Η Φωνή της Χιντ Ρατζάμπ: Το δράμα της Γάζας που το Χόλιγουντ αρνείται να ομολογήσει

Θα περίμενε κανείς ότι ένα επίκαιρα επώδυνο δράμα για τη δολοφονία της 6χρονης Παλαιστίνιας Χιντ Ρατζάμπ από δυνάμεις του IDF του Ισραήλ, η ταινία  που συγκλόνισε και βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας με διθυραμβικές κριτικές (97% στο Rotten Tomatoes) και έχει ανάμεσα στη λίστα των executive producer της τους επιδραστικούς για το Χόλιγουντ Μπραντ Πιτ και Χοακίν Φίνιξ θα είχε εξασφαλίσει διανομή στις ΗΠΑ, σωστά;

Και όμως, το αναγνωρισμένο δράμα της Γάζας The Voice of Hind Rajab (Η Φωνή της Χιντ Ρατζάμπ) παραμένει «ορφανό» στην αμερικανική αγορά, με τις πηγές της βιομηχανίας να κάνουν λόγο για μια άτυπη λογοκρισία που καθοδηγείται από την οικονομική ανασφάλεια και τον φόβο της πολιτικής αντιπαράθεσης σημειώνει το Deadline.

Η κινηματογραφική επιτυχία και αναγνώριση από κοινό και κριτικούς δεν είναι αρκετή για να εξασφαλίσει στο συγκλονιστικό δράμα για την 6χρονη Παλαιστίνια -η ταινία απέσπασε το μεγαλύτερο σε διάρκεια χειροκρότημα στην ιστορία του Φεστιβάλ Βενετίας- διανομή στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ενώ διεθνείς αγοραστές την αγκαλιάζουν –με την Ιταλία να ανοίγει με κέρδη άνω του μισού εκατομμυρίου ευρώ– οι λόγοι της αμερικανικής απροθυμίας είναι βαθιά ριζωμένοι στην πολιτική πόλωση, στον φόβο της «τοξικότητας» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και στην απροθυμία των μεγάλων πλατφορμών να αναλάβουν «προκλητικό» υλικό.

Τείχος φόβου

Η ταινία είναι επίκαιρη, έχει αποθεωθεί από κάθε κριτικό, φέρει φεστιβαλικές διακρίσεις, την υπογράφει μια καταξιωμένη σκηνοθέτιδα -όλα συστατικά που αν μη τι άλλο θα δικαιολογούσαν την προβολή της σε κάθε κινηματογραφική αγορά.

Ωστόσο, Η Φωνή της Χιντ Ρατζάμπ που κέρδισε τον Ασημένιο Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας σε σκηνοθεσία της δύο φορές υποψήφιας για Όσκαρ Kaouther Ben Hania, είναι στα αζήτητα.

Αν και τα στελέχη της CAA Media Finance ανέμεναν μια γρήγορη πώληση στην αγορά των ΗΠΑ, δεδομένης της άνθησης του ενδιαφέροντος για ξένες ταινίες, οι προτάσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής δεν πλησιάζουν το αναμενόμενο για μια ταινία τέτοιου κύρους.

«Αλήθεια δεν έχει πουληθεί ακόμα αυτή η ταινία;» ήταν το μήνυμα έκπληξης ενός κορυφαίου παραγωγού γράφει ο Andreas Wiseman.

Η αραβόφωνη ταινία, που είναι και η επίσημη υποβολή της Τυνησίας για τα Όσκαρ, δραματοποιεί την σπαραξικάρδια και ειλικρινά τραγική στορία της 6χρονης Παλαιστίνιας Χιντ Ρατζάμπ, η οποία σκοτώθηκε από ισραηλινές δυνάμεις πέρυσι.

Η Χιντ και η οικογένειά της προσπαθούσαν να διαφύγουν από τη Γάζα όταν το όχημά τους δέχτηκε ισραηλινά πυρά, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν ο θείος, η θεία και τρία ξαδέλφια της.

Η Χιντ και ένα άλλο ξαδελφάκι της αρχικά επέζησαν και επικοινώνησαν τηλεφωνικά με την Παλαιστινιακή Ερυθρά Ημισέληνο ζητώντας βοήθεια. Αργότερα, το αυτοκίνητο βρέθηκε με τη Χιντ και τους διασώστες που είχαν σπεύσει να τη βοηθήσουν όλους νεκρούς.

Το περιστατικό προκάλεσε παγκόσμιες διαμαρτυρίες. Στην ταινία της, η Ben Hania ενσωμάτωσε την πρωτότυπη ηχογράφηση της τελευταίας κλήσης της Χιντ, προκαλώντας, όπως περιγράφουν οι κριτικοί, συναισθηματικά καταστροφικό αποτέλεσμα.

Οι δολοφονίες έλαβαν χώρα περίπου τρεις μήνες μετά την έναρξη της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία πυροδοτήθηκε από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, που κόστισαν τη ζωή σε 1.200 ανθρώπους.

Ο παλαιστινιακός απολογισμός νεκρών ανέρχεται πλέον σε 67.000 ανθρώπους, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Χαμάς.

Το The Voice of Hind Rajab έχει την υποστήριξη κορυφαίων προσωπικοτήτων, όπως οι Μπραντ Πιτ, Χοακίν Φίνιξ, Ρούνι Μάρα, Αλφόνσο Κουαρόν και Τζόναθαν Γκλέιζερ, οι οποίοι είναι εκτελεστικοί παραγωγοί.

Μετά την προβολή της στη Βενετία το κοινό χειροκρότησε όρθιο για 23 λεπτά τον άθλο των συντελεστών -ρεκόρ για κάθε φεστιβάλ παγκοσμίως. Διεθνείς αγοραστές την αγόρασαν άμεσα.

Ο Ιταλός διανομέας I Wonder Pictures την κυκλοφόρησε πριν από δύο εβδομάδες, κάνοντας άνοιγμα στην τέταρτη θέση του box office με 468.000 ευρώ από 400 αίθουσες, ένα ισχυρό ντεμπούτο για ξενόγλωσση ταινία. Τα έσοδα έχουν ήδη ξεπεράσει το 1 εκατομμύριο ευρώ.

Η ταινία όμως ακόμη ψάχνει κάποιον να τη φέρει στην αγορά των ΗΠΑ, αν και οι προηγούμενες δουλειές της Ben Hania είχαν βρει εύκολα δίκτυο από αίθουσες και το κοινό που τους αξίζει. Μιλώντας στο Deadline, πηγές της βιομηχανίας δήλωσαν ανώνυμα ότι πίσω από την απροθυμία, υπάρχει φόβος και ατζέντα.

«Οι αγοραστές αρνούνται [την ταινία] είτε από φόβο ή/και επειδή διαφωνούν με όσα δείχνει. Είμαι πραγματικά σοκαρισμένος», υποστήριξε ένας κορυφαίος διανομέας ων ΗΠΑ.

Άλλος πάλι υποστήριξε ότι, παρόλο που η ταινία θεωρείται φαβορί για την κούρσα των βραβείων, «θα ήταν κάπως κυνικό να την αποκτήσεις καθαρά για αυτόν τον λόγο», καθώς «η ενσωμάτωση της στον κατάλογο ενός διανομέα θα επισκιάσει οτιδήποτε άλλο και θα του φέρει στίγμα και προβλήματα».

Ένας Ευρωπαίος βετεράνος της διανομής επεσήμανε ότι «για έναν διανομέα στις ΗΠΑ, η απόκτηση μιας ταινίας όπως το ‘The Voice of Hind Rajab’ δεν αφορά μόνο την ποιότητα του έργου — σημαίνει επίσης τη δέσμευση πόρων για την υπεράσπισή της απέναντι σε αναπόφευκτες επιθέσεις από πολλαπλές πλευρές».

Νέα πραγματικότητα, νέα λογοκρισία

Παρόλο που το βραβευμένο με Όσκαρ No Other Land —σχετικά με την κατεχόμενη Δυτική Όχθη— έφερε έσοδα $2,5 εκατ. στα αμερικανικά ταμεία, δείχνοντας ότι υπάρχει κοινό για τις παλαιστινιακές ιστορίες, οι δισταγμοί παραμένουν.

Ορισμένοι διανομείς υποστηρίζουν ότι το θέμα της Χιντ Ρατζάμπ θα απωθούσε ένα κοινό εκτός Χόλιγουντ, καθώς «οι θεατές δεν θέλουν να τους γίνεται κήρυγμα για ένα θέμα στο οποίο μπορούν να εμβαθύνουν μέσω άλλων μέσων».

Άλλοι εστιάζουν στην έλλειψη «πλαισίου» (context). «Το Χόλιγουντ είναι μια βιομηχανία που εν μέρει χτίστηκε από Εβραίους που διέφυγαν από το Ολοκαύτωμα, οπότε η αντίσταση στην ταινία δεν πρέπει να προκαλέσει έκπληξη. Η ταινία δεν πλαισιώνει τα γεγονότα που απεικονίζονται ως μέρος μιας απάντησης στην τρομοκρατική βία της 7ης Οκτωβρίου».

Πηγή κοντά στην ταινία απαντά ότι η απαίτηση για να βάλεις στην ταινία σε ένα γενικότερο πλαίσιο γύρω από την επίθεση της Χαμάς που πυροδότησε όσα συμβαίνουν στη Γάζα, αποτελεί ιδεολογικό επιχείρημα, καθώς «η φρικτή, απεχθής και αδικαιολόγητη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου είναι κάτι που προέκυψε μετά από δεκαετίες βίας».

Το κλίμα έχει αλλάξει δραματικά. Πριν από είκοσι χρόνια, το ψυχολογικό δράμα του Παλαιστίνιου σκηνοθέτη Hany Abu Assad, Paradise Now, βρήκε διανομή από τη Warner Independent και ήταν υποψήφιο για Όσκαρ. Σήμερα, η εύρεση ενός στούντιο αγοραστή για μια τέτοια ταινία φαντάζει σχεδόν αδύνατη με το Χόλιγουντ να είναι χωρισμένο στα δύο. Αυτούς που υπερασπίζονται την απελευθέρωση της Παλαιστίνης και αυτούς που υπερασπίζονται την ατζέντα του Νετανιάχου.

Η μετατόπιση της Αμερικής προς τα δεξιά και το κλίμα αυξανόμενου φόβου για πολιτικά αντίποινα (όπως φάνηκε και στην περίπτωση της ταινίας για τα πρώιμα χρόνια του Ντόναλντ Τραμπ, το The Apprentice), η τοξικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η ανακατεύθυνση των στούντιο αποτελούν το ευρύτερο πλαίσιο.

Ενώ εξακολουθεί να υπάρχει πιθανότητα η ταινία να βρει αγοραστή, η επικρατέστερη εκδοχή είναι να ακολουθήσει τον δρόμο της αυτοδιανομής στις ΗΠΑ, αφού συγκεντρώσει κεφάλαια για το μάρκετινγκ και τη διαφήμιση.

«Η αναστολή του Τζίμι Κίμελ, η απαγγελία κατηγοριών σε βάρος του Τζέιμς Κόμεϊ και η παρουσία στρατού στο Πόρτλαντ και σε άλλες πόλεις των ΗΠΑ υποδηλώνουν μια κουλτούρα στην οποία υπάρχει αυξανόμενη πίεση για μποϊκοτάζ της διαφωνίας κατά της τρέχουσας αμερικανικής κυβέρνησης», δήλωσε με θλίψη ένα στέλεχος του Χόλιγουντ που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του.

«Η προβολή μιας ταινίας όπου η δημιουργός της έχει πει ‘Όπως οι άνθρωποι γνωρίζουν το όνομα της Άννας Φρανκ, θα έπρεπε να γνωρίζουν και το Χιντ Ρατζάμπ’, είναι μοιραίο να αντιμετωπίσει εμπόδια. Οι ολιγάρχες της τεχνολογίας κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να εξυπηρετήσουν τον πρόεδρο. Δεν θα πρέπει να μοιάζει λοιπόν περίεργο που οι ανεξάρτητοι διανομείς υιοθετούν παρόμοια νοοτροπία, δεδομένου ότι η οικονομική τους επιβίωση απειλείται ακόμη περισσότερο από την ατζέντα Τραμπ» πρόσθεσε.

Η δυσκολία στο να ακουστεί η φωνή της Ρατζάμπ είναι ένα αποκαλυπτικό σημάδι. Η τέχνη που αμφισβητεί και αφορά επώδυνα πολιτικά θέματα χάνει έδαφος έναντι του φόβου της αντιπαράθεσης και της ανάγκης για πολιτική ουδετερότητα στην καρδιά του Χόλιγουντ όσο η δολοφονία επιμένει, όσο η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ μας στοιχειώνει για πάντα γιατί μαζί της, πέθανε η ανθρωπότητα.