O B’ Παγκόσμιος Πόλεμος στον κινηματογράφο

Μια ανθολογία ταινιών σπουδαίων σκηνοθετών που έχουν γίνει πια, κλασικές επετειακές ταινίες!

Ξεκινώντας, αναφέρουμε και μια ταινία που θα δούμε προσεχώς και έχει άμεση σχέση με το θέμα μας. Πρόκειται για την ταινία «Fury» με τον Μπραντ Πιτ, η σκηνοθεσία της οποίας ανήκει στον Ντέιβιντ Άγιερ. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Μπραντ Πιτ πρωταγωνιστεί σε πολεμική ταινία. Το «Fury» γυρνά πίσω το χρόνο στο 1945, στη στιγμή της κατάρρευσης του ναζιστικού καθεστώτος, όταν το αμερικανικό πλήρωμα ενός άρματος μάχης αντιμετωπίζει τον γερμανικό στρατό.

Μιλώντας για την ταινία, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Le Figaro», ο 50χρονος ηθοποιός, αναφέρει ότι «πρόκειται για μια γοητευτική περίοδο της ιστορίας κατά την οποία ανυψώνεται μια ιδεολογία για να κυριέψει το λαό».

«Όταν βρίσκεσαι στο εσωτερικό ενός τανκ είναι σαν να βυθίζεις το κεφάλι σου στο νερό», δηλώνει ο Μπραντ Πιτ, με ενθουσιασμό.
Διαβάστε περισσότερα για την ταινία ΕΔΩ.

Μνημείων Άνδρες

Βασισμένο σε αληθινή ιστορία, το μεγαλύτερο κυνήγι θησαυρού της καταγεγραμμένης ιστορίας, εξετάζει τη δράση μιας επίλεκτης “διμοιρίας” ανθρώπων. Οι αφανείς αυτοί ήρωες, με την επωνυμία «Μνημείων Άνδρες», είχαν επιφορτιστεί, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με μια πολύ σημαντική υποχρέωση: Να διασώσουν κλεμμένα καλλιτεχνικά αριστουργήματα από τα χέρια των Ναζί και να τα επιστρέψουν στους νόμιμους κατόχους τους!
Διαβάστε περισσότερα…

Άδωξοι Μπάσταρδη (2009)

Σκηνοθεσία: Κουέντιν Ταραντίνο

Once Upon a Time in the West… ο Μπραντ Πιτ εξολόθρευε Ναζί στη Γαλλία. Ο Κουέντιν Ταραντίνο σκηνοθετεί ένα σπαγγέτι western στον 21ο αιώνα.

Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι (1957)

Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Λιν

Κάπου στην Ασία, κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου, Βρετανοί αιχμάλωτοι εργάζονται στη γραμμή του τρένου, στήνοντας παράλληλα μια γέφυρα πάνω από τον ποταμό Κβάι, η οποία θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των Ιαπώνων. Οι σύμμαχοι από την πλευρά τους συγκροτούν ομάδα κομάντος, με στόχο να την ανατινάξουν.

Παραχαράκτες (2008)

Σκηνοθεσία: Στέφαν Ρουτσοβίτσκι

Η πραγματική ιστορία του Σάλομον Σόροβιτς, εβραίου παραχαράκτη. που συνελήφθη από τους ναζί κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μεταφέρθηκε σε ειδικό στρατόπεδο και τέθηκε επικεφαλής ομάδας γραφιστών και τυπογράφων, με εντολή να φτιάξει πλαστές στερλίνες και δολάρια. Απώτερο σχέδιο των Γερμανών ήταν να οδηγήσουν σε κατάρρευση την οικονομία της Αγγλίας και της Αμερικής.

Ο Πιανίστας (2002)

Σκηνοθεσία: Ρομάν Πολάνσκι

Οι προσωπικές μνήμες του Ρομάν Πολάνσκι και τα ημερολόγια τού Πολωνοεβραίου πιανίστα Βλαντισλάβ Σπίλμαν γίνονται το όχημα για μια από τις πιο ωραίες ταινίες των τελευταίων ετών. Μολονότι ένα μεγάλο μέρος της ταινίας καταγράφει το διωγμό των Εβραίων από τους ναζί, ο «Πιανίστας» δεν αποσκοπεί στη συγκίνηση και την ευαισθητοποίηση του κοινού πάνω σε αυτό το θέμα. Τουναντίον, καταγράφει ψυχρά και χωρίς να χαρίζεται στους παθόντες (εύγλωττες οι σκηνές με την εβραϊκή αστυνομία του γκέτο που συνεργάστηκε με τους θύτες των ομοφύλων τους) την ιστορία ενός ατόμου που (επ)έζησε από τύχη και μόνο.
1938-1945. Επτά χρόνια από τη ζωή των κατοίκων στη Βαρσοβία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι βομβαρδισμοί, η κατοχή από τα γερμανικά στρατεύματα, η δημιουργία του γκέτο, η μεταφορά των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, η πείνα, η εισβολή των συμμάχων, η απελευθέρωση. Όλα αυτά τα γεγονότα επιδρούν πάνω στη ζωή του ήρωα: χάνει την περιουσία του, βλέπει τους δικούς του να οδηγούνται στα κρεματόρια, ζει κρυμμένος σε διαμερίσματα της πόλης, αρρωσταίνει, φτάνει στα πρόθυρα του θανάτου και σώζεται από έναν φιλόμουσο Γερμανό αξιωματικό. Το περίεργο είναι ότι σε τίποτα από όλα αυτά δεν συμμετέχει ο ίδιος.

Ο «Πιανίστας» βραβεύτηκε με τρία Όσκαρ, δύο BAFTA και επτά Σεζάρ, ενώ τιμήθηκε με το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 2002.

Γράμματα από το Ίβο Τζίμα (2006)

Σκηνοθεσία: Κλιντ Ίστγουντ

Με τα «Γράμματα από το Ίβο Τζίμα» -ταινία βασισμένη σε επιστολές που βρέθηκαν στα οχυρά- περνάμε στις τάξεις των Ιαπώνων και παρακολουθούμε τις προετοιμασίες για την άμυνα του νησιού και τα όσα ακολούθησαν την απόβαση των Αμερικανών.
Ο Κλιντ Ίστγουντ αποφάσισε να ανιχνεύσει το παρασκήνιο ενός πολέμου. Όχι σε επίπεδο στρατηγικής και επιχειρήσεων, αλλά σε ό,τι αφορά τους στρατιώτες. Εκείνους δηλαδή που ζουν στο πετσί τους μια σύρραξη, παγιδευμένοι σε μηχανισμούς προπαγάνδας και σε αποφάσεις των ανωτέρων τους. Η ψυχολογία που αναπτύσσουν είναι ανάλογη της κουλτούρας τους. Ωστόσο, σε μια μάχη το ζητούμενο είναι κοινό: Να μείνουν ζωντανοί, όταν ο τόπος γύρω τους φλέγεται. Κατά τον Ίστγουντ δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε νικητές και ηττημένους. Αμφότεροι έχουν υποστεί μια διαδικασία φθοράς της ψυχής. Έχουν ζήσει τον ίδιο φόβο, έχουν αντιδράσει εξίσου σε παράλογες διαταγές, έχουν τις ίδιες ελπίδες ότι θα βγουν ζωντανοί από το μακελειό. Έτσι, γύρισε δύο έργα, στα οποία προβάλλουν ανάγλυφα τόσο οι διαφορές στον πολιτισμό και στη νοοτροπία των δύο λαών όσο και η κοινή μοίρα των φαντάρων.
Τα «Γράμματα» απέσπασαν ένα Όσκαρ (Μοντάζ Ήχου) και από πολλούς θεωρούνται η καλύτερη ταινία της περιόδου 2006-2007.

Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν (1962)

Σκηνοθεσία: Αντρέι Ταρκόφσκι

Ο δωδεκάχρονος Ιβάν γίνεται κατάσκοπος στο ανατολικό μέτωπο. Περνά τις γερμανικές γραμμές χωρίς να του δίνουν μεγάλη σημασία, ενώ τρεις σοβιετικοί αξιωματικοί προσπαθούν όσο μπορούν να τον προστατέψουν. Η πρώτη ταινία που έκανε διάσημο τον εξαιρετικό ρώσο σκηνοθέτη, Αντρέι Ταρκόφσκι.

Ο Μεγάλος Δικτάτωρ (1940)

Σκηνοθεσία: Τσάρλι Τσάπλιν

Μια προφητική ταινία, αφού ο Τσάρλι Τσάπλιν ξεχωρίζει για την οξυδέρκεια του, καθώς προέβλεψε τις προθέσεις του γερμανού δικτάτορα, πριν ακόμη ξεσπάσει ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, αφού η ταινία γυρίσθηκε το 37 όταν δεν είχε εισβάλει ακόμη ο Χίτλερ στην Πολωνία!
Ένας εβραίος κουρέας που πάσχει από αμνησία επιστρέφει στην πατρίδα του. Όμως, η ομοιότητά του με το δικτάτορα της Τομανίας Αντενόιντ Χίνκελ, που σχεδιάζει να κατακτήσει τον κόσμο, θα πυροδοτήσει σειρά κωμικών καταστάσεων.

Η Λίστα του Σίντλερ (1993)

Σκηνοθεσία: Στίβεν Σπίλμπεργκ

Λέγεται ότι ο Σπίλμπεργκ δεν πήρε δραχμή για αυτή την ταινία. Λέγεται ακόμα ότι σε συγκεκριμένα μέρη δεν επιτράπηκε η είσοδος στο συνεργείο και έτσι αναγκάστηκε να στήσει ξανά χώρους, όπως το στρατόπεδο του Αουσβιτς, σε μικρότερη κλίμακα. Όπως και να έχει το παρασκήνιο των γυρισμάτων, το 1993 ο Αμερικανός σκηνοθέτης κατάφερε το ακατόρθωτο. Να επιβλέπει εξ αποστάσεως το στάδιο του post production σε μια από τις πιο εμπορικές ταινίες όλων των εποχών («Jurassic Park») και παράλληλα να δημιουργήσει την πιο προσωπική του ταινία. Ένα ασπρόμαυρο αριστούργημα. Η «Λίστα του Σίντλερ» βασίστηκε στις μαρτυρίες επιζώντων, που συγκροτούν το ομότιτλο βιβλίο του Τόμας Κίνλι, και αφηγείται το χρονικό της διάσωσης χιλίων και πλέον Εβραίων που δεν οδηγήθηκαν στους θαλάμους αερίων, χάρη σε ένα Γερμανό επιχειρηματία. Η ιστορία διαδραματίζεται στην Κρακοβία και στο στρατόπεδο του Πλάσκοφ και καλύπτει χρονικά όλο το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Χιροσίμα Αγάπη μου (1959)

Σκηνοθεσία: Αλέν Ρενέ

Δομημένο σε μία ευρηματική αφηγηματική δομή, ο Ρενέ ελέγχει με μαεστρία τα κύματα του παρελθόντος και του παρόντος, του προσωπικού πόνου και της αγωνίας των λαών, παραδίδοντας ένα ανεκτίμητο κινηματογραφικό διαμάντι.
Το 1957 στη Χιροσίμα, μια νεαρή Γαλλίδα συναντάει έναν Γιαπωνέζο μια μέρα πριν να φύγει για τη Γαλλία. Μαζί ζουν μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες μια ερωτική ιστορία. Χωρίς να ξέρει τίποτα γι` αυτόν, του διηγείται το παρελθόν της στην πόλη Νεβέρ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.
Βραβείο Fipresci, φεστιβάλ Καννών, 1959

Η Λεπτή Κόκκινη Γραμμή (1998)

Σκηνοθεσία: Τέρενς Μάλικ

Επειτα από είκοσι χρόνια απουσίας, ο Τέρενς Μάλικ επανέρχεται στο προσκήνιο σκηνοθετώντας τη δεύτερη κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Τζέιμς Τζόουνς (γνωστός και για το «From Here To Eternity»/1951), το οποίο εκδόθηκε το 1962.
Με τη «Λεπτή Κόκκινη Γραμμή» ο Μάλικ επαναπροσδιορίζει την έννοια της φρίκης του πολέμου μέσα από μια τρίωρη παρέλαση εικόνων (η αφήγηση είναι εξαιρετικά χαλαρή) όπου η ποίηση συναντά την ωμότητα, τα όποια «ιδανικά» συνθλίβονται κάτω από το βάρος των γεγονότων, η αίγλη του νικητή τσαλακώνεται και ο άνθρωπος σηκώνει απελπισμένος το βλέμμα στον ουρανό και αναρρωτιέται: «Ποιος είσαι εσύ που έφτιαξες όλα αυτά που βλέπουμε γύρω μας;». Η παραγωγή ήταν υποψήφια για Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Διασκευασμένου Σεναρίου, Μουσικής, Φωτογραφίας, Μοντάζ και Ηχου, δυστυχώς όμως κατά την απονομή αγνοήθηκε επιδεικτικά.

Αμήν (2002)

Σκηνοθεσία: Κώστας Γαβράς

Καθαρός πολιτικός κινηματογράφος από τον Κώστα Γαβρά ο οποίος ξαναβρίσκει τη φόρμα του έπειτα από πολλά χρόνια και προσεγγίζει σφαιρικά μια πληγή της πρόσφατης παγκόσμιας ιστορίας: Τόσο οι κυβερνήσεις των συμμάχων όσο και ο πάπας, ο Πίος ο 12ος εν προκειμένω, γνώριζαν ότι οι ναζί εκτελούσαν μαζικά εβραίους, τσιγγάνους και ψυχοπαθείς. Εντούτοις δεν έκαναν το παραμικρό ούτως ώστε να αποτρέψουν αυτές τις φρικαλεότητες.
Σε πρώτο επίπεδο το «Αμήν.» αφηγείται την ιστορία ενός ατόμου που μοιράζεται ανάμεσα στο καθήκον για την πατρίδα και τη συνείδησή του. Σε δεύτερο, και πιο ουσιαστικό, εισχωρεί στα κυκλώματα της διπλωματίας και αποκαλύπτει την υποκρισία των πολιτικών και των εκκλησιαστικών κύκλων: υπεκφυγές και ευχολόγια πίσω από τα οποία καλύπτονται συμφέροντα. Εκτός από τις επαναλαμβανόμενες σκηνές με τα τρένα, ανατριχιαστικά ιντερμέδια θανάτου, η ταινία δεν περιέχει ούτε μία σκηνή από το ολοκαύτωμα. Παρακολουθεί τους δήμιους στην καθημερινή τους ζωή (παρά τις καταγγελίες του, ο Γκερστάιν δεν ήταν άμοιρος ευθυνών), αντιπαραβάλει τη χλιδή και το τυπικό του Βατικανού με την αποσιώπηση ενός εγκλήματος και δημιουργεί ένα σύνολο σαφώς μεγάλο σε διάρκεια, αλλά ανατριχιαστικό σε όσα παραθέτει.
Ήταν υποψήφια για τη Χρυσή Αρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου (2002), καθώς και για επτά βραβεία Σεζάρ, από τα οποία απέσπασε μόνο εκείνο του Καλύτερου Σεναρίου.

Καζαμπλάνκα (1942)

Σκηνοθεσία: Μάικλ Κέρτιζ

Έχουν περάσει τόσα χρόνια από την πρώτη προβολή της Casablanca, κανείς από τους συντελεστές της δεν ζει πια, και όμως όλοι τους παραμένουν αθάνατοι, με κορυφαίους τον Humphrey Bogart και την Ingrid Bergman στη σκηνή του αποχωρισμού, στο κοντινό πλάνο όπου είναι και οι δύο προφίλ και φορούν τα καπέλα μέσα στην ομίχλη. Σε αυτή την περιβόητη σκηνή ακούγεται η φράση που έγινε με τα χρόνια καθιερωμένο κλισέ, στους κύκλους των κινηματογραφόφιλων τουλάχιστον, «θα έχουμε πάντα το Παρίσι».

Η Πτώση (2004)

Σκηνοθεσία: Όλιβερ Χιρσμπίγκελ

Συγκλονιστική αναπαράσταση των τελευταίων ημερών του Χίτλερ και του Τρίτου Ράιχ, βασισμένη τόσο σε ιστορική έρευνα όσο και στη μαρτυρία μιας από τις γραμματείς του Γερμανού δικτάτορα. Η Τράουντλ Γιούνγκε προσλήφθηκε το 1943 ως στενογράφος και έζησε τις τελευταίες ώρες του Φίρερ. Ένα μεγάλο μέρος της συνέντευξης που παραχώρησε το 2000 -λίγο προτού πεθάνει- έγινε ταινία. Όσοι έχουν δει εκείνο το φιλμ («Σκοτεινό Σημείο-Η Γραμματέας του Χίτλερ») γνωρίζουν τον καμβά. Σε ένα Βερολίνο που σφυροκοπά ο Κόκκινος Στρατός, ο Χίτλερ, η Εύα Μπράουν, το ζεύγος Γκέμπελς, στρατιωτικοί που έχουν μείνει πιστοί στο καθεστώς και μέλη του υπηρετικού προσωπικού του δικτάτορα ζουν στο καταφύγιο, περιμένοντας την έκβαση των γεγονότων. Ο δικτάτορας βρυχάται. Η Μπράουν διοργανώνει πάρτι. Οι επιτελείς επιδίδονται σε μεθύσια όσο βλέπουν το τέλος να έρχεται. Όταν και η τελευταία ελπίδα σβήνει, οι περισσότεροι καταφεύγουν στην αυτοκτονία.
Η «Πτώση» απέσπασε διάφορα βραβεία και παράλληλα ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Αιχμή του δόρατος η σκιαγράφηση του Αδόλφου Χίτλερ. Όσοι στάθηκαν επικριτικά απέναντι στο φιλμ υποστήριξαν ότι περιβάλλει με συμπάθεια ένα ανθρώπινο τέρας. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Ο δικτάτορας αφενός απασχολεί μέρος της ταινίας (αυτοκτονεί στη μέση περίπου του έργου) και αφετέρου έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός ψυχοπαθούς. Τη μια στιγμή παρουσιάζεται μειλίχιος και ευγενής και την άλλη διατάζει επίθεση κατά του εχθρού, ονειρεύεται την ανοικοδόμηση του Βερολίνου, θεωρεί τους ανθρώπους αναλώσιμους και μιλά με απαξίωση για το γερμανικό λαό.