Η ανάληψη της ευθύνης είναι αυτό που ξεχωρίζει τους ηγέτες

Η προθυμία ενός ανθρώπου να αναλάβει την ευθύνη για λογαριασμό των άλλων, είναι ένα σημαντικό γνώρισμα που διακρίνει τους ηγέτες από τους υπόλοιπους ανθρώπους, σύμφωνα με ελβετική μελέτη που δημοσιεύεται στο Science.

Η έρευνα φωτίζει -μέσω πειραματικών παιγνίων σε εργαστηριακές συνθήκες και απεικονιστικών τεχνικών- αφενός τα συμπεριφορικά και αφετέρου τα νευροβιολογικά θεμέλια της ηγεσίας και γενικότερα εκείνων των χαρακτηριστικών που κάνουν μερικά άτομα πιθανότερο να ηγηθούν των άλλων.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Μίκα Έντελσον του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, αξιολόγησαν την προθυμία των ανθρώπων να παίρνουν αποφάσεις εκ μέρους άλλων και τα κίνητρα των ανθρώπων να δράσουν είτε ως αποφασιστικοί ηγέτες είτε ως ακόλουθοι των αποφάσεων τρίτων.

Τα πειράματα -τα οποία συνοδεύθηκαν από μεθόδους απεικόνισης του εγκεφάλου, έτσι ώστε να εξετασθεί και η νευροβιολογική βάση των ηγετικών επιλογών- έδειξε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι απρόθυμοι να πάρουν αποφάσεις που έχουν επιπτώσεις στις ζωές και στην ευημερία των άλλων, είτε πρόκειται για μια οικογένεια, για μια ομάδα ή για ένα κράτος, κάτι που οι ερευνητές ονόμασαν «αποστροφή υπευθυνότητας».

Όσοι άνθρωποι όμως δεν αποφεύγουν τις ευθύνες τους, ακόμη και για λογαριασμό τρίτων, είναι αυτοί -που όπως έδειξαν τα σχετικά τεστ- «βαθμολογούνται» υψηλότερα στην κλίμακα των ηγετικών ικανοτήτων και κρίνονται ικανότεροι να αναλάβουν θέσεις ευθύνης (π.χ. στο στρατό ή στην πολιτεία).

Οι ερευνητές τόνισαν ότι η «αποστροφή υπευθυνότητας» συνιστά τον καλύτερο δείκτη αξιολόγησης, αλλά και πρόγνωσης για την ηγετική ικανότητα ενός ανθρώπου. Όσο μικρότερη είναι αυτή η αποστροφή, τόσο μεγαλύτερη είναι η ηγετική ικανότητα.

Μάλιστα η λειτουργική μαγνητική απεικόνιση (fMRI) του εγκεφάλου έδειξε ότι υπάρχει το σχετικό νευρωνικό «αποτύπωμα», το οποίο μπορεί να βοηθήσει να προβλεφθεί κατά πόσο ένας άνθρωπος θα αναλαμβάνει ευθύνες, άρα είναι σε θέση να ηγηθεί.

Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες, σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, είτε πρόκειται για τον στρατό, για μια σχολική τάξη ή για μια ολόκληρη χώρα, η ηγετική ικανότητα έχει ζωτική σημασία, καθώς συχνά οι άνθρωποι ευθύνης πρέπει να πάρουν πολύ δύσκολες αποφάσεις, που θα έχουν επιπτώσεις στις ζωές των άλλων.