Το Δίλημμα του Μητσοτάκη

Ορισμένες απαραίτητες διευκρινίσεις προτού προχωρήσουμε παρακάτω, σαν τις μικροσκοπικές εκείνες προειδοποιήσεις – «υπάρχει κίνδυνος εθισμού και απώλειας περιουσίας» – που συνοδεύουν όποια γιγαντοαφίσα σε προτρέπει να ποντάρεις από το κινητό σου στη ρουλέτα. Εικάζω ότι κανένας (ούτε ο πιο στενός του συνεργάτης) δεν γνωρίζει το Δίλημμα του Μητσοτάκη, εκτός από τον ίδιο τον Μητσοτάκη. Εικάζω επίσης ότι και τον ίδιο τον Μητσοτάκη, όπως τον εκάστοτε πρωθυπουργό, ίσως να τον απασχολούν μια σειρά από διλήμματα και να μην έχει καν ιεραρχήσει η επίλυση ποιου από όλα τα διλήμματα είναι κατεπείγουσα, ποιου είναι σημαντική αλλά μπορεί να περιμένει και ποιου δεν θα βλάψει ιδιαίτερα εάν παραμείνει στη ναφθαλίνη έως τη λήξη της πρωθυπουργικής του θητείας (εξίσου πιθανό θεωρώ να υφίσταται ιεράρχηση των διλημμάτων, όχι άκαμπτη αλλά εύκαμπτη, προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις και στις προτεραιότητες της χρονικής συγκυρίας).

Πλάι στις εικασίες, θεωρώ απαραίτητο κι ένα ζευγάρι από δεδομένα, εν είδει μαθηματικών αξιωμάτων, όχι αναγκαστικά ορθών in real life, μα αναγκαίων προκειμένου να διατυπώσουμε την «υπόθεση εργασίας». Εκλαμβάνουμε λοιπόν ως δεδομένο ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι κάτι θεμελιωδώς διαφορετικό από αυτό που δείχνει πως είναι (ένας μασκαρεμένος ακροδεξιός, λόγου χάριν, που σκοπεύει μακροπρόθεσμα να καταλύσει κάθε συνταγματική ελευθερία ή ένας επιτήδειος κεντροδεξιός που επιθυμεί να σύρει διά της βίας τούς συντηρητικούς στον φιλελευθερισμό) και του αναγνωρίζουμε εύλογα τη φιλοδοξία κάθε κοινοβουλευτικού πρωθυπουργού, πριν ή μετά από εκείνον: να παραμείνει νόμιμα στην εξουσία για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Πέραν αυτών των δύο (αυθαίρετων ίσως) αξιωμάτων, δεν θα προβούμε σε καμία άλλη δίκη μητσοτακικών προθέσεων· αφήνουμε την εν λόγω ψυχαγωγική ενασχόληση στους δικαστές του Διαδικτύου – τόσο τους οπαδούς του Κυριάκου, όσο και τους αντιπάλους του – που, καθώς φαίνεται, παίζουν τις προθέσεις του Μητσοτάκη στα δάχτυλα.

Αρχέτυπό μας είναι το περίφημο Δίλημμα του Φυλακισμένου, το πιο γνωστό από τα αλληγορικά παραδείγματα στη Θεωρία των Παιγνίων του αείμνηστου νομπελίστα Τζον Νας: ένας εισαγγελέας, που δεν κατέχει επαρκή στοιχεία για την αθωότητα ή την ενοχή δύο προφυλακισμένων υπόπτων, προτείνει στον καθένα από τους δύο ξεχωριστά τρεις εναλλακτικές μορφές συμφωνίας, που καλύπτουν όλη την γκάμα – από την άμεση απελευθέρωση έως την πολύχρονη φυλάκιση – αλλά καμία από τις τρεις δεν στερείται πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων ταυτοχρόνως. Για την ακρίβεια, κάθε μορφή συμφωνίας κρύβει και μια μορφή παγίδας. Εδώ είναι το τυρί· εδώ είναι και η φάκα.

Μεταφέροντας ελεύθερα το Δίλημμα του Φυλακισμένου στην περίπτωση του σημερινού Πρωθυπουργού, διακρίνουμε αμέσως τις αναλογίες. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ηγείται της Νέας Δημοκρατίας,  μιας πολυσυλλεκτικής παράταξης με κεντροδεξιό προσανατολισμό. Από εδώ ξεκινούν και οι ιδιομορφίες που ο Μητσοτάκης καλείται να αντιμετωπίσει. Η συντηρητική τάση καταγράφεται ως πλειοψηφική στη Νέα Δημοκρατία, αλλά και ως μειοψηφική στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Η φιλελεύθερη τάση καταγράφεται ως μειοψηφική παντού, τόσο εντός όσο και εκτός Νέας Δημοκρατίας.

Ουσιαστικά, σε αυτή τη χώρα, υφίσταται μια ισχνή όαση φιλελευθερισμού, περικυκλωμένη από την έρημο του δεξιού και του αριστερού λαϊκισμού· ωστόσο, η φιλελεύθερη μειοψηφία αποτελεί διαχρονικά την «κρίσιμη μάζα» που θα χαρίσει ή θα στερήσει την αυτοδυναμία από την εκάστοτε κυβέρνηση ανεξαρτήτως ιδεολογικού πρόσημου. Δείτε λοιπόν το Δίλημμα του Μητσοτάκη. Εάν αγνοήσει τους συντηρητικούς, δεν θα προσεγγίσει καν στην εξουσία. Εάν απογοητεύσει τους φιλελεύθερους, δεν θα εξασφαλίσει ποτέ την αυτοδυναμία. Εξυπακούεται ότι το Δίλημμα του Μητσοτάκη διαβάζεται και ως αντικατοπτρισμός. Είναι το Δίλημμα των Συντηρητικών και το Δίλημμα των Φιλελευθέρων: να στηρίξουν ή όχι τον Μητσοτάκη;