Τι σημαίνει η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για τη Γάζα και οι εντολές προς το Ισραήλ

Είναι μια απόφαση ιστορική από πολλές πλευρές, παρότι είναι στην πραγματικότητα μια προκαταρκτική απόφαση, και όχι η κυρίως απόφαση πάνω στο θέμα της προσφυγής.

Το Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη, το ανώτατο δικαστικό όργανο του ΟΗΕ, έκρινε ότι η προσφυγή που κατέθεσε η Νότια Αφρική σε βάρος του Ισραήλ με βάση το διεθνές δίκαιο και ειδικότερα τη Σύμβαση για την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας, είναι βάσιμη και πρέπει να συζητηθεί. Δηλαδή, αναγνώρισε τον κίνδυνο να διαπράττεται το έγκλημα αυτό στη Γάζα.

Θυμίζουμε ότι η σύμβαση αυτή, που η χώρα μας κύρωσε το 1954, προβλέπει ότι «ως γενοκτονία νοείται οιαδήποτε εκ των κατωτέρων πράξεων, ενεργούμενη με την πρόθεσιν ολικής ή μερικής καταστροφής ομάδος, εθνικής, εθνολογικής, φυλετικής ή θρησκευτικής τοιαύτης: (Α) Φόνος των μελών της ομάδος. (Β) Σοβαρά βλάβη της σωματικής ή διανοητικής ακεραιότητας των μελών της ομάδος. (Γ) Εκ προθέσεως υποβολή της ομάδος εις συνθήκας δυναμένας να επειφέρωσιν την πλήρη ή την μερική σωματικήν καταστροφήν αυτής. (Δ) Μέτρα αποβλέποντα εις την παρεμπόδισιν των κινήσεων εις τους κόλπους ωρισμένης ομάδας. (Ε) Αναγκαστική μεαφορά παίδων μίας ομάδος εις ετέραν ομάδα».

Η παράθεση στοιχείων που κάνει το Δικαστήριο, ως προς την έκταση τον αριθμό των θυμάτων, την έκταση των καταστροφών σε βάρος υποδομών, την ανθρωπιστική κρίση και τον υπαρκτό κίνδυνο επιβίωσης για τον παλαιστινιακό πληθυσμό στη Γάζα, δείχνει ότι εξετάζει πολύ σοβαρά τα επιχειρήματα της Νότιας Αφρικής για το εάν διαπράττεται ή όχι το έγκλημα της γενοκτονίας στη Γάζα.

Το δικαστήριο δεν δέχτηκε το αίτημα της Νότιας Αφρικής να διατάξει την άμεση «κατάπαυση του πυρός», κάτι που το Δικαστήριο έχει κάνει μόνο σε περιπτώσεις άμεσης παραβίασης της κυριαρχίας άλλου κράτους, όπως στην περίπτωση του πολέμου στην Ουκρανία.

Όμως, η έκταση των μέτρων που ζητά να λάβει το Ισραήλ είναι εξαιρετικά μεγάλη και αυτά πρακτικά ισοδυναμούν με εντολή να σταματήσουν οι πολεμικές επιχειρήσεις σε βάρος του Παλαιστινιακού πληθυσμού στη Γάζα.

Το δράμα της Γάζας επιτέλους ακούστηκε και συζητήθηκε από ένα διεθνές όργανο στο ανώτατο επίπεδο που αναγνώρισε την πραγματική έκταση αυτού του δράματος

Ουσιαστικά, το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ στη Χάγη ζητά από το Ισραήλ να σταματήσει τις επιχειρήσεις που έχουν ως αποτέλεσμα το θάνατο Παλαιστινίων, την καταστροφή υποδομών και τη διαμόρφωση συνθηκών ανθρωπιστικής καταστροφής, κοντολογίς τον πυρήνα των ισραηλινών επιχειρήσεων στη Γάζα.

Αυτό προκύπτει από την παράγραφο 78 της απόφασης που αναφέρει τα ακόλουθα:

«Το Δικαστήριο θεωρεί ότι, όσον αφορά την κατάσταση που περιγράφεται ανωτέρω, το Ισραήλ πρέπει, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις του βάσει της Σύμβασης για τη Γενοκτονία, σε σχέση με τους Παλαιστίνιους στη Γάζα, να λάβει όλα τα μέτρα που έχει στη διάθεσή του για να αποτρέψει την τέλεση όλων των πράξεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου ΙΙ της Σύμβασης αυτής, ιδίως: α) τη θανάτωση μελών της ομάδας- β) την πρόκληση σοβαρών σωματικών ή ψυχικών βλαβών σε µέλη της οµάδας- γ) τη σκόπιµη επιβολή στην οµάδα συνθηκών ζωής που αποσκοπούν στη φυσική καταστροφή της εν όλω ή εν μέρει- και (δ) την επιβολή μέτρων που αποσκοπούν στην αποτροπή γεννήσεων εντός της ομάδας. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι οι πράξεις αυτές εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου ΙΙ της Σύμβασης, όταν διαπράττονται με πρόθεση να καταστρέψουν εν όλω ή εν μέρει μια ομάδα ως τέτοια (βλέπε παράγραφο 44 ανωτέρω). Το Δικαστήριο θεωρεί περαιτέρω ότι το Ισραήλ πρέπει να διασφαλίσει με άμεσο αποτέλεσμα ότι οι στρατιωτικές του δυνάμεις δεν θα διαπράξουν καμία από τις προαναφερθείσες πράξεις.»

Η απόφαση αποτελεί πλήγμα για το Ισραήλ. Μια χώρα που δημιουργήθηκε και ως απάντηση στον τρόμο του Ολοκαυτώματος και της γενοκτονίας, αντιμετωπίζεται από το ανώτατο δικαστήριο στο πλαίσιο των θεσμών που δημιουργήθηκαν μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπό το πρίσμα του κινδύνου να διαπράττουν οι δυνάμεις της γενοκτονία στη Γάζα. Παρότι το Ισραήλ έχει αγνοήσει αποφάσεις των οργάνων της διεθνούς κοινότητας στο παρελθόν, από το ίδιο το σχέδιο διαίρεσης της ιστορικής Παλαιστίνης το 1948, έως τις αποφάσεις του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό, εντούτοις το προηγούμενο διάστημα υπήρξε έκδηλη ανησυχία για τις επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης στις σχέσεις της χώρας με τη διεθνής κοινότητα, ανεξαρτήτως των απαξιωτικών τοποθετήσεων της ισραηλινής ακροδεξιάς.

Προφανώς η Ισραηλινή κυβέρνηση εκτιμά ότι απέφυγε το χειρότερο, δηλαδή, την εντολή άμεσης κατάπαυσης του πυρός και θα προσπαθήσει να πείσει όπως έκανε στις παραμονές της απόφασης ότι έχει δώσει εντολές η βία στη Γάζα να μην εμπίπτει στον ορισμό της Σύμβασης για τη Γενοκτονία. Όμως, δεν παύει να ισχύει ότι η απόφαση ζητά να σταματήσει ο κύριος όγκος των ισραηλινών πρακτικών στη Γάζα και παράλληλα, σαφώς ζητά να σταματήσουν οι κάθε είδος προτροπές σε βαναυσότητα έρχονται από την ισραηλινή ακροδεξιά.

Η απόφαση αποτελεί επίσης ένα πλήγμα για τους δυτικούς πολιτικούς εκείνους όπως ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, που υποστήριξε ότι η προσφυγή της Νότιας Αφρικής δεν είχε καμία ελπίδα ή του ομολόγου του της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον που καλούσε την Νότια Αφρική να μην χρησιμοποιεί λέξεις όπως «γενοκτονία».

Για τις δυτικές χώρες δεν είναι εύκολο να προσπεράσουν αυτή την απόφαση, καθώς θα βρεθούν έκθετες απέναντι στην κατηγορία για υποκρισία και «δύο μέτρα και δύο σταθμά» απέναντι στη διεθνή νομιμότητα.

Για τους Παλαιστινίους η απόφαση αποτελεί μια ηθική νίκη. Το δράμα της Γάζας επιτέλους ακούστηκε και συζητήθηκε από ένα διεθνές όργανο στο ανώτατο επίπεδο που αναγνώρισε την πραγματική έκταση αυτού του δράματος.