«Γιατί μας ξεχάσατε;». Αγωνιώδες το ερώτημα, διαρκές εδώ και τρία χρόνια και αναπάντητο. Πρωτοειπώθηκε το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018 σε δραματικό τηλεφώνημα γυναίκας προς την Πυροσβεστική. Στην πάροδο του χρόνου, το «γιατί;» γινόταν πιο έντονο, άλλαζε περιεχόμενο: ήταν έκκληση για βοήθεια, έγινε αγανάκτηση, μετατράπηκε σε οργή και είναι πλέον επίμονο αίτημα για δικαίωση – όσων «λείπουν» και όσων έμειναν πίσω, «θυμίζοντας» με ονόματα την εκατόμβη νεκρών. Από τη μέρα της εθνικής τραγωδίας, εκείνο το ζεστό απόγευμα Δευτέρας, τα φώτα της δημοσιότητας αναβόσβησαν αμέτρητες φορές. Με αποκαλυπτικά πρωτοσέλιδα, συγκλονιστικά στοιχεία, μαρτυρίες σε δελτία ειδήσεων. Με τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και υπουργούς του σε αυτοψίες στον βασανισμένο τόπο, πότε για να μιλήσει για «ίσως την πιο βαριά στιγμή της κυβερνητικής θητείας» και πότε για «άτυχη στιγμή». Με τις δεσμεύσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, αρχικά ως πρόεδρος της ΝΔ, ότι «στη Δημοκρατία υπάρχουν ευθύνη και λογοδοσία» και, ως Πρωθυπουργός, για γρήγορες παρεμβάσεις.

Επειτα από τρία χρόνια με πρωθυπουργικές και υπουργικές υποσχέσεις, δεσμεύσεις κονδυλίων και εξελίξεις, μεγεθύνεται η πρόκληση για συνεχή αυτοκριτική από όλους – παλιούς και νέους «πρωταγωνιστές». Μεγαλώνει η ανάγκη να πάψουν τα αναπάντητα «γιατί;» από στρεβλώσεις του κράτους, πρακτικές του παρελθόντος, δισταγμούς και παλινωδίες.

Οι ρυθμοί απονομής στη δικαιοσύνη, ο τρόπος και ο χρόνος της αποκατάστασης παραμένουν πολιτική ευθύνη. Κι αυτή, για την κοινωνία, δεν σβήνει μαζί με τα φώτα της δημοσιότητας. Οπως δεν σβήνουν οι λάμπες στους στρατιωτικούς οικίσκους όπου παραμένουν σήμερα πυρόπληκτοι – τόσο κοντά και τόσο μακριά από τις γειτονιές τους σε Κόκκινο Λιμανάκι, Αμπελούπολη, Αργυρά Ακτή… Οπως δεν κλείνει ποτέ ούτε το «πράσινο μάτι» που οι νέοι της περιοχής αποτύπωσαν σε τοίχο, περιμένοντας το γκράφιτι να γίνει πραγματικότητα.

Ισως ο πόνος να μην τελειώνει ποτέ. Αυτό το ξέρουν μόνο όσοι κουβαλούν τις μνήμες. Ομως μπορούν και πρέπει να τελειώσουν πια ο θυμός, τα πηγαινέλα της γραφειοκρατίας και το αίσθημα εγκατάλειψης. Οι απαντήσεις είναι στο χέρι της σημερινής κυβέρνησης, της οργανωμένης πολιτείας και στη λέξη «δικαιοσύνη».