Το DOTS Festival μας έδωσε 36 τρόπους να δούμε την αλήθεια

Από τις 3 έως τις 5 Οκτωβρίου 2025, το παλιό βιομηχανικό συγκρότημα του ΠΛΥΦΑ στην Αθήνα μεταμορφώθηκε σε τόπο τέχνης, εξομολόγησης, αντίστασης και τρυφερότητας. Εκεί πραγματοποιήθηκε η πρώτη διοργάνωση του DOTS Festival, ενός νέου διεθνούς φεστιβάλ ντοκιμαντέρ αφιερωμένου σε ανθρώπινες ιστορίες που πραγματικά αξίζουν να ειπωθούν.

Με 36 ταινίες μικρού μήκους από 15 χώρες και κοινό άξονα τον άνθρωπο, το DOTS δεν ήταν απλώς μια πολιτιστική διοργάνωση, αλλά μια συγκινητική σύνοψη της ανθρώπινης ευθραυστότητας και αξιοπρέπειας. Τα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν δημιούργησαν ένα μωσαϊκό από εμπειρίες που, αν και προερχόμενες από διαφορετικά γεωγραφικά και κοινωνικά τοπία, μιλούσαν στην ίδια γλώσσα, αυτή της προσωπικής αλήθειας.

Την Παρασκευή, δύο ελληνικές ταινίες ξεχώρισαν όχι για τον στόμφο τους, αλλά για τη διακριτική, ουμανιστική τους ματιά.

Το The Unspoken Dance των Κωνσταντίνου Ζήλου και Ιωάννας Σπανού καταγράφει ένα αρχέγονο τελετουργικό στην ορεινή Λαγκάδα της Αμοργού, χωρίς να προσπαθεί να το εξηγήσει. Σαν να υπακούει στους κανόνες της ίδιας της μνήμης, η κάμερα παρακολουθεί το “Καπετάνιος” να ανασταίνεται, αφήνοντας πρόσωπα, ήχους και κινήσεις να μεταδώσουν το άρρητο. Σ’ ένα σχεδόν φευγαλέο, αλλά ανεξίτηλο σημείο της ταινίας, μια κρυφή αγάπη αναδύεται, όπως και το ίδιο το έθιμο: από τις στάχτες της λήθης.

Το Albgreko του Ilir Tsouko, από την άλλη, δίνει χώρο σε μια νέα γενιά: παιδιά και εγγόνια μεταναστών από την Αλβανία, γεννημένα και μεγαλωμένα στην Ελλάδα, αφηγούνται ιστορίες που δεν ανήκουν αποκλειστικά ούτε στη μια ταυτότητα ούτε στην άλλη. Αλβανικές και ελληνικές ταυτότητες δεν συγκρούονται εδώ, αλλά συγχωνεύονται, δημιουργώντας ένα καινούριο αίσθημα του «ανήκειν», όχι ως αποποίηση της μνήμης, αλλά ως υπόσχεση μέλλοντος. Μέσα από το βλέμμα αυτής της γενιάς, η ταυτότητα δεν είναι πια βάρος, αλλά πυξίδα.

Το Σάββατο και την Κυριακή, το φεστιβάλ βάθυνε ακόμη περισσότερο στα αχαρτογράφητα τοπία της προσωπικής εμπειρίας και του τραύματος.

Στο πολωνικό Matka / Polka της Joanna Suchomska, η κάμερα δεν καταγράφει απλώς μαρτυρίες – στέκεται σαν μάρτυρας σιωπηλός, ανάμεσα σε γυναικολογικές καρέκλες, αίθουσες αναμονής και υπνοδωμάτια, όπου οι γυναίκες παλεύουν να ορίσουν το σώμα και τη μοίρα τους ενάντια σε μια κοινωνία που τις τιμωρεί για τις επιλογές τους.

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το βραζιλιάνικο Sons of the Night του Henrique Arruda έφερε στο φως τις φωνές γκέι ανδρών μεγαλύτερης ηλικίας —κομψές, σκοτεινές και γεμάτες ποίηση— που αναρωτιούνται τι απομένει από τα σώματα και τις επιθυμίες τους, σε έναν κόσμο που επιμένει να τους ξεχνά.

Το Lavender της Mateja Raickovic από το Μαυροβούνιο, πιο προσωπικό και εσωστρεφές, ακολουθεί μια γυναίκα στην αργή, επώδυνη διαδρομή της ίασης μετά από τραύμα. Η κάμερα γίνεται σύμμαχος στην εύθραυστη ανασυγκρότηση της ταυτότητας, στον ψίθυρο που διεκδικεί χώρο μέσα στη σιωπή.

Ανάμεσα στις διεθνείς φωνές, τα δύο ελληνικά ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν ξεχώρισαν για τη βαθιά ανθρωπιά τους. Στο Stelianna του Γιάννη Μπλέτα, μια νεαρή κοπέλα με μη λεκτικό αυτισμό συμμετέχει σε μια θεατρική παράσταση ατόμων με αναπηρία, με την ίδια της τη ζωή να γίνεται σκηνή και ταυτόχρονα αφήγηση. Ένα ντοκιμαντέρ που στέκεται με διακριτικότητα, αλλά και βαθύ σεβασμό στην αλήθεια της έκφρασης πέρα από τη γλώσσα.

Το Alles Gut του Παύλου Παρασκευόπουλου, τέλος, μεταφέρει τον θεατή στη σιωπή ενός χωριού στη βόρεια Ελλάδα, εκεί όπου η κάμερα καταγράφει τη σχέση εγγονού και γιαγιάς —μια σχέση που, μέσα από τη μαγειρική, τις συζητήσεις και ένα προσωπικό coming out, μετατρέπεται σε πράξη συμφιλίωσης και αποδοχής.

Τα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν στο DOTS δεν διεκδίκησαν εντυπώσεις. Δεν φώναξαν. Αντίθετα, άφησαν τις πιο ευάλωτες ιστορίες να καθίσουν απέναντι στο κοινό, με τα χέρια ανοιχτά. Με ποίηση, με σιωπές, με βλέμματα. Και αυτό είναι ίσως η πιο ριζοσπαστική μορφή αφήγησης σήμερα —εκείνη που δεν έχει ανάγκη να αποδείξει τίποτα, μόνο να ειπωθεί.

Φωτογραφίες: Δημήτρης Καπάνταης