Γαστρίτιδα

Δρ Δημήτρης Καραγιάννης
Γαστρεντερολόγος
Διευθυντής ενδοσκοπικού τμήματος
Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

Η γαστρίτιδα
είναι φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου. Το τοίχωμα του στομάχου αποτελείται
από πέντε στρώματα. Το εσωτερικό κάλυμμα ονομάζεται βλεννογόνος και είναι σαν
ένα χαλί που επιστρώνει την εσωτερική επιφάνεια όλων των κοίλων οργάνων στον
οργανισμό (δίνει το κόκκινο χρώμα στο εσωτερικό τμήμα του μάγουλού μας). Η φλεγμονή
μπορεί να αναπτυχθεί γρήγορα, οπότε η νόσος ονομάζεται οξεία γαστρίτιδα, ή αργά
(σε διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών), οπότε ονομάζεται χρόνια γαστρίτιδα.

Σε τι οφείλεται η γαστρίτιδα;

Τα αίτια των γαστρίτιδων είναι πολλά και ανάλογη είναι η ονομασία της νόσου
κάθε φορά. Μια γαστρίτιδα που οφείλεται σε φάρμακα, για παράδειγμα, ονομάζεται
φαρμακευτική γαστρίτιδα. Αναλυτικότερα τα αίτια που προκαλούν γαστρίτιδα είναι:

• Μόλυνση από το βακτηρίδιο που ονομάζεται ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού
• Μολύνσεις από ιούς
• Ερεθισμοί από φάρμακα
• Αυξημένη παραγωγή οξέος από το στομάχι
• Επιστροφή χολής στο στομάχι (αλκαλική γαστρίτιδα)
• Αυτοάνοση διαταραχή του αμυντικού συστήματος
• Παρασιτώσεις (Sousi lovers gastritis)
• Μεγάλα οργανικά σοκ που προκαλούνται από βαρείς τραυματισμούς ή ασθένειες.

Ποια είναι τα συμπτώματα της γαστρίτιδας;

Τα συμπτώματα είναι μη ειδικά και συνήθως εμφανίζονται δυσπεψία, φουσκώματα
μετά τα γεύματα, ναυτία και εμετός μετά τα γεύματα και απώλεια της όρεξης.

Τι πρέπει να κάνω για να αποφύγω το νόσημα;

Δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να αποφύγετε τους ειδικούς παράγοντες, όπως
τα μικρόβια, οι ιοί ή τα αυτοάνοσα νοσήματα. Μπορείτε όμως να ακολουθείτε μερικές
αρχές, προκειμένου να κρατάτε το στομάχι σας σε καλή φόρμα:

• Να τρώτε και να πίνετε πάντα με μέτρο
• Όταν σηκώνεστε από το τραπέζι, να έχετε περιθώριο να φάτε κάτι ακόμη
• Να αποφεύγετε τη μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και καφέ
• Μην καπνίζετε
• Μην ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό
• Αποφύγετε να παίρνετε φάρμακα, όπως η ασπιρίνη ή τα μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη
  (voltaren, mesulid, tildiem κ.λπ.) και η κορτιζόνη, εκτός εάν είναι ανάγκη
  και ύστερα από συμβουλή του γιατρού σας.

Πώς γίνεται η διάγνωση του νοσήματος;

Ο γαστρεντερολόγος θα καθοδηγήσει την έρευνα ανάλογα με τα συμπτώματα. Αφού
ακούσει το ιστορικό της νόσου και σας εξετάσει, είναι πιθανό να ζητήσει:

• Εξέταση αίματος
• Γαστροσκόπηση. Η γαστροσκόπηση είναι μια απλή εξέταση που συνήθως γίνεται,
  αφού ο ασθενής υποβληθεί σε ελαφριά μέθη, διαρκεί τρία έως επτά λεπτά και
  είναι η μόνη εξέταση που δίνει τη δυνατότητα στον εξεταστή να διαγνώσει τη
  γαστρίτιδα, αλλά και να πάρει βιοψία για να ελέγξει την ύπαρξη ελικοβακτηριδίου
  ή να διασαφηνίσει τα ακριβή αίτια της νόσου.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της γαστρίτιδας;

Οι επιπτώσεις εξαρτώνται από τον τύπο της γαστρίτιδας. Η συνηθέστερη είναι
η ανάπτυξη έλκους. Μερικές γαστρίτιδες (ατροφική γαστρίτιδα) μπορεί να ευθύνονται
για την ανάπτυξη χρόνιας σιδηροπενικής αναιμίας. Σε ένα μικρό ποσοστό, μερικές
γαστρίτιδες είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη καρκίνου του στομάχου. Η μόλυνση
του στομάχου με ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού μπορεί (σπάνια) να οδηγήσει στην
ανάπτυξη ενός κακοήθους λεμφώματος (μάλτομα του στομάχου).

Είναι η γαστρίτιδα κολλητική;

Οι γαστρίτιδες που οφείλονται σε παθογόνους οργανισμούς (ιούς, βακτηρίδια)
είναι μεταδοτικές, ενώ οι γαστρίτιδες άλλης αιτιολογίας όχι. Ειδικότερα το ελικοβακτηρίδιο
του πυλωρού θεωρείται οικογενειακή μόλυνση.

Ποια είναι η θεραπεία;

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε για τη θεραπεία της γαστρίτιδας είναι:

• Οι αναστολείς της αντλίας υδρογόνου, όπως τα φάρμακα της κατηγορίας των
  πραζολών
• Οι ανταγωνιστές των υποδοχέων ισταμίνης (Η2), όπως η σιμεθιδίνη ή ανάλογά
  της
• Επικαλυπτικοί παράγοντες, όπως τα αντιόξινα ή η σουρκαφλάτη.

Τα παραπάνω φάρμακα χορηγούνται με τη μορφή χαπιών από το στόμα για τέσσερις
έως οκτώ εβδομάδες. Για την εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου χρησιμοποιούνται,
εκτός από τα παραπάνω, και αντιβιοτικά. Στα συνήθη θεραπευτικά σχήματα χρησιμοποιούνται
δύο αντιβιοτικά, όπως κλαριθρομυκίνη ή αμπικιλλίνη ή μετρονιδαζόλη ή τετρακυκλίνη.
Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται επιτυγχάνουν την εκρίζωση σε 98% των περιπτώσεων.
Στο 8% περίπου των περιπτώσεων μπορεί να χρειαστούν δύο ή και τρεις θεραπευτικές
προσπάθειες. Οι Έλληνες γαστρεντερολόγοι μελετούν διαρκώς την ευαισθησία του
ελικοβακτηριδίου στα αντιβιοτικά στον ελληνικό πληθυσμό και χρησιμοποιούν ανάλογα
τις θεραπείες. Ένα ακόμα φάρμακο που χρησιμοποιείται ως τέταρτο φάρμακο στην
εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου είναι τα άλατα βισμουθίου. Η αποτελεσματικότητα
της θεραπείας πρέπει να ελέγχεται. Ο έλεγχος της εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου
δεν απαιτεί νέα γαστροσκόπηση αλλά ένα τεστ που ονομάζεται breath test και γίνεται
με απλή εκπνοή σε ένα σακουλάκι.