Blazers έξω, Birkenstock μέσα: Πώς οι «στολές» της εργασίας μπορούν να απελευθερώσουν το πνεύμα

Την περασμένη εβδομάδα ένας άγνωστος αγοραστής πλήρωσε 218.000 δολάρια για ένα ζευγάρι σανδάλια Birkenstock. Προφανώς, δεν επρόκειτο για ένα οποιοδήποτε ζευγάρι παπούτσια. Η καταχώριση στον ιστότοπο του Julien’s Auctions ανέφερε: «Η αγορά του παπουτσιού ήταν πολύ καλή: «Το πέλμα από φελλό και γιούτα διατηρεί το αποτύπωμα των ποδιών του Στιβ Τζομπς, το οποίο είχε διαμορφωθεί μετά από χρόνια χρήσης».

«Τα σανδάλια ήταν μέρος της απλής εικόνας του» δήλωσε το 2018 στην γερμανική Vogue η Κρίσαν Μπρέναν, πρώην φίλη του Τζομπς και μητέρα του παιδιού του. «Ήταν η στολή του».

• Διαβάστε επίσης: Κόρη Στιβ Τζομπς: «Έχω την μπλούζα του πατέρα μου. Χαμογελάω κάθε φορά που τη φοράω»

Η απλότητα αντιστρόφως ανάλογη της επιτυχίας;

Ο Τζομπς είναι διάσημος για τη συνίδρυση της Apple το 1976, αλλά θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι ήταν εξίσου γνωστός για την αυστηρή του προσέγγιση στη μόδα. Τα μαύρα πουλόβερ με ζιβάγκο Issey Miyake (λέγεται ότι ο Τζομπς είχε περισσότερα από 100 τέτοια πουλόβερ) φορεμένα με τζιν Levi’s 501 και αθλητικά New Balance ή σανδάλια Birkenstock δεν αποτελούσαν απλώς τον ακρογωνιαίο λίθο της γκαρνταρόμπας του, αλλά την ολότητά της.

Ακριβώς όπως η Άννα Γουίντουρ της Vogue έγινε άμεσα αναγνωρίσιμη από το κοφτερό bob κούρεμά της και η Κιμ Καρντάσιαν από το σχήμα της φιγούρας της, το σήμα κατατεθέν του Τζομπς ήταν η στολή του. Είναι μια προσέγγιση που πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι προσπάθησαν έκτοτε να μιμηθούν.

Η στολή του Καρλ Λάγκερφελντ, του αείμνηστου δημιουργικού διευθυντή της Chanel, αποτελούνταν από ένα λευκό πουκάμισο, ένα μαύρο σακάκι με μαύρο παντελόνι και ένα ζευγάρι γάντια με κομμένα δάχτυλα. Τόσο η Χίλαρι Κλίντον όσο και η Νάνσι Πελόζι είναι γνωστές για τα πολύχρωμα παντελόνια τους.

Η ιδρύτρια και μεγάλη απατεώνισσα της Theranos, η Ελίζαμπεθ Χολμς, λέγεται ότι τελειοποίησε το χαρακτηριστικό της λουκ με ένα μαύρο πουλόβερ με λαιμόκοψη (και κόκκινο κραγιόν) αφού διάβασε για την προσέγγιση του Τζομπς, ενώ ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ της Meta επιλέγει πάντα ένα γκρι T-Shirt και τζιν.

Τα σανδάλια του μη επιχειρηματία

«Το σπουδαίο με τη στολή είναι ότι δεν χρειάζεται να σκεφτείς τι θα φορέσεις το πρωί» δήλωσε η Μπρέναν στη γερμανική Vogue. «Ποτέ δεν θα έκανε ή θα αγόραζε κάτι μόνο και μόνο για να ξεχωρίσει. Απλά πίστευε στην εξυπνάδα και την πρακτικότητα του σχεδίου… Και με τα Birkenstock δεν ένιωθε σαν επιχειρηματίας, οπότε είχε την ελευθερία να είναι δημιουργικός και να σκέφτεται δημιουργικά».

Αυτή η υπόθεση της ελευθερίας της σκέψης είναι που επίσης προσελκύει ανθρώπους όπως ο Ζάκερμπεργκ. Το 2014, σε μια δημόσια συζήτηση ερωτήσεων και απαντήσεων στο Facebook, ρωτήθηκε γιατί φορούσε το ίδιο μπλουζάκι κάθε μέρα. Ντυμένος με το εν λόγω γκρι μπλουζάκι, απάντησε: «Είμαι σε αυτή την πραγματικά τυχερή θέση όπου μπορώ να ξυπνάω κάθε μέρα και να βοηθάω στην εξυπηρέτηση περισσότερων από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπων. Θέλω πραγματικά να απλουστεύσω τη ζωή μου ώστε να παίρνω όσο το δυνατόν λιγότερες αποφάσεις για οτιδήποτε άλλο, εκτός από το πώς να υπηρετήσω καλύτερα αυτή την κοινότητα».

Photo: Annie Spratt / Unsplash

Η ευτυχία του συνηθισμένου

Αυτή η ιδέα του εξορθολογισμού της λήψης αποφάσεων χρονολογείται από το 1800. Στο βιβλίο του «Ψυχολογία: Το σύντομο μάθημα», ο Αμερικανός φιλόσοφος Γουίλιαμ Τζέιμς έγραψε: «Όσο περισσότερες από τις λεπτομέρειες της καθημερινής μας ζωής μπορούμε να παραδώσουμε στην αβίαστη επιμέλεια του αυτοματισμού, τόσο περισσότερο οι ανώτερες δυνάμεις του νου μας θα απελευθερωθούν για το δικό τους σωστό έργο. Δεν υπάρχει πιο δυστυχισμένο ανθρώπινο ον από εκείνο στο οποίο τίποτα δεν είναι συνηθισμένο παρά μόνο η αναποφασιστικότητα και για το οποίο το άναμμα κάθε πούρου, η κατανάλωση κάθε φλιτζανιού, η ώρα που σηκώνεται και πέφτει για ύπνο κάθε μέρα και η έναρξη κάθε δουλειάς είναι αντικείμενα ρητής ηθελημένης σκέψης».

Το 1998 ο κοινωνικός ψυχολόγος Ρόι Φ. Μπόμαϊστερ επινόησε τον όρο «κόπωση από αποφάσεις». Βασισμένος στη θεωρία του Σίγκμουντ Φρόιντ για την εξάντληση του εγώ, περιγράφει ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο οι επιλογές ενός ατόμου γίνονται φτωχότερες όσο περισσότερες αποφάσεις αναγκάζεται να πάρει. Υπολογίζεται ότι ο μέσος ενήλικας λαμβάνει 35.000 αποφάσεις κάθε μέρα. Αν έχετε σταθεί ποτέ μπροστά από την ντουλάπα σας στις 7 το πρωί και σκέφτεστε αν θα φορέσετε παντελόνι ή τζιν, ή έχετε αγωνιστεί να απαντήσετε όταν ο μπαρίστα σας ρωτάει αν θέλετε έναν κανονικό ή μέτριο λάτε, θα ξέρετε ότι ακόμη και μικρές αποφάσεις μπορούν να προκαλέσουν άγχος. Η αυτοματοποίηση του τρόπου που ντύνεστε σημαίνει εξοικονόμηση ενέργειας για να επικεντρωθείτε σε πιο σύνθετες ερωτήσεις.

«Όμοιος ομοίω αεί πελάζει…»

Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι έχει ανταλλάξει το πολιτειακό πουκάμισο και τη γραβάτα με ένα χακί φούτερ με κουκούλα, ένα παντελόνι cargo και αθλητικά παπούτσια. Ακόμα και μετά τις κατηγορίες ότι ήταν εκτός πραγματικότητας κατά τη διάρκεια της κρίσης του κόστους ζωής, ο πρωθυπουργός, Ρίσι Σούνακ, συνεχίζει να εμφανίζεται με τα χαρακτηριστικά κοστούμια του αξίας 3.500 λιρών, με loafers αξίας 450 λιρών από τον οίκο Prada. Η στολή του είναι ο κανόνας μεταξύ των εκατομμυριούχων με τους οποίους συναναστρέφεται. Είναι το ίδιο είδος «αθόρυβης πολυτέλειας» που η επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά Succession αποτύπωσε με έξοχο τρόπο. Ο Τομ φοράει ένα γιλέκο Moncler με λογότυπο, ενώ η Κένταλ φοράει πιο δυσδιάκριτες μάρκες όπως Brunello Cucinelli. Πιθανότατα κοστίζουν περισσότερο αλλά δεν είναι άμεσα αναγνωρίσιμα.

Αυτού του είδους η πολιτική ταυτότητας βρίσκεται πίσω από την εμμονή της Gen Z να δημιουργεί «ανθρωπότυπους» για να τα μοιράζεται στα social media. Πρόκειται για οπτικούς οδηγούς για τα ρούχα, τα αξεσουάρ και άλλα αντικείμενα (γάλα βρώμης, ας πούμε) που αποτυπώνουν την ουσία μιας συγκεκριμένης συνομοταξίας. Ένας «καθηγητής γεωγραφίας«, για παράδειγμα, φοράει μπεζ κοτλέ παντελόνι και μια πράσινη ζακέτα, ενώ μία «πλούσια μαμά» εστιάζει σε ένα ζευγάρι κολάν Lululemon, μια τσάντα Birkin και έναν πράσινο χυμό.

Οι αρχιτέκτονες ξεχωρίζουν από τα ρούχα τους

Ο κόσμος της αρχιτεκτονικής είναι ένας άλλος κλάδος που έχει μια σχεδόν αυτονόητη ομοιομορφία. Σε μια συνέντευξή του, ο Ελβετός αρχιτέκτονας Ζακ Χέρτζογκ δήλωσε: «Η αρχιτεκτονική δεν είναι μόνο η αρχιτεκτονική: «Ο καθένας δημιουργεί τη δική του αρχιτεκτονική, η οποία στη συνέχεια γίνεται μέρος της πόλης. Τα ρούχα είναι ένα είδος συνδέσμου μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού, όπως ακριβώς ένα σπίτι».

Ο Λουκ Ματόνε, ένας αρχιτέκτονας γύρω στα 30 με έδρα το Λονδίνο, λέει ότι ένα «baker’s jacket» και ένα ασορτί παντελόνι από την Universal Works βρίσκονται στην ντουλάπα κάθε αρχιτέκτονα που γνωρίζει. «Είναι έξυπνο αλλά και casual… Είναι ένας τρόπος να φορέσεις κοστούμι χωρίς να φοράς πραγματικό κοστούμι».

Οι στολές αποτελούν πρόσφορο έδαφος για όσους παρατηρούν τον κόσμο. Μέσα από ασπρόμαυρα σκίτσα που δημοσιεύει στο Instagram, ο Ουαλός καλλιτέχνης Μπέντγουϊρ Γουίλιαμς διακωμωδεί τακτικά τους δημιουργικούς τύπους και τις ανεπίσημες «στολές» τους.

View this post on Instagram

A post shared by Bedwyr Williams (@bedwyr_williams)

Η Κάρολιν Μέιρ, ψυχολόγος μόδας, λέει ότι το ντύσιμο με «στολές» δεν είναι τεμπέλικο – στην πραγματικότητα, είναι «έξυπνο». Όσο για το πόσος χρόνος χρειάζεται για να παρατηρήσουν οι άλλοι μια «στολή», η Μέιερ λέει ότι εξαρτάται από το πόσο πολύ κάποιος εκθέτει τον εαυτό του. «Είναι πιο εύκολο για τους ανθρώπους που βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του κοινού, καθώς βλέπουμε συνεχώς εικόνες τους. Είναι ένα φαινόμενο επανάληψης: όλα έχουν να κάνουν με την έκθεση».

*Με στοιχεία από theguardian.com