταδιακά νέες κοινωνικές και παραγωγικές αξίες. Καταγράφεται ήδη μια σαφής στροφή των πολιτών προς τις οικονομικές και κοινωνικές αξίες, που καθιστούν την οικονομία δυναμική, ανταγωνιστική και παραγωγική και την κοινωνία συνεκτική και υπεύθυνη.

Για παράδειγμα, τάσεις όπως:

* η ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας,

* η ανάδειξη της αριστείας σε αυτοτελή κοινωνική αξία,

* η ανάπτυξη του εθελοντισμού και της κοινωνικής προσφοράς,

* η συνέπεια και η δημιουργικότητα στην εργασία,

* η αφοσίωση χιλιάδων δημόσιων λειτουργών στην εκπλήρωση των καθηκόντων τους, παρά τις οριζόντιες περικοπές μισθών και την απαξίωση των υποδομών,

* η μετανάστευση χιλιάδων νέων που τολμούν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους στο εξωτερικό και μετατρέπουν την ανεργία σε δράση,

αποτελούν κοινωνικές αλλαγές που συνάδουν με μια νέα αναπτυξιακή και επιχειρηματική ώθηση, ένα νέο πρότυπο οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας.

Οι προκλήσεις

Ο κ. Καραμούζης συμπλήρωσε ωστόσο ότι «παρά την πρόοδο, οι προκλήσεις και οι δυσκολίες είναι μπροστά μας. Βγήκαμε από την εντατική, αλλά η αποθεραπεία δεν έχει ολοκληρωθεί».

Κι αυτό σύμφωνα με τον ίδιο, διότι:

* η ανάκαμψη παραμένει αναιμική,

* το τραπεζικό σύστημα αντιμέτωπο με σοβαρές προκλήσεις και το κόστος χρήματος υψηλό,

* οι φορολογικές επιβαρύνσεις δυσβάσταχτες,

* η επενδυτική και εξαγωγική δραστηριότητα χωρίς πνοή, και

* η πρόσβαση στις αγορές με δυσκολίες και υψηλό σχετικά κόστος.

Νέα ευκαιρία

Όπως είπε ο πρόεδρος της Eurobank, την περασμένη δεκαετία σπαταλήσαμε την ευκαιρία ένταξής μας στην ευρωζώνη και πάνω από 400 δισ. ευρώ πολύτιμους χρηματοοικονομικούς πόρους από τις αγορές και τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, στην υιοθέτηση ενός σαθρού παραγωγικού προτύπου που προσέφερε επίπλαστη και βραχυχρόνια ευμάρεια.

«Τώρα έχουμε μπροστά μας μια τελευταία νέα μεγάλη ευκαιρία. Οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι το κράτος-επιχειρηματίας στην Ελλάδα απέτυχε» σημείωσε σχετικά ο κ. Καραμούζης.

«Ο βασικός πυλώνας εξόδου από την κρίση και επιστροφή στην ανάπτυξη δεν μπορεί παρά να είναι ο ιδιωτικός παραγωγικός τομέας, που παρά τις ενίοτε δυσλειτουργίες, δημιουργεί απασχόληση, εισοδήματα, φορολογικά έσοδα, κέρδη και μερίσματα» τόνισε χαρακτηρισικά.

Και συμπλήρωσε ότι «όλοι πια συμφωνούν ότι, η ιδιωτική κατανάλωση που διατηρείται σαν ποσοστό του ΑΕΠ στο υψηλότερο επίπεδο στην ευρωζώνη (68%), δεν μπορεί να αποτελέσει την ατμομηχανή του επόμενου αναπτυξιακού κύκλου, ούτε οι, υπό αυστηρές δεσμεύσεις, δημοσιονομικές δαπάνες».

Σύμφωνα με τον ίδιο, «η σταθερή, διατηρήσιμη και ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας, περνάει μέσα από τις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις και τη μεγάλη αύξηση των εξαγωγικών δραστηριοτήτων. Απαιτείται να συνδυάσουμε ένα πολυετές επενδυτικό πρόγραμμα δεκάδων δισεκατομμυρίων (κάποιοι εκτιμούν € 100 δις), με παράλληλη σημαντική αύξηση της οικονομικής εξωστρέφειας».

«Ας θέσουμε ως χώρα φιλόδοξους στόχους για την επόμενη πενταετία να φθάσουν οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ πάνω από 20%, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών πάνω από 40% του ΑΕΠ και οι εισροές ξένων κεφαλαίων πάνω από 5% του ΑΕΠ ετησίως» υποστήριξε ο πρόεδρος της Eurobank

Ιδέες για συζήτηση

Έκλεισε την ομιλία του, με μια σειρά από «ακατέργαστες, ρηξικέλευθες ιδέες, τροφή για συζήτηση, που, κατά τη γνώμη του, θα μπορούσαν να πείσουν τις αγορές και να βελτιώσουν την αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής»:

1. Μαζικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων συμπεριλαμβανομένων και των τραπεζών, αξιοποίηση της μεθόδου των παραχωρήσεων (π.χ. μεγάλα έργα υποδομών), αναθέσεων σε εξωτερικούς παρόχους σημαντικών επιλεγμένων κοινωνικών υπηρεσιών (π.χ. τομέας υγείας) και λειτουργειών του δημοσίου (π.χ. φορολογικοί έλεγχοι), ευρεία αξιοποίηση των ΣΔΙΤ στις επενδύσεις κοινωνικών υποδομών και τα μικρά περιφερειακά έργα.

2. Υιοθέτηση του μοντέλου της Κύπρου για μη κατοίκους, όσον αφορά τις προϋποθέσεις και τους όρους έγκρισης εταιρικής φορολογικής έδρας, έκδοσης ελληνικού διαβατηρίου, απόκτησης status μονίμου φορολογικού κατοίκου, διαχείρισης προσωπικής και εταιρικής περιουσίας (εισαγωγή του θεσμού των Trusts), διαχείρισης ναυτιλιακών επενδύσεων.

Στόχος η μετατροπή της Ελλάδας σε σύγχρονο και ανταγωνιστικό χρηματοπιστωτικό και ναυτιλιακό κέντρο.

3. Κατάργηση των μετρητών σε όλες τις εταιρικές συναλλαγές και υποχρεωτική πληρωμή μισθοδοσιών και ασφαλιστικών εισφορών μέσω τραπεζικού συστήματος. Υποχρεωτική χρήση χρεωστικών καρτών για συναλλαγές πάνω από € 100 χωρίς χρεώσεις, με επιβάρυνση του δημοσίου για το σχετικό κόστος των τραπεζών.

4. Επιλογή 50 περιοχών της χώρας στις οποίες θα προ-αδειοδοτηθούν επιχειρηματικές ζώνες με προκαθορισμένους όρους δόμησης και χρήσης γης και με όλες τις σχετικές αδειοδοτήσεις διαθέσιμες, στρατηγική – all in one permit, για εμβληματικά projects και με δεσμευτικούς χρόνους με ρήτρες για έγκριση.

5. Υπέρ-αποσβέσεις 200% για νέες επενδύσεις επιχειρήσεων και υπέρ-εκπτώσεις για έξοδα R&D και ανάπτυξη ξένων αγορών για εξαγωγικές επιχειρήσεις.

6. Γενναία φορολογική και ασφαλιστική μεταρρύθμιση,

– με διεύρυνση της φορολογικής βάσης (διατηρείται η εγκριθείσα μείωση του αφορολόγητου ορίου),

– πάταξη της φοροδιαφυγής (περιορισμό πληρωμών με μετρητά),

– χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές με παράλληλη απλοποίηση του συστήματος, με καθιέρωση δύο ή τριών κατά το μέγιστο φορολογικών συντελεστών ανά κατηγορία φορολογικών εσόδων,

– μετατροπή σταδιακά του ασφαλιστικού συστήματος από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοπητικό,

– χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές για προσόδους από μερίσματα, τόκους, ενοίκια και κέρδη από δραστηριότητες start-ups, venture capital, καινοτόμων πρωτοβουλιών, επενδύσεων σε βιώσιμες εταιρείες υπό αναδιάρθρωση και για συγχωνεύσεις και εξαγορές επιχειρήσεων. (αναφέρονται αναλυτικά στην πρόσφατη μελέτη βλ. μελέτη Νίκου Χριστοδουλάκη, Μιλτιάδη Νεκτάριου και Χάρη Θεοχάρη).

7. Δημιουργία ενός ουσιαστικού one stop shop για σημαντικές ξένες και εγχώριες επενδύσεις, end to end service in one place