Πέρα από τον τάφο: Τέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του, ο συνθέτης Άλβιν Λούσιερ δημιουργεί ξανά μουσική

Ο Άλβιν Λούσιερ, πειραματικός μαέστρος της δημιουργίας και της μουσικής, πέθανε το 2021. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά η βιολογική του ύλη δημιουργεί ξανά μουσική σε ένα τολμηρό project που εγείρει ερωτήματα αλλά και θαυμασμό στη δημιουργική και επιστημονική κοινότητα.

Η πρωτοβουλία της ομάδας που δημιούργησε έργαστηριακά «μίνι εγκέφαλο» από αιμοσφαίρια του συνθέτη Άλβιν Λούσιερ φέρει τον τίτλο Revivification και φιλοξενείται στην Πινακοθήκη της Δυτικής Αυστραλίας στο Περθ, όπου η δωρεάν έκθεση διαρκεί μέχρι τις 3 Αυγούστου.

Ο Λούσιερ ήταν πρωτοπόρος στον τομέα της παραγωγής νευρολογικών ήχων – το έργο του Μουσική για Σόλο Ερμηνευτή (1965) τον ανέδειξε σε πρωτοπόρο συνθέτη που χρησιμοποίησε εγκεφαλικά κύματα για να δημιουργήσει μουσική.

Η ομάδα Revivification άρχισε να μιλάει με τον Λούσιερ το 2018. Ο Λούσιερ τελικά συμφώνησε να δωρίσει το αίμα του το 2020, σε ηλικία 89 ετών και πάσχοντας από τη νόσο του Πάρκινσον.

Ο συνθέτης συναντιόταν με την ομάδα – που αποτελούνταν από τους καλλιτέχνες Guy Ben-Ary, Matt Gingold και Nathan Thompson και τον νευροεπιστήμονα Stuart Hodgetts – κάθε δύο εβδομάδες μέσω Zoom μέχρι που πέθανε σε ηλικία 90 ετών την επόμενη χρονιά μετά από πτώση.

Τώρα το έργο έχει ολοκληρωθεί και είναι ανοιχτό στο κοινό σε μια ιδιότυπη, προκλητική αλλά και εντυπωσιακή πρωτοβουλία που παντρεύει την προηγμένη νευροεπιστήμη με την καλλιτεχνική δημιουργία.

Η ομάδα «επαναπρογραμμάτισε» τα λευκά αιμοσφαίριά του Λούσιερ σε βλαστοκύτταρα, τα οποία στη συνέχεια μετατράπηκαν σε τρισδιάστατες κυτταρικές δομές που μιμούνται την εγκεφαλική δραστηριότητα, γνωστές ως εγκεφαλικά οργανοειδή.

«Μπορεί η δημιουργικότητα να υπάρχει έξω από το ανθρώπινο σώμα; Και αν ναι, είναι καν ηθικό να κάνουμε κάτι τέτοιο;»

Αυτά τα οργανοειδή «ενσωματώθηκαν» σε ένα γλυπτό που στεγάζει 20 ορειχάλκινες πλάκες που συνδέονται με τους δύο «in-vitro εγκεφάλους », οι οποίοι μοιάζουν με λευκές σταγόνες και παράγουν σήματα που στέλνουν παλμούς μέσω μετατροπέων και ενεργοποιητών που χτυπούν τον ορείχαλκο και δημιουργούν «σύνθετους, παρατεταμένους συντονισμούς που γεμίζουν τον χώρο με ήχο», αναφέρει η Πινακοθήκη της Δυτικής Αυστραλίας (AGWA).

«Είναι αξιοσημείωτο ότι τα οργανοειδή του Λουσιέρ δεν παράγουν μόνο ήχο – τον αντιλαμβάνονται επίσης. Τα μικρόφωνα στη γκαλερί καταγράφουν τους ήχους από την αίθουσα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπινων φωνών, και αυτά τα ηχητικά δεδομένα μετατρέπονται σε ηλεκτρικά σήματα και τροφοδοτούν πίσω στον εγκέφαλο» συμπληρώνει.

«Είναι τόσο ο μπαμπάς μου! Λίγο πριν πεθάνει, φρόντισε να συνεχίσει να παίζει για πάντα. Απλώς δεν μπορεί να τα παρατήσει. Πρέπει να συνεχίσει να παίζει»

«Μας ενδιαφέρει πραγματικά να δούμε αν αυτός ο μίνι-εγκέφαλος πρόκειται να αλλάξει ή να μαθαίνει με την πάροδο του χρόνου»

«Μας ενδιαφέρει πραγματικά να δούμε αν αυτός ο μίνι-εγκέφαλος πρόκειται να αλλάξει ή να μαθαίνει με την πάροδο του χρόνου» σχολίασε ο Guy Ben-Ary στον The Guardian.

«Όταν είπα στην κόρη του Λούσιερ, Aμάντα, για το project, γέλασε. Σκέφτηκε, ‘Aυτό είναι τόσο ο μπαμπάς μου! Λίγο πριν πεθάνει, φρόντισε να συνεχίσει να παίζει για πάντα. Απλώς δεν μπορεί να τα παρατήσει. Πρέπει να συνεχίσει να παίζει».

Η ομάδα Revivification έχει σκεφτεί τα ηθικά ερωτήματα σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία και την τεχνητή νοημοσύνη που εγείρει το έργο.

«Ως εργαζόμενοι στον πολιτισμό, ενδιαφερόμαστε πραγματικά για αυτά τα μεγάλα ζητήματα. Αλλά αυτό το έργο δεν δίνει τις απαντήσεις. Αντίθετα, θέλουμε να προκαλέσουμε συζητήσεις», δήλωσε ο Nathan Thompson.

«Μπορεί η δημιουργικότητα να υπάρχει έξω από το ανθρώπινο σώμα; Και αν ναι, είναι καν ηθικό να κάνουμε κάτι τέτοιο;»

Τιτάνας πειραματικών ηχοτοπίων

Γεννημένος στο New Hampshire το 1931, ο Λούσιερ φοίτησε στα πανεπιστήμια Yale και Brandeis, πριν πάει στη Ρώμη με υποτροφία Fulbright.

Ο Άλβιν Λούσιερ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σπουδαίους πρωτοπότους της πειραματικής μουσικής του 20ού αιώνα.

Με το έργο του ,εταμόρφωσε τον τρόπο που σκεφτόμαστε τη σύνθεση μετατοπίζοντας την εστίαση από τα παραδοσιακά μουσικά στοιχεία στις φυσικές ιδιότητες του ίδιου του ήχου.

Το έργο του με τα εγκεφαλικά κύματα, τον ηχοεντοπισμό και την ακουστική δωματίου θόλωσε τα όρια μεταξύ μουσικής, επιστήμης και τέχνης.

Ως τέτοιος, σίγουρα θα ήταν ενθουσιασμένος με το δημιουργικό πείραμα που εξασφάλισε στον εαυτό του, πέρα από τον τάφο.

Περισσότερα εδώ.