Εξ όσων γνωρίζουμε, το γραμμένο σε ιωνική διάλεκτο βιβλίο του Αναξαγόρα, που τιτλοφορήθηκε αργότερα Περί φύσεως, δεν περιελάμβανε επιθέσεις εναντίον της παραδεδομένης θρησκείας.

Παρά ταύτα, ο κλαζομένιος φιλόσοφος, που εξηγούσε τελείως ορθολογικά τα φυσικά φαινόμενα και θεωρούσε τον Ήλιο μια πυρωμένη πέτρινη μάζα με μέγεθος πολλαπλάσιο από εκείνο της Πελοποννήσου, δεν ενέπνεε καμία εμπιστοσύνη στους Αθηναίους.

Οι τελευταίοι απάντησαν στην απειλή εναντίον της παράδοσης με την προαναφερθείσα κατηγορία, από την οποία τον γλίτωσε ο Περικλής.

Μαθητής του Αναξαγόρα ήταν ο Αρχέλαος, ο οποίος κατά πάσαν πιθανότητα είχε γεννηθεί στη Μίλητο, αλλά έζησε ως επί το πλείστον στην Αθήνα, όπου ανέπτυξε σχέσεις με τον Κίμωνα και τον Σοφοκλή — σώζεται ένα πεντάμετρο από μιαν ελεγεία που είχε γράψει ο μεγάλος τραγικός ποιητής για το φιλόσοφο.

Όμως, ο Αρχέλαος ήταν προπάντων γνωστός στην αρχαιότητα ως δάσκαλος του Σωκράτη.

Αναφέρεται, μάλιστα, ότι οι δύο άνδρες είχαν ταξιδέψει μαζί στη Σάμο.

Δυστυχώς, τα διαθέσιμα στοιχεία δε μας επιτρέπουν να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα για τον τρόπο με τον οποίον ο Αρχέλαος διαμόρφωσε τη θεωρία του Αναξαγόρα, αλλά ούτε και να γνωρίζουμε μετά βεβαιότητας αν η ηθική περιλαμβανόταν στη διδασκαλία του.

Η φιλοσοφία κατά τους Κλασικούς Χρόνους (Μέρος Α’)

Η φιλοσοφία κατά τους Κλασικούς Χρόνους (Μέρος Β’)

Headlines