Αυτοί που έβλεπαν το «τέλος εποχής» να περνάει μπροστά τους σε λούπα

Αν γράψει κανείς τη φράση «τέλος εποχής», αυτή τη στιγμή που μιλάμε, στην αναζήτηση της google, θα εμφανιστούν μπροστά του, στοιχισμένα, κάμποσα θεαματικά φινάλε. «Τέλος εποχής στα χάρτινα εισιτήρια», «τέλος εποχής για το αγαπημένο τσιπουράδικο του Τάσου στη Λάρισα», «τέλος εποχής για τα φτηνά αεροπορικά εισιτήρια», «τέλος εποχής για τις ενδιάμεσες εκπτώσεις», «τέλος εποχής για την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων στην Ευρώπη», «Τέλος Εποχής, η βραβευμένη ελληνική ταινία του 1994, σε σκηνοθεσία Αντώνη Κόκκινου» και πάει λέγοντας. Και η επαναλαμβανόμενη συντέλεια ακροβατεί ανάμεσα σε κλισέ και σε βιαστικούς αποχαιρετισμούς.

Τη μέρα που πέθανε η βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας, βρισκόμουν σε ένα σαλόνι ιατρείου. Είχα αφήσει ντεπό ένα μακροσκελές κείμενο στο σάιτ, για τη ζωή και το έργο της σχεδόν αιωνόβιας μονάρχη, μιας και η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει -οι δημοσιογράφοι ανά τον πλανήτη ήταν με το δάχτυλο στο enter. Η έκτακτη είδηση στην τιβί, συνοδευομένη από το ανάλογο παβλοφικό ηχητικό σήμα, έκανε τους παρευρισκόμενους στον χώρο να δώσουν σημασία. «Τι; Τι; Πέθανε η Ελισάβετ;» ρωτάει ένα τύπος με φανερό χτυποκάρδι. Η μία από τις δύο κυρίες που συνοδεύει καλεί αυτομάτως στο βάιμπερ την αδερφή της στο Λονδίνο. Ακολουθεί ένας σύντομος διάλογος στα αγγλικά και αφού επιβεβαιώνει την πληροφορία βρίσκει ευκαιρία να μιλήσουν για μια κληρονομική εκκρεμότητα.

• Διαβάστε επίσης: Τέλος εποχής

«Ιτς τρου» λέει δυνατά κλείνοντας το τηλέφωνο. «Πωωωωωωω» επαναλαμβάνει απαρηγόρητος ο τύπος με το χτυποκάρδι. «Μα, καλά, τόσο σημαντική ήταν αυτή η Ελισάβετ;» ρωτάει η άλλη γυναίκα της τριάδας. Πριν προλάβει να λάβει απάντηση πετάγεται κάποιος γελώντας από το βάθος της αίθουσας αναμονής: «Πάνω στο άνθος της ηλικίας της». Μια γυναίκα δίπλα του, που κουνάει ένα μωρό το πολύ τριών μηνών, του κάνει παρατήρηση, χαμηλόφωνα. «Γιατί, τι είπα;» διαμαρτύρεται εντόνως αυτός.

«Πολύ σημαντική. Τέλος εποχής για τη βασιλεία στο Μπάκιγχαμ όπως την ξέραμε» λαμβάνει την ετεροχρονισμένη απάντηση η απορημένη άλλη γυναίκα της τριάδας. Σκασίλα της.

Έκτοτε, ακολούθησαν κάμποσα «τέλη εποχής». Απανωτά. Βομβαρδιστικά. Ψυχοβγαλτικά. Όλα σημαντικά; Σε καμία περίπτωση. Όλα «τέλη»; Εντελώς.

Κάθε μέρα κι ένα νέο «φινίτο λα μούζικα, πασάτο λα φιέστα». Κάθε μέρα κι ένας φρέσκος αποχαιρετισμός στα όπλα του παρελθόντος, μια καινούργια ταφόπλακα με τρέχουσα ημερομηνία. Ένας χρυσός αιώνας που δε θα υπάρξει ποτέ ξανά. Η εξιδανίκευση του παρελθόντος αλείφεται με την ευκολία μαρμελάδας πάνω στις φρεσκοψημένες  φέτες του «εδώ και τώρα». Η νοσταλγία φαντάζει ως λύση για το άγνωστο παρόν. Το δράμα παραμονεύει.

Έχοντας ζήσει κάποιες δεκαετίες σε αυτή τη γη, θυμάμαι πολλά «τέλη» να συνοδεύουν τις απαρηγόρητες, δακρύβρεχτες κατά βάση, διηγήσεις μας. Η εμφάνιση των ωκεάνιων φαινομένων Ελ Νίνιο και Λα Νίνια, η μετακινούμενη τρύπα του όζοντος, η κινητή τηλεφωνεία και τα συμπαρομαρτούντα της, η ηλεκτρονική μουσική επανάσταση, η εμφάνιση του AIDS, η πτώση του τοίχους του Βερολίνου, η κλωνοποίηση της Ντόλυ, το ίντερνετ, το ψηφιακό αποτύπωμα, τα σόσιαλ μίντια, η δολοφονία του Τζον Λένον και του  Μαχάτμα Γκάντι, οι Δίδυμοι Πύργοι, το τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ, το λιώσιμο των πάγων. Όλα αυτά και άλλα τόσα είναι τα σημάδια του νέου κόσμου έναντι του παλιού, οι σελιδοδείκτες στην αλλαγή των κεφαλαίων, οι στάσεις για να γρήγορη παρατήρηση της εικόνας από μέσα -όχι από πάνω.

Έχουμε ανάγκη να εικονογραφούμε το πέρασμά μας από τη γη, να το συνοδεύουμε με λέξεις όπως «μεγάλο», «ιστορικό», «αληθινό». Και πράγματι είναι. Και μεγάλο και ιστορικό και αληθινό. Δεν υπάρχει, όμως, κανένα τέλος εποχής, υπάρχει μόνο μία συνεχής, αδιάκοπη και ακούραστη ανάγκη για αρχή. Κάθε μέρα, με κάθε ανατολή ηλίου.

Η χρυσή εποχή είναι πάντα μπροστά μας, όχι πίσω μας, όπως έγραφε και ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ ή όπως τραγουδούσε η Michelle Gurevich στο «And of an Era»:

Ένα τελευταίο σύνθημα

Από την αληθινή αγάπη

Στην τελική αγωνία

Οι καρδιές θα σπάσουν

Για χάρη του μέλλοντος

[…]