Το εύρωστο και ανθεκτικό άδικο

Πολλές περιοχές δικαίου παραβιάζει η Τουρκία. Αν τις τεμαχίσεις, αν τις διαιρέσεις σε μικρά τιμάρια, νομίζω διαπράττεις τακτικό, που μετεξελίσσεται σε στρατηγικό λάθος. Συζητώντας γενικά, λύνοντας ενδεχομένως περιφερειακά, δευτερεύοντα διακρατικά θέματα, διά του πλαγίου, συμβάλλεις στη νομιμοποίηση – κανονικοποίηση – παγίωση των μεγάλων διεκδικήσεων και διακυβευμάτων. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να παύσεις να συνομιλείς, αλλά ότι σε κάθε γύρο, σε κάθε μικρό ή μεγάλο φόρουμ, θέτεις (και ξαναθέτεις και γίνεσαι κουραστικός) το ισχυρό δικαιικό πλαίσιο. Ορισμένα θέματα το δίκαιο τα αποκλείει. Αλλα, τα επιβάλλει. Η πρώτη μεγάλη μάχη είναι για την ατζέντα.

Το Κυπριακό είναι το κορυφαίο θέμα. Εισβολής και κατοχής. Και υπάρχει και μεγάλο απόθεμα διιστορικών αποφάσεων που το ερμηνεύει ως τέτοιο. Είναι διεθνές θέμα, εξαιρετικά σημαντικό για τον τόπο μας και τη συλλογική αυτονόηση. Εχει κριθεί η εισβολή του ’74 και η συνεχιζόμενη κατοχή ως παραβάσεις και παραβιάσεις. Εν τούτοις το πρόβλημα, σαν να έχει κοιμηθεί στο ράφι τα πολλά τελευταία χρόνια. Σαν να είναι αυτονόητο. Σαν να συνηθίζεται. Η καθημερινότητα και η πολιτική αυτοσυντήρηση, είναι μορφές μιθριδατισμού. «Πού να τα λες και να τα ξαναλές. Να κουράζεις τους συνομιλητές σου». Κάπως έτσι. Είναι και επικοινωνιακά αντιεμπορικό θέμα (η απώθηση είναι μηχανισμός που εξορίζει εκτός συνείδησης τις επικίνδυνες ενορμήσεις).

Διά αυτής όμως της παραβιάσεως (και της πληγής), πρέπει να ιεραρχηθούν και τα υπόλοιπα θέματα, να κατανοηθεί η αρχιτεκτονική τους. Το σημείο κρούσης πρέπει να είναι το Κυπριακό. Δεν καταλαβαίνω γιατί αποσιωπάται. Υποτίθεται ότι με πολιτικά μέσα, με διπλωματικά μέσα, δεν εγκαταλείπεις την εκκρεμότητα των απαράδεκτων όρων που στρατιωτικά «εγκαταστάθηκαν» το 1974. Αυτή η απόσυρση στη σιωπή, εξασφαλίζει και την άνεση, με την οποία εμπλουτίζει η γειτονική χώρα, όποτε θέλει, όπως θέλει, την ατζέντα των «διμερών θεμάτων». Τι θα πει «διμερή θέματα», χωρίς μάλιστα «να ανακατεύουμε τρίτους» κατά τη ρήση του Ερντογάν, όταν άπτονται του διεθνούς δικαίου, των διεθνών παραδοχών; Μ’ αυτή την έννοια, κάθε θέμα παραβίασης δικαίου είναι διεθνές. Διεθνοποίηση δεν είναι μόνο η διακήρυξη στις συνελεύσεις του ΟΗΕ, αλλά η διέγερση των θεμελιωδών δικαιικών παραδοχών. Είναι καθήκον και δουλειά σου, να τοποθετείς τα πράγματα στη βάση δικαίου. Να επιμένεις.

Η Τουρκία δεν θεωρεί ως μοναδική διαφορά την υφαλοκρηπίδα. Για τη θεώρησή της αυτή είναι μια επόμενη του Κυπριακού διαφορά. Η οποία ακολουθείται από μια μεθεπόμενη, μια «παραδιπλανή» της μεθεπόμενης κ.λπ. Αυτό συμβαίνει με γεωμετρική (πολιτικά) πρόοδο, επί πολλές δεκαετίες.

Εχω γράψει σε προηγούμενο κείμενο, ότι η στρατιωτικοποίηση της τουρκικής οικονομίας, κάνει πιο αμετάκλητο και μόνιμο τον διεκδικητισμό της, ακόμα κι αν προθέσεις κάποιων (ευρωπαϊστών και εκσυγχρονιστικών) πολιτικών παραγόντων της γείτονος δεν είναι ακριβώς αυτές. Και μετά τον Ερντογάν θα συνεχίσει ο αναθεωρητικός διεκδικητισμός, και μάλιστα υπό το πιθανόν πρόσχημα μιας αποκατάστασης των ενδονατοϊκών σχέσεων που θα «πουλήσει» ο επόμενος ηγέτης. «Δείτε τον χάρτη για να καταλάβετε πόσο σημαντική χώρα είναι η Τουρκία» έχει πει ο κ. Στόλτενμπεργκ. Περίπου όμως το ίδιο, λέει (έργω) και η ρωσική πλευρά.