1821-2022: Η ιστορία πιασμένη στα δίχτυα της ειρωνείας. Τα διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, τα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και το προσφυγικό ζήτημα επιχειρούμε να τα προσεγγίσουμε άλλοτε ερευνώντας με ψυχραιμία, άλλοτε θριαμβολογώντας εμμονικά για το παρελθόν μέσα από το οποίο γίναμε κράτος νεοσύστατο και ευρωπαϊκό.

Παύση ενός λεπτού… Η μπομπίνα της ιστορίας τρέχει τις δεκαετίες και τα πλάνα δείχνουν στο παρόν. Ο 21ος αιώνας παλινδρόμησε προς τον 19ο. Στη σύγχρονη Ευρώπη των ενωμένων δημοκρατικών χωρών ένας αέρας ανελευθερίας σηκώνεται από τα ανατολικά. Και οι Ουκρανοί αντιμετωπίζουν τη μοίρα τους με γενναιότητα που θυμίζει πολιορκημένο Μεσολόγγι από τον Κιουταχή και τον Ιμπραήμ Πασά.

Παύση δύο λεπτών… Οι συγκρίσεις γεγονότων που ανήκουν σε διαφορετικούς ιστορικούς χρόνους οδηγούν σε επικίνδυνες απλουστεύσεις. Παρ’ όλα αυτά ο ιστορικός του μέλλοντος καλείται να διαβάσει τα βίαια γεγονότα που προκάλεσε ο ηγέτης μίας υπερδύναμης ασκώντας εξουσία με όρους αναχρονιστικού αυτοκρατορικού επεκτατισμού.

«Η Ιστορία είναι κυρίως αυτό: καινούργιες αναγνώσεις. Η έρευνα, ακόμη κι όταν βραδυπορεί, κάτι προσκομίζει» θα επισημάνει ο ιστορικός Βασίλης Παναγιωτόπουλος σε συνέντευξη του στον Δημήτρη Δουλγερίδη τον περασμένο Νοέμβριο στα «ΝΕΑ», υπογραμμίζοντας πόσο αναγκαίο είναι για την κρίση μας απέναντι στα γεγονότα να διορθώνουμε τη ματιά μας με περισσότερες πληροφορίες. Και με μνήμη που η δεξαμενή της γεμίζει με εξακριβωμένες γνώσεις και όχι με θεωρητικές αρλουμπολογίες, ίσως και τυχάρπαστων, διπλωματούχων σε ρόλο ειδικών αναλυτών που διασπείρονται στις τηλεοπτικές συζητήσεις. Ειδικά το τελευταίο είναι και το πιο ευάλωτο σημείο των πληγωμένων media. Γιατί ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία γίνεται με όπλα, λέξεις και εικόνες. Και όλα αυτά φοβίζουν. Τα όπλα αφαιρούν ζωές, οι λέξεις πολλές φορές χωρίζουν ανθρώπους, οι εικόνες προκαλούν σύγχυση. Στο χάος της αναλυτικής ενημέρωσης η ηλεκτρονική μας διασύνδεση ψάχνει να βρει αλήθεια, παρηγοριά και εμπιστοσύνη. Για όλους μας ζητούμενο η ελευθερία. Ο Σολωμός το ένιωσε και μας το παρέδωσε στην ποίησή του:

…«Ολοι σαν ένας, ναι, χτυπούν, όμως εσύ σαν όλους.

Του πόνου εστρέψαν οι πηγές από το σωθικό μου,

Εστρωσ’ ο νους, κι’ ανέβηκα πάλι στον εαυτό μου»…

Headlines