Ένας δίσκος που περιβάλλεται από τον Ωκεανό είναι ο χάρτης της Γης (Γης περίοδος) που σχεδίασε ο Εκαταίος, υιοθετώντας τις αντιλήψεις του δασκάλου του, του Αναξίμανδρου.

Η Μεσόγειος και η Μαύρη Θάλασσα, ως γραμμή Δύσης-Ανατολής, ο Νείλος και ο Ίστρος (Δούναβης), ως γραμμή Νότου-Βορρά, χώριζαν τις στεριές σε τέσσερα τέταρτα.

Το χάρτη του Εκαταίου συνόδευε μια περιγραφή της Γης σε δύο βιβλία, που αργότερα αναφερόταν περισσότερο ως Περιήγησις.

Πρόκειται κατ’ ουσίαν για έναν περίπλου των ακτών της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, με αφετηρία το Γιβραλτάρ. Προηγείται η βόρεια ακτογραμμή, έως τον ποταμό Φάση της Κολχίδας, και ακολουθεί η νότια, στο δρόμο της επιστροφής.

Οι γεωγραφικές πληροφορίες που μας προσφέρει αφειδώς με απλό παρατακτικό ύφος ο ίωνας γεωγράφος, καρπός της παρατήρησης και της περιγραφής των παραλίων από εκείνον, συνδυάζονται με ένα μεγάλο αριθμό στοιχείων εθνολογικού χαρακτήρα.

Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο των τεσσάρων βιβλίων γενεαλογιών (Γενεηλογίαι) του Εκαταίου, ο συγγραφέας, που δέχεται ένα μέσο όρο σαράντα χρόνων για την κάθε γενιά, δεν επιχειρεί σε αυτά να διαλύσει το μύθο, αλλά προβαίνει σε παράξενα ορθολογιστικές διορθώσεις.

Έτσι, για παράδειγμα, τα βόδια του Γηρυόνη, που ο Ηρακλής τα έφερε από την άκρη του κόσμου, τοποθετούνται στον Αμβρακικό κόλπο, ενώ οι Δαναΐδες, οι πενήντα κόρες του Δαναού, περιορίζονται σε είκοσι περίπου.

Ο ορθολογισμός αυτός απλώς σβήνει τη λάμψη του αρχαίου μύθου, χωρίς ασφαλώς να τον μετατρέπει σε ιστορία. Όμως, μπορεί να υποστηριχτεί βασίμως ότι εδώ αρχίζει η κριτική των απίθανων πραγμάτων, αυτή που αργότερα γέννησε την πραγματική ιστορική έρευνα.

Τα θεμέλια της επιστήμης και της ιστοριογραφίας (Μέρος Α’)

Τα θεμέλια της επιστήμης και της ιστοριογραφίας (Μέρος Β’)

Τα θεμέλια της επιστήμης και της ιστοριογραφίας (Μέρος Γ’)

Τα θεμέλια της επιστήμης και της ιστοριογραφίας (Μέρος Δ’)

Τα θεμέλια της επιστήμης και της ιστοριογραφίας (Μέρος Ε’)

Τα θεμέλια της επιστήμης και της ιστοριογραφίας (Μέρος ΣΤ’)

Headlines