Θάνος Μικρούτσικος

Αυτό το μήνα, η στήλη «Σε Πρώτο Πρόσωπο», φιλοξενεί τον συνθέτη Θάνο Μικρούτσικο έναν μεγάλο καλλιτέχνη που αγαπάει με πάθος ότι κι αν κάνει.
Γράφει όπερες, κλασική μουσική, θεατρική μουσική, τραγούδια. Υπήρξε διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας, διευθυντής του Μουσικού Αναλογίου του Μεγάρου Μουσικής, υπουργός Πολιτισμού και διευθυντής του Ελληνικού Φεστιβάλ, αλλά όσο και αν φλερτάρει με την πολιτική ή την πολιτιστική διαχείριση, πάντα γυρίζει στη μεγάλη του αγάπη που είναι η μουσική.

Στα 35 χρόνια της δισκογραφικής καριέρας του, θέλει και ζει έντονα το παρόν. Και αυτό αποτυπώνεται και στις δισκογραφικές του δουλειές. Ο μεγάλος ταξιδιώτης, μας μιλάει για την πρόσφατη συνεργασία του με τον Aλκη Αλκαίο, τον Μανώλη Μητσιά και τον Χρήστο Θηβαίο στον δίσκο «Υπέροχα Μονάχοι» αλλά και για τη μεγάλη του στιγμή, τη συναυλία στο Θέατρο Λυκαβηττού στις 6 Ιουνίου με τους Μανώλη Μητσιά, Γιάννη Κούτρα και Ρίτα Αντωνοπούλου, μια συναυλία που θα είναι η έναρξη της περιοδεία τους σε όλη την Ελλάδα.

Το ταξίδι ξεκινάει «Με μια Πιρόγα» και συνεχίζεται με τον «Σταυρό του νότου», ένα ταξίδι με ψυχή, αγάπη και πίστη στο καλό ελληνικό τραγούδι…

ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ

«Υπέροχα Μονάχοι»

Η πρώτη φορά που μελοποίησα Αλκαίο, έγινε με έναν περίεργο τρόπο. Δημοσίευσε σε μια εφημερίδα το 77 έναν στίχο που μου άρεσε και έτσι τον μελοποίησα. Τον είχα βάλει ήδη σε έναν δίσκο που θα κυκλοφορούσε και έψαξα, τον βρήκα και μετά από αυτή την γνωριμία, προέκυψε ο δίσκος Εμπάργκο και η «Πιρόγα..» που ήταν σα να φώτιζε προφητικά τον αποκλεισμό που θα βιώναμε μετά.

Μέσα στα χρόνια έχω μελοποιήσει πολλές φορές Αλκαίο αλλά ποτέ σε ένα ολοκληρωμένο έργο. 25 χρόνια μετά ήρθε το «Υπέροχα μονάχοι» και η τελική αποδοχή αυτού του αποκλεισμού, του αδιεξόδου, της αιχμαλωσίας. Ο Αλκαίος έχει γράψει τραγούδια ευρείας αποδοχής χωρίς κανένα σκόντο.

Την «Πιρόγα», τη «Ρόζα», το «Πάντα γελαστοί» είναι μεγάλα τραγούδια με όλη την σημασία της λέξης. Και σε όλα υπάρχει πάντα ένα κλειδί. Ξέρεις όταν μελοποιείς ένα ποίημα, αξίζει να το κάνεις μόνο αν και εφόσον αποκαλύπτεις κρυμμένες πλευρές του ποιήματος. Αν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, άστο καλύτερα να υπάρχει τυπωμένο. Δεν χρειάζεται να το κάνεις τραγούδι. Λειτουργεί έτσι.

Η συνεργασία με τον Μανώλη Μητσιά

Ο Μανώλης Μητσιάς παρουσιάστηκε όταν έψαχνα ποιος θα τραγουδήσει την «Πιρόγα»», και την τραγούδησε έτσι που τη βοήθησε να εκτοξευθεί και να λειτουργήσει σαν ένα από τα σημαντικότερα διαχρονικά τραγούδια από τη μεταπολίτευση. Με μια λιτότητα που σου σπάει τα νεύρα. Το έχω πει πολλές φορές, ο Μητσιάς για μένα είναι ένας από τους λεγόμενους «σαμουράι» του ελληνικού τραγουδιού. Είναι η συνισταμένη της φωνής του νεοέλληνα. Είναι αυτό που μου έχει τύχει πολλές φορές, να ταξιδεύεις σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και να συνειδητοποιείς ότι σε διαπερνά ένα ηλεκτρικό ρεύμα που το μεταφέρει ο ερμηνευτής απ’άκρη σ’άκρη.

Αυτό συνέβη με την πιρόγα, αυτό συμβαίνει και τώρα με τη συνεργασία μας. Αν τώρα σκεφτείς ότι είναι ένας ερμηνευτής με ήθος αλλά και σεβασμό στους δημιουργούς (κάτι που δεν το βρίσκεις στις μέρες μας) νομίζω πως έχεις τα περισσότερα στοιχεία αυτής της συνεργασίας.

Η Πιρόγα

Είχαμε κάνει μια συζήτηση με τον Μάνο Χατζιδάκι, τη δεκαετία του 70, πάνω σε μια κοινή απορία. Ο κόσμος μαζικά λειτουργεί με αποδοχή στο τρέχον και με το χαμηλό επίπεδο, δηλαδή αποδέχεται το κακό και το μέτριο, αλλά την ίδια στιγμή και με την ίδια ευκολία κάνει σημαία του κάποια έργα που δεν έχουν καθόλου να κάνουν με αυτό, είναι σπουδαία έργα ή όπως λέτε κι εσείς, «δύσκολα» στην κατανόησή τους από το ευρύ κοινό.

Τότε είχαμε συμφωνήσει στην άποψη ότι ο λαϊκός άνθρωπος έχει ένα καλά κρυμμένο ήθος το οποίο μπορεί να εμφανίζεται κάποιες λίγες φορές, ενώ καθημερινά μπορεί να λειτουργεί με αυτό που του επιβάλλεται ως συνήθεια και που του δημιουργεί το χαμηλό γούστο. Αυτό το λαϊκό ήθος ας πούμε, είναι υπεύθυνο για το ότι σε μια εποχή που κυριαρχεί το λάιφστάιλ, ο «Σταυρός του Νότου» καταφέρνει ακόμα και πουλάει χιλιάδες δίσκους και τραγουδιέται από εκατομμύρια στόματα.

Ο κόσμος ψάχνει και βρίσκει, με τη διαφορά ότι αν τότε λειτουργούσε μια φορά τον χρόνο αυτό το ήθος και αυτή η αποδοχή, τώρα ψάχνεις να το βρεις μία την πενταετία!!!

Οι ερμηνευτές

Υπάρχουν κύκλοι τραγουδιών ή έργα βασισμένα στο τραγούδι όπου κυριαρχεί το έργο καθαυτό, το κείμενο καθαυτό. Από ‘κεί και πέρα επιλέγω έναν τραγουδιστή που νομίζω πως θα το υπηρετήσει καλύτερα.

Τη δεκαετία του ’70 είχα κυρίως στον νου μου συγκεκριμένες φωνές, αλλά οπωσδήποτε το έργο κυριαρχούσε. Και τη δεκαετία του ’80 όμως που άρχισα να συνεργάζομαι και με σταρ τραγουδιστές θα έλεγα πως τους είχα στη σκέψη μου ενώ έγραφα. Όταν λαμβάνεις υπόψη σου και τη φωνή χωρίς να κάνεις σκόντο στη μουσική σου νομίζω ότι το αποτέλεσμα είναι ευκολότερα επιτυχές.

Τη «Ρόζα» την είχα γράψει το ’86, τότε που συνεργαζόμουν με την Αλεξίου. Δεν της το έδωσα. Δέκα χρόνια μετά, το έδωσα στον Μητροπάνο και έγινε αυτό που έγινε. Έτσι και αυτά εδώ, τα έγραψα με τη σκέψη ότι θα τα τραγουδήσει ο Μητσιάς…

«Γιε μου που πας, μάνα θα πάω στα καράβια..»

Δεν είμαι καλλίφωνος, έχει μάλιστα πολλά ελαττώματα η φωνή μου. Τραγούδησα αυτά τα ελάχιστα τραγούδια γιατί τα ίδια απαιτούσαν τον δημιουργό τους. Μάλιστα κάποια στιγμή έκανα και έναν δίσκο και τα μάζεψα όλα. Ήταν ένας δίσκος που έγινε για λόγους συναισθηματικούς.

Ωστόσο κάποιοι μου λένε ότι πρέπει να ερμηνεύω εγώ τα τραγούδια μου γιατί τα εκφράζω πολύ καλά. Δεν συμφωνώ. Στα 37 χρόνια που δισκογραφώ, έχω τραγουδήσει μόνο 15 τραγούδια. Και είναι μόνο αυτά που τα ίδια απαιτούν να τραγουδηθούν από τον δημιουργό. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι οι «Εφτά νάνοι». Με τους «Εφτά νάνους» έχει ταυτιστεί το εντός μου και και η ρυθμική μου αγωγή, όταν το παίζω στο πιάνο..

14/5/07

Επιμέλεια: Ελσα Γράψα