Πώς ορίζει η κοινωνική μας τάξη το γούστο μας τελικά;
Τείνουμε να νομίζουμε ότι τα αισθητικά μας κριτήρια ή αλλιώς το γούστο μας, αυτό που θεωρούμε ωραίο σε σχέση με το τι τρώμε τι φοράμε και που μένουμε είναι υποκειμενικό. Τι συμβαίνει όμως στ' αλήθεια;
Αν επιλέγετε να φάτε μια εκλεπτυσμένη σαλάτα ή μια ταλιάτα αντί για ένα μπέργκερ από ένα φαστφουντάδικο, αν προτιμάτε να μένετε στα προάστια αντί για το κέντρο της Αθήνας ή αν φοράτε ένα λεπτεπίλεπτο γοβάκι αντί για Crocks, μπορεί να θεωρείτε πως αυτό είναι θέμα γούστου. Βέβαια, το γούστο σας, τελικά, ίσως και να μην είναι και τόσο τυχαίο όσο νομίζετε ή έστω προσωπική σας επιλογή.
Οι προτιμήσεις μας δεν είναι εντελώς προσωπικές, εθελοντικές ή αυθαίρετες – διαμορφώνονται βαθιά από την κοινωνική τάξη και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσαμε. «Οι πλούσιοι άνθρωποι δεν παίζουν γκολφ επειδή τους αρέσει», λέει ο καθηγητής Λουίς Ενρίκε Αλόνσο από το Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης στο El Pais. Παίζουν γκολφ επειδή το γκολφ είναι για τους πλούσιους ανθρώπους.
«Οι πλούσιοι άνθρωποι δεν παίζουν γκολφ επειδή τους αρέσει»
Ο ρόλος των ταξικών διακρίσεων
Αυτό είναι το επιχείρημα που διατύπωσε ο Γάλλος κοινωνιολόγος Πιερ Μπουντιέ σε αυτό που είναι ίσως το πιο επιδραστικό έργο του: Διάκριση: Κοινωνική κριτική της κρίσης της καλαισθητικής κρίσης (1979). Σε αυτό, ο Μπουρτνιέ υποστηρίζει ότι κάθε κοινωνική τάξη διαθέτει ένα habitus – ένα σύστημα προδιαθέσεων, τρόπων σκέψης, επιλογών τρόπου ζωής και πολιτισμικών προτιμήσεων. Μέσω αυτού του habitus τα άτομα αυτοπροσδιορίζονται σε σχέση με τους άλλους, αναπαράγοντας έτσι τις ταξικές διακρίσεις και τη δυναμική της κοινωνικής κυριαρχίας.
Οι θεωρίες του Μπουρντιέ -ιδίως η ανάλυσή του για τις διαφορετικές μορφές κεφαλαίου (όχι μόνο του οικονομικού, αλλά και του κοινωνικού και του πολιτιστικού) – μπορούν να συζητηθούν και να βελτιωθούν υπό το πρίσμα ενός ριζικά μετασχηματισμένου κόσμου που διαμορφώνεται από την ψηφιοποίηση και την παγκοσμιοποίηση. Παρόλα αυτά, η διάκριση παραμένει ένας ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνιολογίας.
«Δεν είναι για εμάς αυτά»
Σύμφωνα με τον Μπουρντιέ, οι προσβλαμβάνουσες που δεχόμαστε όσο μεγαλώνουμε, τα παραδείγματα που παίρνουμε από την καθημερινότητά μας διαμορφώνουν αυτό που τελικά αποκαλούμε «γούστο».
Το να κατάγεσαι από μια οικογένεια της εργατικής τάξης με ελάχιστο ενδιαφέρον για την υψηλή κουλτούρα δεν είναι το ίδιο με το να είσαι κόρη ενός πλούσιου αισθητικού που πηγαίνει στην όπερα και περιφρονεί τη λαϊκή μουσική.
Η διάκριση, με αυτόν τον τρόπο, λειτουργεί ως μια μορφή συμβολικής κυριαρχίας – ένα: «Δεν είναι για εμάς αυτά».
Ο «πολιτιστικός παμφάγος»
Οι ιδέες του Μπουρντιέ θα μπορούσε κανείς να πει βέβαια πως αξίζουν μια αναθεώρηση, διότι ο κόσμος έχει αλλάξει πολύ. Για παράδειγμα, το διαδίκτυο έχει εκδημοκρατίσει την πρόσβαση σε προηγουμένως περιορισμένο πολιτιστικό υλικό και έχουν εμφανιστεί νέες δυναμικές όπως ο «πολιτιστικός παμφάγος» – ένας όρος που επινόησε ο Ρίτσαρντ Πίτερσον. Για τις ανώτερες τάξεις σήμερα, τα πάντα είναι στο τραπέζι.
Η παρακολούθηση ιρανικών ταινιών τέχνης δεν είναι πλέον ασυμβίβαστη με τα σόου για το dating, το να είσαι γνώστης της free jazz ή να αγαπάς την Τέιλορ Σουίφτ. Κάποιοι πλούσιοι καλλιτέχνες προσπαθούν να μιμηθούν το στυλ του δρόμου, ενώ πολλά παιδιά της εργατικής τάξης φορούν μάρκες πολυτελείας – ακόμα κι αν πρόκειται για απομιμήσεις. Στην πραγματικότητα, αυτός ο τρόπος σερφαρίσματος μεταξύ υψηλής και χαμηλής κουλτούρας, χαρακτηριστικό γνώρισμα του μεταμοντερνισμού, έχει γίνει η δική του μορφή διάκρισης.
Μια πρόσφατη έρευνα αποφάσισε να ανακαλύψει τι κοινό είχαν μερικοί από τους πιο δημιουργικούς ανθρώπους, όπως ο Αϊνστάιν και ο Νταλί. Και το «μυστικό» δεν είναι κάτι τόσο περίεργο.
Ένας από τους πλέον επιδραστικούς συνθέτες της εποχής μας, ο Max Richter, επιστρέφει στην Αθήνα για μια μοναδική συναυλία κάτω από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης, στο Ηρώδειο!
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Τετάρτη 25.06.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/06/pexels-xavier-mestdag-2230864-3903948-315x220.jpg)
