Απλωμένη στην εύφορη κοιλάδα του ποταμού Ευρώτα, στην ίδια θέση όπου βρισκόταν η ξακουστή ομώνυμη αρχαία πόλη, η Σπάρτη, η πρωτεύουσα της Λακωνίας, διαθέτει ενδιαφέροντες αρχαιολογικούς χώρους, νεοκλασικά κτίρια, πλατείες και χώρους πρασίνου, μια εξαίρετη πινακοθήκη (την Κουμαντάρειο Πινακοθήκη, παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης), αλλά και ένα μουσείο για το οποίο έχει κάθε λόγο να υπερηφανεύεται.

Δημιούργημα του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού προβάλλει την άρρηκτη σχέση ανάμεσα στην ελιά και τον ελληνικό πολιτισμό, αρχής γενομένης από τους Προϊστορικούς Χρόνους.

Τα πλούσια εκθέματα του Μουσείου, που στεγάζεται στο εκ βάθρων ανακαινισμένο κτίριο της παλαιάς Ηλεκτρικής Εταιρείας Σπάρτης (ΗΕΣ), επιχειρούν να τεκμηριώσουν την εξέχουσα θέση, τον ιδιαίτερα σημαντικό πολιτισμικό ρόλο της ελιάς και του λαδιού στις κοινωνίες που αναπτύχθηκαν ανά τους αιώνες στον ελλαδικό χώρο.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, παρουσιάζεται η μακραίωνη ιστορία και αναδεικνύεται η πολύπλευρη σημασία των δύο αγαθών, της ελιάς και του λαδιού, σε πεδία όπως η οικονομία, η διατροφή, η υγιεινή, οι λατρευτικές συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα των Ελλήνων, η τέχνη και η τεχνολογία.

Επιπροσθέτως, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη των τεχνικών παραγωγής του ελαιολάδου από την απώτατη αρχαιότητα έως τους Πρωτοβιομηχανικούς Χρόνους. Εκτίθενται ακριβή αντίγραφα παραδοσιακών ελαιοτριβείων, καθώς και μεγάλες κινούμενες μακέτες που αναπαριστάνουν τη λειτουργία μηχανοκίνητων ελαιοτριβείων.

Οι κάθε λογής δραστηριότητες που φιλοξενούνται στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Μουσείου Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού (εκδηλώσεις, συνέδρια, περιοδικές εκθέσεις κ.ά.) συμβάλλουν στην παραγωγή γνώσης και πολιτισμού τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.