Σιμόν ντε Μποβουάρ: «Eμπόδιο είναι η νοοτροπία των ανδρών»

Στις 8 Μαρτίου κάθε έτους εορτάζεται η Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, ως έναυσμα για να τιμηθούν οι αγώνες του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών.

Ασφαλώς και από μόνη της η ημέρα αυτή δεν αρκεί για να καταπολεμηθεί η καταπίεση των γυναικών και να ξεριζωθούν τα τόσο ισχυρά στερεότυπα που υπάρχουν εις βάρος τους.

Μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες του γυναικείου κινήματος, η οποία καθόρισε με την πορεία της την εξέλιξη του αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών ήταν η γαλλίδα συγγραφέας και φιλόσοφος, Σιμόν ντε Μποβουάρ (1908 – 1986).

Τον Ιανουάριο του 1985, έναν περίπου χρόνο πριν φύγει από τη ζωή, η Σιμόν ντε Μποβουάρ μίλησε στην Εύα Νικολαΐδου και το περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ».

«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 3.1.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Σε ερώτηση της Εύας Νικολαΐδού για το ποιο βιβλίο της θα ξεχώριζε η γαλλίδα συγγραφέας ως το πιο ενδιαφέρον, η Σιμόν ντε Μποβουάρ απαντά.

«Το “Δεύτερο Φύλο”. To θεωρώ απαραίτητο, για τις γυναίκες και για τους άντρες. Μέσα απ’ το βιβλίο βγαίνει η ψυχολογία της γυναίκας, σ’ όλα τα στάδια της εξέλιξής της. Αναφέρω την ιστορία του φεμινιστικού κινήματος, απόψεις συγγραφέων, όπως του Μπρετόν, που στα μάτια του η γυναίκα αντιμετωπίζεται σαν ποίηση.

H Σιμόν ντε Μποβουάρ το 1985

»Αν πάντως η γυναίκα παρουσιάζεται σήμερα δυσκολοπροσάρμοστη, χωρίς αρμονία, δίχως ισοροπημένους προσανατολισμούς, σ’ αυτό φταίνε οι αιώνες της τυραννίας των αρσενικών. Μα η γυναίκα κρατάει μέσα της μια θαυμαστή δύναμη.

»Βέβαια αυτό το βιβλίο, που πήρε το βραβείο Γκονκούρ, με την τολμηρή του αλήθεια δυσαρέστησε την Καθολική Εκκλησία και το Βατικανό, αλλά εγώ δεν το θεωρώ τόσο κήρυγμα φεμινιστικό, όσο πιο πραγματική εικόνα της γυναίκας.

«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 3.1.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

(…)

Το μέλλον των γυναικών

«Πιστεύω ότι οι γυναίκες θα νικήσουν. Θα κερδίσουν την ισοτιμία την ελευθερία, τα δικαιώματά τους. Ουσιαστικό ρόλο στη διεκδίκηση των αγώνων, παίζει ο χαρακτήρας της γυναίκας.

»Η συμπεριφορά της στο σπίτι, στην κοινωνία, στη δουλειά, θα είναι η βάση για την επιτυχία.

»Η πλειοψηφία των γυναικών σήμερα, που έχουν οικογένεια, νιώθουν στο σπίτι σαν το βασίλειό τους. Νομίζουν πως πρέπει να ανακατεύονται στη ζωή των παιδιών τους, να επιβάλλουν περιορισμούς, να φωνάζουν, ν’ ασχολούνται με τις υποθέσεις τους.

»Αυτό, πολλές φορές, έχει σαν αποτέλεσμα την απομάκρυνση των παιδιών – ίσως από αντίδραση – και όχι το πλησίασμα. Εξαρτάται από τον τρόπο που θα δείξει μια γυναίκα ενδιαφέρον για το παιδί της. Το ίδιο ισχύει και για τον άνδρα».

–       Ποια είναι τα εμπόδια για την απελευθέρωση των γυναικών;

«Το κλείσιμο στο σπίτι. Είναι κάτι που δεν δίνει προοπτικές για να αναπτύξει η γυναίκα την προσωπικότητά της. Οι ικανότητες της, οι πνευματικές, μένουν αναξιοποίητες. Συνηθίζει στο ξεσκόνισμα, στο μαγείρεμα, στο πλύσιμο και σ’ όλες τις ανάγκες του νοικοκυριού.

»Θα μπορούσε όμως να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην εξέλιξη της καριέρας της. Στην καλλιέργειά της. Αγωνίζεται να προσαρμοστεί σε μια κατάσταση που την κρατάει στην αφάνεια.

»Ο ανταγωνισμός θα πρέπει να ισχύει στην επαγγελματική άνοδο της γυναίκας και όχι στο πλέξιμο ή στο σιδέρωμα. Η γυναίκα κατάντησε να δουλεύει οκτώ μέρες τη βδομάδα.

freepik.com

Η νοοτροπία των αντρών

»Ένα άλλο εμπόδιο είναι η νοοτροπία των αντρών. Μας θεωρούν κατώτερες. Πρέπει να δημιουργήσουμε νέες συνειδήσεις στον κόσμο των αντρών.

»Καινούργιες αρχές. Είναι ανάγκη ν’ αλλάξουμε τη σημασία των λέξεων, που χρησιμοποιούν οι άντρες, για να μη νιώθουμε αδύναμες.

»Καιρός είναι να καταλάβουν πως η οικογένεια είναι μια ομάδα, όπου ο καθένας έχει τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις του».

• Διαβάστε επίσης: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η ψήφος των γυναικών στην Ελλάδα

Ο φεμινιστικός αγώνας

–       Εσείς πότε αρχίσατε τον φεμινιστικό σας αγώνα;

«Πολύ παλιά. Είχα υπογράψει μια διαμαρτυρία με άλλα γνωστά ονόματα, όπου δηλώναμε πως είχαμε κάνει έκτρωση. Την ονόμασαν “το μανιφέστο των τριακοσίων σαράντα τριών καθαρμάτων”. Τότε το φεμινιστικό κίνημα βρισκόταν στα σπάργανα. Σήμερα βέβαια, μετά από τόσους αγώνες, μπορούμε να μιλάμε ελεύθερα για εκτρώσεις. Στη Γαλλία, το υπουργείο των Γυναικείων Υποθέσεων, με την Υβέτ Ρουντύ, πρόσφερε πολλά στη βελτίωσή της θέσης της γυναίκας.

»Δεν χρησιμοποιείται πια μόνο στα εργοστάσια και στα κλωστήρια, σαν φτηνή εργατική δύναμη αλλά και σε υψηλές θέσεις».

–       Πιστεύετε ότι η γυναίκα καταξιώνεται από μια μεγάλη θέση, ένα αξίωμα;

»Δεν είναι εκεί το πρόβλημα. Μπορεί μια γυναίκα να φτάσει σε μια θέση, γιατί δούλεψε εντατικά, γιατί έχει ικανότητες, ή επειδή την βοήθησαν οι περιστάσεις.

»Όμως από την καθημερινή ζωή της θα φανεί η αξία της. Από τη συνεργασία της με τους άλλους. Από τον χαρακτήρα της. Δεν σημαίνει ότι επειδή έτυχε να έχει ένα μεγάλο πόστο πρέπει να πει “Ξεχωρίζω, είμαι κάτι διαφορετικό”.

»Το πολιτιστικό σύστημα κάθε χώρας είναι συνδεδεμένο με την εξέλιξη, το μέλλον του γυναικείου πληθυσμού. Η κάθε χώρα ανάλογα με τα μέτρα που παίρνει, προστατεύει τη γυναίκα ή την καταπιέζει».