Αν μάθεις πως αυτοκτόνησα, να είσαι σίγουρη ότι ήταν φόνος: Η Ουλρίκε Μάινχοφ και ο Μάιος του 1976

«Σιωπή! Παντού σιωπή. Απ’ έξω ούτε φωνή, ούτε ήχος, ούτε θόρυβος. Τίποτα. Όλα σιωπηλά και κατάλευκα. Βλέπω το μυαλό μου σε αργή κινηματογραφική κίνηση, να βγαίνει από το κρανίο μου, να αλητεύει εδώ κι εκεί και να κυλάει στο πάτωμα και να γίνεται ένα με το αιώνιο λευκό του κελιού μου. Διαλύομαι! Πρέπει να αντισταθώ. Δεν θα μπορέσετε να με τρελάνετε. Πρέπει να σκεφτώ, να σκεφτώ!», αναφέρεται στη συγκλονιστική καταγγελία για τις συνθήκες κράτησης της αντάρτισσας πόλεων Ουλρίκε Μάινχοφ, τoυ Συμπλέγματος Μπάαντερ – Μάινχοφ, κατά κόσμον Φράξια Κόκκινος Στρατός (RAF).

Η Μάινχοφ βρέθηκε κρατούμενη στη «νεκρή πτέρυγα» της φυλακής της Κολωνίας – Όσεντορφ, από τον Ιούνιο του 1972 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1973, και στα «λευκά κελιά» του Σταμχάιμ της Στουτγάρδης, όπου μεταφέρθηκε το 1974 σε απόλυτη απομόνωση και χωρίς να έχει το δικαίωμα να βλέπει τον δικηγόρο της.

Στις 9 Μάϊου 1976 η Ουλρίκε Μάινχοφ βρέθηκε απαγχωνισμένη στο κελί 719 των φυλακών υψίστης ασφαλείας. Αυτόν τον μήνα συμπληρώθηκαν 49 χρόνια από τον χαμό της.

Το πόρισμα της νεκροψίας; Αυτοκτονία.

Το πόρισμα δεν έπεισε κανέναν – ούτε συγγενείς, ούτε φίλους, ούτε συντρόφους της Μάινχοφ. Το γερμανικό κράτος αρνήθηκε να δώσει στοιχεία στον ειδικό εμπειρογνώμονα που όρισε η οικογένειά της.

Η μαύρη ουλή στον λαιμό της ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με το εξαιρετικά λευκό της δέρμα, εξαιτίας της πολύχρονης απομόνωσης, αλλά και της απεργίας πείνας που είχε καταπονήσει τον οργανισμό της.

Λίγες μέρες πριν από τον θάνατό της, είπε στην αδερφή της που την επισκέφτηκε: «Αν μάθεις πως αυτοκτόνησα, να είσαι σίγουρη ότι ήταν φόνος».

Δύο χρόνια μετά, ο Ντάριο Φο και η Φράνκα Ράμε, γράφουν ένα κείμενο-χαστούκι, για την κρατική βία, για τη θέση της γυναίκας, για τα «λευκά κελιά» και για την καταστρατήγηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ακολουθεί μελοποιημένη εκτέλεση του θεατρικού μονολόγου των Φο και Ράμε από την Ωχρά Σπειροχαίτη.

Ουλρίκε Μαρί Μάινχοφ

Η Ουλρίκε Μαρί Μάινχοφ γεννήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1934 στο Όλντεμπουργκ της Γερμανίας. Ήταν η δεύτερη κόρη μιας μεσοαστικής προτεσταντικής οικογένειας. Η μητέρα της ήταν ένθερμη σοσιαλίστρια, αλλά ο πατέρας της ήταν μέλος οικογένειας που υποστήριζε ανοιχτά τους Ναζί.

Το 1940 έμεινε ορφανή από πατέρα και 8 χρόνια αργότερα έχασε και τη μητέρα της. Και οι δύο πέθαναν από καρκίνο.

Την ανατροφή των κοριτσιών ανέλαβε μια καθηγήτρια με το όνομα Ρενάτε Ρήμεκ. Ήταν σοσιαλίστρια και επέδρασε πολύ στην οπτική της Μάινχοφ για τον κόσμο.

Η Ουλρίκε Μάινχοφ σπούδασε κοινωνιολογία, γερμανική φιλολογία και ιστορία της τέχνης, ενώ ακολούθησε πιστά τον μαρξισμό. Ο θαυμασμός της για τη Σοβιετική Ένωση απροκάλυπτος.

Σε μια από τις ειρηνικές διαδηλώσεις στις οποίες συμμετείχε γνώρισε τον Ράινερ Ρελ, εκδότη του αριστερού φοιτητικού περιοδικού του Αμβούργου Konkret. Αρχικά προσχώρησε στη φοιτητική παράταξη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας, αλλά την έδιωξαν γρήγορα με αποτέλεσμα να γίνει μέλος τους παράνομου κομμουνιστικού κόμματος KPD, το οποίο είχε διασυνδέσεις με αριστερές οργανώσεις της Ανατολικής Γερμανίας.

Το 1961 παντρεύτηκε τον Ράινερ Ρελ και ένα χρόνο αργότερα απέκτησαν τις δίδυμες Ρεγκίνα και Μπετίνα.

Γίνεται αρχισυντάκτρια του Konkret και εξυμνεί στα άρθρα της την άνοδο του ευρωπαϊκού φοιτητικού κινήματος και πολεμά τα λανθασμένα στερεότυπα της κοινωνίας.

Οι πολιτικές εξελίξεις του 1960 την κινητοποιούν χωρίς επιστροφή. Ο πόλεμος στο Βιετνάμ και οι δικτατορίες σε Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία προβλημάτισαν τη Μάινχοφ, η οποία κατάλαβε ότι η νόμιμη πολιτική δράση δεν είχε πλέον κανένα αποτέλεσμα.

Το 1968 μαθαίνει για την εξωσυζυγική σχέση του Ρελ. Τον παράτησε. Πήρε τα παιδιά της και εγκαταστάθηκε στο Δυτικό Βερολίνο. Εκεί, γνωρίζει τον Αντρέας Μπάαντερ και τη σύντροφό του Γκουντρούν Έλσιν – γνωριμία καταλυτική.

Μέχρι το 1969 είχε παρατήσει τη δημοσιογραφία και αφοσιώθηκε στην πολιτική της δράση.

Η αρχή έγινε τον Μάιο του 1970, όταν βοήθησε τον Μπάαντερ, που είχε συλληφθεί, να αποδράσει από τη φυλακή. Η ένοπλη επιχείρηση άφησε τρεις τραυματίες και ένα ένταλμα σύλληψης της Μάινχοφ, ύψους 10 χιλιάδων γερμανικών φράγκων.

Λίγο μετά την απελευθέρωση του Μπάαντερ ιδρύθηκε η RAF.

Φράξια Κόκκινος Στρατός

H RAF δημιουργήθηκε ως κίνημα εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ που ξέσπασε το 1967. Αντρέας Μπάαντερ, Ούλρικε Μάινχοφ, Γκούντρουν Ένσλιν, Χορστ Μάλερ και άλλοι ιδρύουν την δυτικογερμανική ομάδα, ενώ σπέρματα της οργάνωσης ανιχνεύονται στο φοιτητικό κίνημα της δυτικής Γερμανίας, που οι διαμαρτυρίες του κατά του ρατσισμού, του ιμπεριαλισμού και υπέρ της ανθρώπινης αυτοδιάθεσης ενώθηκαν με αυτές του κόσμου, των εργατών και της μεσαίας τάξης δημιουργώντας επαναστατικό κλίμα.

Η οργάνωση λειτουργούσε ενεργά την περίοδο 1971 – 1977, κατά την περίοδο του λεγόμενου «Γερμανικού Φθινόπωρου». Η κοινή γνώμη ήταν σύμφωνη με τις μπροσούρες και τις προκηρύξεις της RAF – μέχρι και τις πρώτες βομβιστικές επιθέσεις της ομάδας.

Στη δράση της RAF καταλογίζονται 34 θάνατοι, συμπεριλαμβανομένων και κάποιον παράπλευρων, μη υπολογισμένων απωλειών- σοφέρ, bodyguards κλπ.

Τα βασικά στελέχη της Φράξιας Κόκκινος Στρατός ήταν όλα υψηλού μορφωτικού επιπέδου με μόνη εξαίρεση τον Αντρέας Μπάαντερ που ήταν ο μοναδικός από τα μέλη που δεν είχε σπουδάσει. Τα στελέχη εκπαιδεύτηκαν για ένοπλη δράση στην Ιορδανία το 1970. Κλοπές, ανατινάξεις, βομβιστικές επιθέσεις εντάσσονταν στο πλαίσιο του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα που ξεκίνησαν.

Οι Μπάαντερ, Ένσλιν, Μάινχοφ, Ράσπε και Μάινς πιάστηκαν μετά από πολλές προσπάθειες και φυλακίστηκαν στη Στουτγκάρδη τον Ιούνιο του 1972. Κατά τη διάρκεια της κράτησής τους, επικοινωνούσαν μέσω γραπτών που παρέδιδαν στους εκπροσώπους τους (μεταξύ τους και με τον έξω κόσμο), ενώ έκαναν απεργίες πείνας.

Η περίφημη δίκη του Σταμχάιμ ξεκίνησε το 1975 και ήταν μια από τις πιο αμφιλεγόμενες δικαστικές διαδικασίες στα χρονικά του γερμανικού δικαίου. Κατά τη διάρκειά της σημειώθηκαν ακόμη περισσότερες βομβιστικές επιθέσεις με κορύφωση τη στιγμή της δολοφονίας του Δημόσιου Κατηγόρου, Σίγκφριντ Μπούμπακ, του οδηγού του και του σωματοφύλακά του.

Τον Μάιο του 1976 η Μάινχοφ βρέθηκε κρεμασμένη στο κελί της.

Τον Απρίλιο του 1977 οι Μπάαντερ, Ένσλιν και Ράσπε καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη.

Το «γερμανικό φθινόπωρο» του 1977 είχε φτάσει. Ο επικεφαλής της Dresdner Bank Γιούργεν Πρόντο και η απαγωγή και δολοφονία ενάμισι μήνα μετά του Προέδρου του Συνδέσμου Εργοδοτών, Χανς Μάρτιν Σλέιερ ήταν γεγονός.

Ο Μπάαντερ και ο Ράσπε βρέθηκαν στα κελιά τους νεκροί από πυροβολισμούς και η Ένσλιν βρέθηκε κρεμασμένη, αλλά αν ήταν αυτοκτονία ή δολοφονία δεν διαλευκάνθηκε ποτέ.