«Nova» ή «Gorna Macedonija» και στο βάθος… δημοψήφισμα

«Είναι καλό το γεγονός ότι οι διαπραγματεύσεις κράτησαν έξι ώρες και δε βγήκε λευκός καπνός; Είναι καλό επίσης ότι θα συνεχιστούν σήμερα, στις 9.30 ώρα Νέας Υόρκης, οι επαφές μεταξύ Νίκου Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ;»

Όσοι βλέπουν το ποτήρι μισοάδειο εκτιμούν ότι συμφωνία με τα Σκόπια δεν μπορεί να υπάρξει διότι δεν έχουν ξεπεραστεί τα εμπόδια, και στην Ελλάδα και στην ΠΓΔΜ. Οσοι το βλέπουν μισογεμάτο εκτιμούν ότι σήμερα θα ανοίξει ο δρόμος για συνάντηση Τσίπρα – Ζάεφ στις Πρέσπες το συντομότερο ώστε να κλειδώσει η συμφωνία σε ανώτατο επίπεδο.

Οι χθεσινές συνομιλίες, παρουσία του «σοφού» Μάθιου Νίμιτς, ολοκληρώθηκαν αργά το βράδυ χωρίς δηλώσεις και με τους υπουργούς να σπεύδουν να ενημερώσουν τους πρωθυπουργούς τους.

Αλλη πρόταση;

Ολες οι πληροφορίες συγκλίνουν στο γεγονός ότι στο τραπέζι δεν έπεσε άλλη πρόταση, δεν υπήρξε άλλη δυσάρεστη έκπληξη όπως αυτή της περασμένης εβδομάδας με το «Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ιλιντεν». Εκτός κι αν αυτό συμβεί σήμερα.

Τα δύο ονόματα που είναι επικρατέστερα είναι γνωστά πλέον και μόνον αυτά έχουν φέρει κοντά τις δύο πλευρές. Είναι το «Nova Macedonija» και  το «Gorna (Upper) Macedonija» και με βασικό και απαράβατο όρο να υπάρξουν αλλαγές στο σύνταγμα των Σκοπίων ώστε να μπορέσει η ΠΓΔΜ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Πληροφορίες από τις ΗΠΑ αναφέρουν ότι πρόκειται για δύο ονόματα που θα ήθελε η κυβέρνηση της Ελλάδας, ενώ η ΠΓΔΜ θα ήθελε το Ιλιντεν.

Όμως, ακόμη κι αν βγει λευκός καπνός από τα Νέα Υόρκη, κανείς δεν είναι σίγουρος ότι η συμφωνία θα ισχύσει και θα εφαρμοστεί διά παντός. Ο λόγος δεν είναι τόσο οι αντιδράσεις, που σίγουρα θα υπάρξουν και στην Ελλάδα. Το πρόβλημα είναι το διχαστικό κλίμα που επικρατεί στη γειτονική χώρα.

Προχθές έγινε τηλεμαχία μεταξύ του πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ, Ζόραν Ζάεφ, και του προέδρου του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι. Και τα όσα είπαν ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικά. Το πιο βασικό είναι ότι επιβεβαιώθηκε πως οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να εγκριθεί με δημοψήφισμα από το λαό της γειτονικής χώρας.

Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων ΜΙΑ, ο Ζ. Ζάεφ δήλωσε επί του θέματος: «Δεν είχαμε καλύτερη ευκαιρία τα τελευταία 25 χρόνια, ούτε θα έχουμε καλύτερη ευκαιρία την επόμενη περίοδο. Αν χάσουμε την ευκαιρία, τα επόμενα δέκα χρόνια θα είναι πιο δύσκολη η διαπραγμάτευση και θα έχει ακόμα μικρότερες πιθανότητες λύσης. Τώρα είμαστε κοντά. Καλώ τους πολιτικούς στην «Μακεδονία» να επιδείξουν σοβαρότητα και νηφαλιότητα. Εγώ είμαι έτοιμος να αναλάβω το δικό μου μερίδιο της ευθύνης στην λήψη των αποφάσεων. Είπαμε ότι στο τέλος οι πολίτες αποφασίζουν σε δημοψήφισμα. Με την δημιουργικότητα που δείχνουμε θέλουμε να βρεθεί λύση που θα είναι αποδεκτή και από τις δύο πλευρές. Διότι μπορεί ο Ζάεφ και ο Τσίπρας να δώσουν τα χέρια, αλλά είναι οι θεσμοί αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις – σε μας και οι πολίτες με το δημοψήφισμα».

Δεν στηρίζει

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο πρόεδρος του VMRO ξεκαθάρισε ότι το κόμμα του επιμένει στη θέση ότι δεν θα υποστηρίξει αλλαγή του συντάγματος με στόχο αλλαγή του συνταγματικού ονόματος της χώρας και πρόσθεσε ότι ούτε η κυβέρνηση, ούτε η αντιπολίτευση έχουν εντολή από τους πολίτες να συναινέσουν σε αλλαγή του συντάγματος. Ακόμα, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι με την πολιτική που ακολουθεί έχει καταρρακώσει τις διαπραγματευτικές θέσεις που οικοδόμησε η χώρα επί 25 χρόνια και οδηγείται εκ των πραγμάτων σε συνθηκολόγηση.

Πάντως ο Ζάεφ επέμεινε το «Ιλιντεν» λέγοντας ότι πρόταση για «Republika Ilidenska  Makedonija» όχι μόνο διαφυλάσσει αλλά και αναβαθμίζει την ταυτότητα των πολιτών και πρόσθεσε ότι δεν έχει ακούσει σοβαρά επιχειρήματα εναντίον αυτής της πρότασης.

Επίσης, όπως αναφέρει το πρακτορείο, ο Ζάεφ είπε ότι το θέμα του ονόματος δεν είναι εύκολο να λυθεί και ότι για να επιτευχθεί σημαντική πρόοδος είναι απαραίτητη η επίδειξη ηγεσίας. «Είναι εύκολο να είναι κανείς κατά, αλλά θα πρέπει να πει τι θα συμβεί αν το πρόβλημα δεν λυθεί» είπε ο Ζάεφ και υπογράμμισε τα οφέλη που θα έχει η ΠΓΔΜ από την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.

Ο πρόεδρος του VMRO-DPMNE άσκησε κριτική στην κυβέρνηση για «υπερβολική έκθεση» στο θέμα του ονόματος και προέβλεψε ότι η διαπραγματευτική διαδικασία «δεν θα τελειώσει με καλό τρόπο». Ακόμα, ο Μίτσκοσκι κατηγόρησε τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ ότι υπαναχωρεί από θέσεις που είχε διατυπώσει προεκλογικά και είχε επαναλάβει πρόσφατα, όπως για παράδειγμα με συνέντευξή του στο «Spiegel» τον Φεβρουάριο, όπου είχε πει πως δεν η λύση του θέματος της ονομασίας δεν πρέπει να αναζητείται στην τροποποίηση του συντάγματος.