H ΤτΕ είχε προειδοποιήσει για έλλειμμα σε «διψήφιο ποσοστό»

93

Ήδη από το Σεπτέμβριο μπορούσε να γίνει εκτίμηση ότι «το δωδεκάμηνο θα έκλεινε με έλλειμμα σε διψήφιο ποσοστό», αν δεν λαμβάνονταν γενναία διορθωτικά μέτρα τόνισε στη Βουλή ο διοικητής της ΤτΕ Γιώργος Προβόπουλος κατά την παρουσίαση της Ενδιάμεσης Έκθεσης της ΤτΕ για τη νομισματική πολιτική 2009.

Ο κ. Προβόπουλος απάντησε εμμέσως στην κριτική που δέχθηκε περί δημοσίευσης στοιχείων μετά τις εκλογές που έδειχναν διόγκωση του ελλείμματος, επισημαίνοντας ότι η ΤτΕ «συστηματικά και μονότονα» επισήμαινε στις τελευταίες Εκθέσεις της την επιτακτική ανάγκη να τιθασευτούν το πολύ υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα και το χρέος, τα οποία σταθερά επιδεινώνονταν.

«Όπως γνωρίζετε, η ΤτΕ παρακολουθεί και δημοσιεύει κάθε μήνα το ταμειακό έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης. Τα στοιχεία αυτά έδειχναν ότι το έλλειμμα ήταν όλους τους μήνες φέτος περίπου διπλάσιο από το αντίστοιχο περσινό. Για παράδειγμα, πριν από τις εκλογές δημοσιεύσαμε, (συγκεκριμένα στις 18 Σεπτεμβρίου) το ταμειακό έλλειμμα του 8μήνου, που έφθανε στο 8% του ΑΕΠ. Με βάση τα στοιχεία αυτά, μπορούσε να γίνει εκτίμηση ότι το δωδεκάμηνο θα έκλεινε με διψήφιο ποσοστό, αν δεν λαμβάνονταν στο υπόλοιπο του έτους γενναία διορθωτικά μέτρα».

»Η Ενδιάμεση Έκθεση που σας παρουσιάζω σήμερα δεν περιλαμβάνει αριθμητικές προβλέψεις για το δημοσιονομικό έλλειμμα, αναφέρει όμως τα ταμειακά στοιχεία του εννεαμήνου δηλαδή το ποσοστό 9,9% του ΑΕΠ και εκτιμά ότι «το έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού θα αυξηθεί περαιτέρω μέχρι το τέλος του 2009» είπε.

Ο κ. Προβόπουλος τόνισε ότι η δημοσιονομική προσαρμογή θα πρέπει να έχει στόχο από το 2010 τη μείωση του «διαρθρωτικού» δημοσιονομικού ελλείμματος (του ελλείμματος αφού αφαιρεθούν οι επιδράσεις του οικονομικού κύκλου αλλά και προσωρινών μέτρων ή παραγόντων) κατά 1,5 -2% του ΑΕΠ ετησίως.

Μάλιστα, τόνισε, «για να υπάρξει αξιόπιστη, αισθητή και γρήγορη βελτίωση και να αντιστραφεί το αρνητικό κλίμα, θα απαιτηθεί εντονότερη προσπάθεια κατά τη διετία 2010-2011. Θα απαιτηθεί δηλαδή σωρευτική μείωση του διαρθρωτικού ελλείμματος κατά 5% του ΑΕΠ».

Επιπλέον, χρειάζεται να επιτευχθούν μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα για να μειωθεί ουσιαστικά το δημόσιο χρέος σε λογικό βάθος χρόνου. Όπως κατά προσέγγιση υπολογίζεται, εάν επιτευχθεί εξάλειψη της σπατάλης και της φοροδιαφυγής σταδιακά εντός 10 ετών, το δημοσιονομικό όφελος θα μπορούσε να είναι της τάξεως των 3 έως 5 δισ. ευρώ ή 1,2% έως 2,2% του ΑΕΠ ετησίως, τόνισε ο κ. Προβόπουλος.

Κώδωνας κινδύνου για πιστοληπτική ικανότητα

Ο κ. Προβόπουλος προειδοποίησε ότι αν συνεχιστεί η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, ενδέχεται να μην γίνονται δεκτά τα ελληνικά ομόλογα, κρατικά και μη, και συνεπώς η Ελλάδα να μην μπορεί να αντλήσει ρευστότητα.

«Αν συνεχιστεί η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από διεθνείς οργανισμούς θα βρεθούμε σε μια ισορροπία τρόμου, όπου δεν θα μπορούν οι ελληνικές τράπεζες να αντλήσουν ρευστότητα από τις ευρωπαϊκές και θα κινδυνεύσουν να μην γίνονται δεκτά όλα τα ομόλογα, κρατικά και μη, διότι θα ζητούνται δύο αξιολογήσεις, αντί της μίας που ισχύει τώρα και θα γίνεται δεκτή η χειρότερη» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Προβόπουλος.

Στην τοποθέτηση αυτή του κ. Προβόπουλου αντέδρασε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης από τον ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας: «Κύριε διοικητά, είναι σαν να μας λέτε ότι κινδυνεύουμε με πτώχευση. Με αυτά που λέτε υποβοηθάτε να ανεβαίνει το ελληνικό spread».

Απαντώντας, ο διοικητής της ΤτΕ τόνισε: «Με ακούσατε να μιλάω για πτώχευση; Είπα εγώ αυτή τη λέξη; Μήπως θυμάστε την ομιλία του πρωθυπουργού στο υπουργικό συμβούλιο, που μίλησε για πτώχευση, και μας μπερδεύετε;».

Βαθύ μαχαίρι στις δαπάνες

Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, η δημοσιονομική προσαρμογή που βασίζεται κατά κύριο λόγο στον περιορισμό και εξορθολογισμό των δαπανών συνεπάγεται αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των δημόσιων πόρων, επιτρέπει χαμηλότερη φορολογική επιβάρυνση που ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και την προσφορά εργασίας και ενισχύει συνολικά την αξιοπιστία των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στοχεύσεων, εξήγησε ο κ. Προβόπουλος.

Στην Ελλάδα η διαρθρωτική δημοσιονομική προσαρμογή «θα ήταν επομένως σκόπιμο να προέλθει περίπου κατά τα δύο τρίτα από την πλευρά των δαπανών και κατά το ένα τρίτο από την πλευρά των εσόδων, δηλαδή από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Ταυτόχρονα, επιβάλλεται και η αναδιάρθρωση των δημόσιων δαπανών υπέρ των κατηγοριών εκείνων που προάγουν την οικονομική ανάπτυξη, όπως είναι οι δαπάνες για την παιδεία, την έρευνα και ανάπτυξη και τις υποδομές».

Ειδικά όσον αφορά τις δαπάνες, «πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το ελληνικό κράτος είναι ανορθολογικά οργανωμένο και υπερτροφικό, με την έννοια ότι έχει επεκταθεί πέραν του βασικού του ρόλου, που είναι η παροχή κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και ο έλεγχος και η εποπτεία των οικονομικών δραστηριοτήτων» τόνισε ο κ. Προβόπουλος.

«Η τερατώδης γραφειοκρατία (που επιδεινώνεται από την πολυνομία) υποθάλπει τη φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή, τη διαφθορά και την αδιαφάνεια, ενώ συντελεί στη σπατάλη των περιορισμένων δημόσιων πόρων, θέτοντας εμπόδια στην επιχειρηματικότητα και υποβαθμίζοντας τις παρεχόμενες κοινωνικές υπηρεσίες. Εξάλλου, η λογοδοσία είναι, σε πολλούς τομείς κρατικής δραστηριότητας, άγνωστη λέξη» πρόσθεσε και τόνισε ότι «αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί […] πρέπει να δράσουμε τώρα». Αυτό απαιτούν από την Ελλάδα και οι εταίροι στην ΕΕ και οι αγορές, συμπλήρωσε ο κ. Προβόπουλος.

«Μαύρες» προβλέψεις

H ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί από 1,0% έως 1,5% φέτος, είπε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας. Η ΤτΕ είπε τον περασμένο μήνα ότι αναμένει το ΑΕΠ να συρρικνωθεί κατά 1% φέτος. Ακόμη, λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πρόσφατα δεδομένα, «η συνολική απασχόληση θα μειωθεί κατά 1,5% περίπου, ενώ το ποσοστό ανεργίας μάλλον θα υπερβεί το 9,5%».

Ακόμη, σημείωσε ότι η κρίση ανέδειξε τις χρόνιες μακροοικονομικές ανισορροπίες και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας, όπως είναι τα μεγάλα «δίδυμα ελλείμματα» και χρέη, εξαιτίας των οποίων η Ελλάδα κινδυνεύει η έξοδος από την κρίση να «είναι πολύ δυσχερέστερη και πιο αργή και να υπάρξει παρατεταμένη περίοδος χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης».

Διαρθρωτικές αλλαγές

Γι αυτό, τόνισε ο κ. Προβόπουλος «επείγει η εφαρμογή ενός συγκροτημένου μεσοπρόθεσμου σχεδίου, που θα περιλαμβάνει τολμηρές αλλά αναγκαίες μεταρρυθμίσεις». Βασικός άξονας του σχεδίου αυτού, υποστηρίζεται στην Έκθεση, πρέπει να είναι «φρένο στα ελλείμματα – επιτάχυνση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».

Ο κ. Προβόπουλος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην αναμόρφωση του Ασφαλιστικού, τονίζοντας ότι πρέπει να «με τολμηρά βήματα, καθώς μακροπρόθεσμα οι δημοσιονομικές επιπτώσεις από τη γήρανση του πληθυσμού αποτελούν οξύτατο πρόβλημα. Σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Ελλάδα έχει καθυστερήσει μια ολοκληρωμένη και μακρόπνοη ασφαλιστική μεταρρύθμιση».

Τραπεζικό σύστημα

Η επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες, καθώς η ζήτηση δανείων εξακολουθεί να επηρεάζεται αρνητικά από την εξασθένηση της οικονομικής δραστηριότητας, ενώ οι όροι και τα κριτήρια χρηματοδότησης από τις τράπεζες αναμένεται να παραμείνουν στο διάστημα αυτό αυστηρά. Ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα θα είναι της τάξεως του 4% στο τέλος του 2009.

Θέμα στο οποίο αναφέρθηκε ο διοικητής της ΤτΕ, ήταν και η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, σημειώνοντας ότι φέτος έχουν μέχρι στιγμής αντλήσει περίπου 40 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Υπενθυμίζεται ότι προσφάτως η Τράπεζα της Ελλάδος απηύθυνε σύσταση στις ελληνικές τράπεζες να συμμετάσχουν με … σύνεση στη δημοπρασία της ΕΚΤ, τον Δεκέμβριο, για την άντληση ρευστότητας σε 12μηνη βάση με επιτόκιο 1%, «ώστε να διευκολυνθεί η έξοδός τους από τα έκτακτα και προσωρινά μέτρα του Ευρωσυστήματος όταν αυτά αποσυρθούν». «Η σταθερότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος διαφυλάχθηκε, οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας βελτιώνονται, αλλά οι επισφάλειες συνεχίζουν να αυξάνονται σε περιβάλλον εξασθενημένης οικονομικής δραστηριότητας και γι αυτό απαιτείται διαρκής επαγρύπνηση. Εν όψει και των αλλαγών που δρομολογούνται διεθνώς στο εποπτικό πλαίσιο, η Τράπεζα της Ελλάδος θα ασκήσει ακόμη πιο παρεμβατικά την εποπτική της λειτουργία» τόνισε ο κ. Προβόπουλος.

Παγκόσμια ανάκαμψη

Σύμφωνα με την Έκθεση, υπάρχουν ενδείξεις ανάκαμψης στην παγκόσμια οικονομία, αλλά σημαντικοί κίνδυνοι παραμένουν. Οι θετικές ενδείξεις οφείλονται κυρίως στα έκτακτα μέτρα πολιτικής που έχουν ληφθεί και που εξακολουθούν να είναι αναγκαία. Η ανάκαμψη παραμένει μέχρι στιγμής βραδεία και εύθραυστη, η διάρκεια και η σταθερότητά της δεν είναι δεδομένες και η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται.

Ταυτόχρονα, η χάραξη από τώρα της κατάλληλης στρατηγικής εξόδου από τα έκτακτα μέτρα, η οποία θα εφαρμοστεί όταν και καθώς θα παγιώνονται οι συνθήκες ανάκαμψης, είναι απολύτως αναγκαία για την προάσπιση της μακροοικονομικής σταθερότητας.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ