Τζαφάρ Παναχί – Όταν ο φιμωμένος Ιρανός σκηνοθέτης πέρασε λαθραία μια ταινία του στις Κάννες μέσα σε ένα κέικ

Ο Ιρανός σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί, ο οποίος έχει συλληφθεί και φυλακιστεί στο παρελθόν και του οποίου οι ταινίες έχουν απαγορευτεί στο Ιράν πολλές φορές, δήλωσε ότι «ακόμη και οι πιο στενοί μου φίλοι είχαν χάσει την ελπίδα ότι θα έκανα ποτέ ξανά ταινίες».

Ο Παναχί μιλούσε σε συνέντευξη Τύπου πριν από την πρεμιέρα της νέας του ταινίας «Ένα Απλό Ατύχημα» (A Simple Accident) στο φεστιβάλ κινηματογράφου των Καννών, την πρώτη του επίσκεψη μετά από 22 χρόνια από τότε που πήγε τον «Πορφυρό Χρυσό» στις Κάννες, το 2003.

Ο Παναχί απελευθερώθηκε από τη φυλακή στο Ιράν το 2023, αφού είχε συλληφθεί το 2022 προσπαθώντας να υποστηρίξει τον συνάδελφό του σκηνοθέτη Μοχάμαντ Ρασούλοφ και στη συνέχεια έκανε απεργία πείνας.

Ο σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί, ο παραγωγός Philippe Martin και οι ηθοποιοί Delnaz Najafi, Mariam Afshari, Ebrahim Azizi, Hadis Pakbaten, και Majid Panahi ποζάρουν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της ταινίας «Un simple accident» στο διαγωνιστικό τμήμα του 78ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών στις Κάννες, Γαλλία, 21 Μαΐου 2025. REUTERS/Sarah Meyssonnier

Ήταν ο μόνος που μπορούσε να το κάνει

Ο Παναχί δήλωσε: «Είπα στον εαυτό μου ότι δεν ήξερα να κάνω κάτι άλλο … Δεν μπορώ να αλλάξω μια λάμπα, δεν μπορώ να χειριστώ ένα κατσαβίδι. Δεν ξέρω να κάνω τίποτα άλλο εκτός από το να γυρίζω ταινίες».

Το «Απλό Ατύχημα» είναι η πρώτη ταινία που γυρίζει ο Παναχί μετά την αποφυλάκισή του. Ένα θρίλερ για ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα που πυροδοτεί μια σειρά από ολοένα και πιο εφιαλτικά γεγονότα -ο επικεφαλής κριτικός κινηματογράφου του Guardian, ο Peter Bradshaw, το χαρακτήρισε ως την «πιο συναισθηματικά ξεκάθαρη ταινία του Παναχί: μια ταινία για την κρατική βία και την εκδίκηση, για τον πόνο της τυραννίας που συνυπάρχει με την φαινομενική καθημερινή κανονικότητα».

Η παραγωγή έγινε από τη γαλλική εταιρεία Les Films Pelléas, τα γυρίσματα έγιναν στο Ιράν και το μοντάζ στη Γαλλία.

Το «Απλό Ατύχημα» είναι η πρώτη ταινία που γυρίζει ο Παναχί μετά την αποφυλάκισή του

Φιμωμένος για 20 χρόνια

Ενόψει των Καννών, ο Παναχί μίλησε στον Guardian στην πρώτη του συνέντευξη σε εφημερίδα μετά από 15 χρόνια, παρά την 20ετή απαγόρευση να μιλάει στα μέσα ενημέρωσης το 2010. Στη συνέντευξη, ο Παναχί δήλωσε ότι η πρόσφατη παραμονή του στη φυλακή οδήγησε άμεσα στην ιδέα για τη νέα του ταινία: «Βρισκόμουν σε έναν μεγάλο χώρο με άλλους πολιτικούς κρατούμενους. Ορισμένοι από αυτούς ήταν εκεί για 10 ή 15 χρόνια. Η εμπειρία τους – οι ιστορίες τους, η άποψή τους για το τι σήμαινε γι’ αυτούς η αιχμαλωσία – ήταν σκέτη έμπνευση.

»Ήταν σαν να μου άνοιξε ο κόσμος. Σταδιακά, μου ήρθε η ιδέα για μια ταινία που θα συγκέντρωνε αυτά τα κομμάτια μαζί».

Ο Παναχί συνέχισε να γυρίζει ταινίες σε πείσμα των αρχών, όπως το «This Is Not a Film» από το 2011, το οποίο προβλήθηκε στις Κάννες αφού βγήκε λαθραία από το Ιράν σε ένα USB κρυμμένο μέσα σε ένα κέικ

Η αντίσταση του Παναχί

Οι συγκρούσεις του Παναχί με τις αρχές του Ιράν χρονολογούνται από το 2003, όταν συνελήφθη στο αεροδρόμιο της Τεχεράνης μετά την επιστροφή του από ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ στη Μόσχα. Το 2010 καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυλάκιση για δήθεν «διαταραχή της εθνικής ασφάλειας» μετά τις διαμαρτυρίες του «πράσινου κινήματος» κατά της ιρανικής κυβέρνησης.

Αργότερα η ποινή του μετατράπηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό και περιορισμό των μετακινήσεών του.

Ο Παναχί συνέχισε να γυρίζει ταινίες σε πείσμα των αρχών, όπως το «This Is Not a Film» από το 2011, το οποίο προβλήθηκε στις Κάννες αφού βγήκε λαθραία από το Ιράν σε ένα USB κρυμμένο μέσα σε ένα κέικ, το «Closed Curtain», γυρισμένο μέσα σε ένα σπίτι με κλειστές κουρτίνες, και το οποίο κέρδισε την Αργυρή Άρκτο καλύτερου σεναρίου στο φεστιβάλ Βερολίνου το 2013 και το «Taxi Tehran», γυρισμένο εξ ολοκλήρου μέσα σε αυτοκίνητα, το οποίο κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο το 2015.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη official jafar panahi (@jafar.panahi)

Όπως και οι άλλοι Ιρανοί

Επίσης, κέρδισε το βραβείο καλύτερου σεναρίου στις Κάννες για την ταινία «3 Πρόσωπα» του 2018 και το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής στη Βενετία για την ταινία «No Bears» του 2022.

Ο Παναχί δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου στις Κάννες ότι δεν είχε καμία πρόθεση να εγκαταλείψει τη δουλειά. «Συμπεριφέρομαι όπως και οι άλλοι Ιρανοί, δεν είμαι ειδική περίπτωση σε κανένα θέμα.

»Στις Ιρανές γυναίκες απαγορεύεται να βγαίνουν έξω χωρίς μαντήλα, αλλά παρόλα αυτά το κάνουν. Δεν κάνω κάτι πιο ηρωικό.

»Μόλις τελειώσω τη δουλειά μου εδώ θα επιστρέψω στο Ιράν, την επόμενη μέρα. Και θα αναρωτηθώ ποια θα είναι η επόμενη ταινία μου».

*Με στοιχεία από theguardian.com | Αρχική Φωτό: Τζαφάρ Παναχί στις Κάννες REUTERS/Stephane Mahe