Ασυνόδευτα προσφυγόπουλα: Δίπλα μας πτώματα, τρέμαμε κάθε λεπτό

Δίπλα τους άνθρωποι έχαναν τις αισθήσεις τους, γλιστρούσαν από τη βάρκα και χάνονταν στη θάλασσα. Η απόγνωση υπερέβαινε τη λογική και κάθε σκέψη έμοιαζε να οδηγεί σε αδιέξοδο. Με τη βία, την εκμετάλλευση και την αδικία έρχονται συχνά αντιμέτωποι ανήλικοι πρόσφυγες που αποφασίζουν να φύγουν από την εμπόλεμη πατρίδα τους για να ζήσουν. Ο δρόμος προς την Ευρώπη δύσβατος, οι φρικιαστικές εικόνες πολλές, με πτώματα να βρίσκονται σε κοινή θέα.

Η δύναμη και η θέληση, όμως, επικρατούν των δυσκολιών στις περιπτώσεις που προσφυγόπουλα καταφέρνουν να φτάσουν σε κάποιο λιμάνι της Ευρώπης. Υπάρχει, ωστόσο, και η πιο δραματική όψη του ταξιδιού εκεί που παιδιά χάνουν τη ζωή τους υποκύπτοντας στις ασύλληπτες κακουχίες.

Iστορίες ασυνόδευτων προσφυγόπουλων που συγκλονίζουν φέρνει στο φως η UNICEF μέσα από την έκθεση «Κίνδυνος σε Κάθε Βήμα της Διαδρομής», στην οποία αναφέρει πως 7.009 ασυνόδευτα παιδιά πραγματοποίησαν το πέρασμα από τη Βόρεια Αφρική στην Ιταλία, τους πρώτους πέντε μήνες του χρόνου, διπλάσιοι σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Στη Μεσόγειο καταγράφηκαν 2.809 θάνατοι από την 1η Ιανουαρίου ως τις 5 Ιουνίου 2016 και τα περισσότερα θύματα ήταν παιδιά, όπως σημειώνεται.

«Έβλεπα ανθρώπους να πεθαίνουν, έτρεμα»

Έμεινε ορφανή το 2012 όταν σε τροχαίο δυστύχημα σκοτώθηκαν οι γονείς της. Η ζωή της έμοιαζε με τραγωδία και η αγάπη ήταν παντελώς απούσα, αφού ούτε η Θεία της την προσέφερε. Η 16χρονη, τότε, Peace (το όνομά της σημαίνει Ειρήνη) από την Αφρική, αναγκάστηκε μετά τον θάνατο των γονιών της να ζήσει στο Μπενίν της δυτικής Αφρικής, στη Θεία της. Η ανέχεια δεν άργησε να οδηγήσει στην παράνοια, όταν η τελευταία εκβίαζε την Ειρήνη πως θα τη δηλητηρίαζε εάν δεν παντρευόταν τον 40χρονο άντρα που της είχε συστήσει.

Η Peace αποφάσισε τότε να δώσει τη δική της μάχη ενάντια στον βιασμό της ελευθερίας της. Ταξίδεψε στην πόλη Αγκαντέζ του Νίγηρος, σημείο διέλευσης προσφύγων με προορισμό την Ευρώπη. Διακινητές τη μετέφεραν στη Σαμπράθα της Λιβύης, φρικιαστικές εικόνες όμως επισκίασαν κάθε ελπιδοφόρα σκέψη. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της, η Peace αντίκρισε πτώματα και σκελετούς στην έρημο. Το δράμα κορυφώθηκε όταν διακινητές την κλείδωσαν για αρκετές εβδομάδες μαζί με άλλους σε ένα σπίτι χωρίς παράθυρα στη Σαμπράθα. Δεν τους άφηναν να δουν το φως του ηλίου και το φαγητό που τους προσέφεραν ήταν ελάχιστο.

«Άκουγα πυροβολισμούς, φοβόμουν κάθε λεπτό που περνούσε», θυμάται η Peace, που περιγράφει συνθήκες εκμετάλλευσης και βίας στην προσπάθειά της να μεταβεί στην Ευρώπη. Η σκλαβιά υπερέβαινε τα όρια της αντοχής, οπότε μαζί με άλλους αποφάσισε να φύγει από το σπίτι, να τρέξει στη θάλασσα και να πάρει το πρώτο πλοίο που θα έβρισκε μπροστά της. Ο εφιάλτης συνεχίστηκε αφού δίπλα της άνθρωποι λιποθυμούσαν και έχαναν τη ζωή τους γλιστρώντας από τη βάρκα στη θάλασσα. «Καθόμουν δίπλα σε πτώματα και έτρεμα», αναφέρει χωρίς να μπορεί να ξεχάσει τον πόνο που βίωσε.

Ένα χρόνο μετά μένει σε κέντρο φιλοξενίας ασυνόδευτων προσφυγόπουλων στη Σικελία, όταν φέρνει όμως στη μνήμη της το ταξίδι προς την Ευρώπη, αποκαλύπτει: «Εάν γνώριζα τι θα περνούσα, θα είχα επιλέξει να υποφέρω στη Νιγηρία».

«Από μένα ήθελαν μόνο χρήματα»

Έφυγε έχοντας αφήσει πίσω του αγαπημένα αντικείμενα, ρούχα και την παιδική του ηλικία. Είχε ακούσει πως στα σύνορα της Λιβύης «ξεγύμνωναν» τους ανθρώπους και χωρίς κανένα έλεος τους έπαιρναν όλα τα υπάρχοντα. Εάν, όμως, αποφάσιζε να πάρει κάτι μαζί αυτό θα ήταν τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια και η φανέλα του. Πέρασε από τη Σενεγάλη, το Μάλι, τη Μπουρκίνα Φάσο και τη Νιγηρία για να φτάσει στη Λιβύη.

«Ταξίδεψα χωρίς διαβατήριο, είχα μόνο κάρτα εμβολιασμού. Διέσχισα τα σύνορα, δεν ζήτησαν ποτέ να ελέγξουν όμως την ταυτότητά μου, ήθελαν μόνο χρήματα. Οι τιμές από μέρος σε μέρος διέφεραν. Στη Μπουρκίνα Φάσο ζήτησαν 25 δολάρια, στο Μάλι 30», αναφέρει ο 16χρονος Αμπουμπακάρ, από την Γκάμπια της Δυτικής Αφρικής, που έμεινε για τέσσερις μήνες στη Λιβύη βιώνοντας εφιαλτικές καταστάσεις.

Άνθρωποι σκοτώνονταν, ενώ εκείνος διεκδικούσε δικαίωμα στη ζωή. Για ένα διάστημα έπλενε πιάτα για να εξασφαλίσει το εισόδημα που θα τον οδηγούσε στην Ευρώπη. Καταφέρνοντας να συγκεντρώσει 400, περίπου, δολάρια ανέβηκε στη βάρκα. Οι κίνδυνοι πολλοί, τη στιγμή που πρόσφυγες στοιβάζονταν στις βάρκες χωρίς να αντιμετωπίζονται σαν άνθρωποι. Ο Αμπουμπακάρ συνελήφθη και εστάλη στη φυλακή, από όπου δραπέτευσε αργότερα και ανέβηκε για δεύτερη φορά σε βάρκα. Η τύχη τού χαμογέλασε αφού ο νορβηγικός στρατός περισυνέλεξε τους επιβαίνοντες στο πλοιάριο κα τους προσέφερε νερό, ρούχα και φαγητό.

Πέντε μήνες αργότερα ο έφηβος τηλεφώνησε στη μητέρα από την Ιταλία. Ακούγοντας την φωνή του εκείνη ξέσπασε σε δάκρυα, φώναζε, δεν πίστευε πως ο γιος της ήταν ζωντανός.

«Πολλοί πηγαίνουν στη Λιβύη, τα ίχνη των περισσότερων όμως χάνονται», αναφέρει ο Αμπουμπακάρ που ξεκίνησε από την Αφρική για να φτάσει στην Ευρώπη.

«Βρίσκομαι στην Ελλάδα, όνειρό μου να πάω σχολείο»

Επώδυνο και το ταξίδι του 17χρονου Ιμπραήμ από το Αφγανιστάν με προορισμό την Ελλάδα. Όνειρό του ήταν πάντα να μάθει να διαβάζει και να γράφει. Η ζωή στο Αφγανιστάν τον ανάγκασε να εγκαταλείψει από νωρίς το σχολείο. Ορφανός από πατέρα και μητέρα, η καθημερινότητά του κυλούσε με πόνο και μεγάλη ανέχεια.

«Η ζωή στο Αφγανιστάν ήταν δύσκολη εξαιτίας του πολέμου. Ήθελα να μορφωθώ γι’αυτό και έφυγα από την πατρίδα μου», αναφέρει ο Ιμπραήμ που στη διάρκεια του ταξιδιού του έπεσε θύμα ληστείας, ενώ οι διακινητές που ήταν μαζί του δεν του παρείχαν τροφή και νερό.

Αυτή τη στιγμή ο έφηβος βρίσκεται στο λιμάνι του Πειραιά με την ελπίδα να πάει σχολείο. Όπως αναφέρει όμως, ποτέ δεν θα συμβούλευε έναν ανήλικο να πάρει την απόφαση που πήρε εκείνος. «Το ταξίδι είναι πολύ επικίνδυνο, παιδιά υποφέρουν και πεθαίνουν στη διαδρομή».

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ