Η Ωραία Ραφαέλα: Το ηδονιστικό γυμνό της ερωμένης της Tαμάρα ντε Λεμπίτσκα στο σφυρί για εκατομμύρια ευρώ

«Η πιο όμορφη γυναίκα που έχω δει ποτέ» αναφώνησε η Ταμάρα ντε Λεμπτίτσκα όταν συνάντησε για πρώτη φορά τη Φαραέλα. «Τεράστια μαύρα μάτια, γεμάτο, αισθησιακό στόμα, όμορφο σώμα. Την σταματώ και της λέω: “Δεσποινίς, είμαι ζωγράφος και θα ήθελα να μου ποζάρετε. Θα το κάνατε;” Εκείνη λέει: “Ναι. Γιατί όχι;”» είπε.

Ήταν η αρχή μιας έντονης σχέσης – η Λεμπίτσκα και η Ραφαέλα έγιναν ερωμένες, και το μοντέλο έγινε θέμα σε αρκετά από τα εμβληματικά γυμνά έργα της καλλιτέχνιδας, συμπεριλαμβανομένου του πίνακα Η Ωραία Ραφαέλα (1927), που περιγράφεται από κριτικούς και μελετητές ως «ένα από τα πιο αξιοσημείωτα γυμνά του αιώνα» και «το υψηλότερο επίτευγμα στην καριέρα της ζωγράφου».

Αυτός ο πίνακας, ο οποίος απεικονίζει μια γυναίκα με κοντά μαλλιά φωτισμένη από μια δέσμη φωτός που θυμίζει Καραβάτζιο και καλυμμένη με ένα κόκκινο ύφασμα που ταιριάζει με το κραγιόν της, θα δημοπρατηθεί από τον Sotheby’s αυτόν τον μήνα, με εκτιμώμενη αξία μεταξύ 6 και 9 εκατομμυρίων ευρώ.

Ο οίκος δημοπρασιών το χαρακτήρισε ένα από τα σπουδαιότερα έργα της Λεμπίτσκα που έχουν βγει ποτέ σε δημοπρασία, και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του αισθησιακού και κομψού στιλ της καλλιτέχνιδας, που προσωποποιηεί την εποχή του αρ ντεκό. Είναι επίσης ένα παράδειγμα της αντίστασης της Λεμπίτσκα στην απεικόνιση του γυναικείου γυμνού ως ιστορικά ανδρικού καλλιτεχνικού πεδίου, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο το γυναικείο βλέμμα.

Λεμπίτσκα, όπως επαναστάτρια

«Η Λεμπίτσκα ήταν επαναστατική στην απεικόνιση ενός σαγηνευτικού γυναικείου γυμνού από γυναικεία οπτική γωνία, σε μια στιγμή που η αφήγηση της τέχνης ήταν ανδροκεντρική», δήλωσε ο Αντρέ Ζλάτινγκερ, επικεφαλής σύγχρονης τέχνης για την Ευρώπη στον Sotheby’s.

«Η αγορά άρχισε να την εκτιμά πραγματικά μόνο τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο στο πλαίσιο του αρ ντεκό – το οποίο γιορτάζει φέτος την εκατονταετηρίδα του – αλλά και στο πλαίσιο της ιστορίας της τέχνης. Μια αισθησιακή απεικόνιση της γυναίκας που ήταν ταυτόχρονα μούσα και ερωμένη της, ο πίνακας είναι επίσης αξιοσημείωτος για την παρουσίαση μιας γυναίκας σε πλήρη κατοχή της σεξουαλικότητάς της, από μια γυναίκα που ζούσε πλήρως την ιδέα της καλλιτεχνικής και σεξουαλικής ελευθερίας κατά τη διάρκεια μιας καθοριστικής περιόδου μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων».

Γεννημένη ως Ταμάρα Ροζαλία Γκούρβικ-Γκόρσκα το 1898 στη Βαρσοβία της Πολωνίας (τότε κομμάτι της Ρωσίας), η Λεμπίτσκα, γνωστή με το  προσωνύμιό της Βαρόνη με ένα Πινέλο, έγινε ένα είδωλο της δεκαετίας των 20s και μια γυναίκα που με την τέχνη και τη ζωή της, αψήφησε τις συμβάσεις της εποχής της και άφησε ανεξίτηλο το στίγμα της στην ιστορία της τέχνης.

Μετά το διαζύγιο των γονέων της, στάλθηκε να ζήσει με την πλούσια θεία της στην Αγία Πετρούπολη, όπου ανέπτυξε μια αγάπη για την πολυτέλεια. Στα 18 της παντρεύτηκε τον Ταντέους Λεμπίτσκι, αλλά μέσα σε ένα χρόνο η Ρωσική Επανάσταση ανάγκασε τους νεόνυμφους να μετακομίσουν στο Παρίσι.

Σε μια προσπάθεια να ανακαλύψει τον εαυπό της, υιοθέτησε το όνομα Ταμάρα ντε Λεμπίτσκα, το οποίο ένιωθε ότι είχε μια αριστοκρατική αύρα.

Σύντομα καλλιέργησε έναν λαμπερό κοινωνικό κύκλο, καθιερώνοντας τον εαυτό της ως την υπέρτατη ζωγράφο πορτρέτων τόσο της νεόπλουτης όσο και της αριστοκρατικής ελίτ.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ίδια και ο Λεμπίτσκι χώρισαν, και αργότερα παντρεύτηκε τον Βαρώνο Ραούλ Κούφνερ αφού της ανέθεσε να ζωγραφίσει ένα πορτρέτο της ερωμένης του.

Από το Χόλιγουντ στο Μεξικό

Το ζευγάρι μετακόμισε στο Χόλιγουντ μετά το ξέσπασμα του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, όπου η Λεμπίτσκα ήταν για λίγο η μούσα της βιομηχανίας του κινηματογράφου, προτού το έργο της αρχίσει να χάνει την εύνοια του κοινού με την άνοδο του αφηρημένου εξπρεσιονισμού.

Μετά τον ξαφνικό θάνατο του βαρώνου σε υπερωκεάνιο το 1961, μετακόμισε στο Τέξας, προτού εγκατασταθεί τελικά στην Κουερναβάκα του Μεξικού, όπου έζησε μέχρι το θάνατό της το 1980.

Tα τελευταία δύο χρόνια η αγορά της Λεμπίτσκα βρίσκεται σε άνοδο. Οι πρώτοι συλλέκτες του έργου της περιλάμβαναν ονόματα όπως η Μαντόνα, η Μπάρμπρα Στρέιζαντ, ο Τζακ Νίκολσον και ο Βόλφγκανγκ Γιοπ, ενώ πέρυσι η ζωή της έγινε μιούζικαλ στο Μπρόντγουεϊ και η πρώτη αναδρομική της έκθεση εγκαινιάστηκε στις ΗΠΑ.

Παρά τους γάμους της, η σχέση της Λεμπίτσκα με τη Ραφαέλα είναι αυτή που έχει αιχμαλωτίσει τη φαντασία. Έχει εμπνεύσει συγγραφείς και θεατρικούς συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένης της Έλις Έιβερι, της οποίας το μυθιστόρημα Το Τελευταίο Γυμνό έχει ως θέμα τη σχέση τους.

Ο πίνακας θα εκτεθεί δημόσια στον Sotheby’s Ζυρίχης από 13 έως 15 Ιουνίου, και στο Λονδίνο από 18 έως 24 Ιουνίου.

Τελευταία φορά προσφέρθηκε σε δημοπρασία τον Μάιο του 1985 και αποκτήθηκε από τον σημερινό ιδιοκτήτη τη δεκαετία του 1990.

Το ρεκόρ δημοπρασίας της Λεμπίτσκα είναι 16,3 εκατομμύρια ευρώ, που σημειώθηκε στο Λονδίνο τον Φεβρουάριο του 2020 για το Πορτρέτο της Μάρτζορι Φέρι.