Τρίτη 19 Μαρτίου 2024
weather-icon 21o
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί Ελλήνων και βαρβάρων (Μέρος Β')

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί Ελλήνων και βαρβάρων (Μέρος Β’)

Ήδη από τους Αρχαϊκούς Χρόνους, έτι δε μάλλον στην Κλασική Εποχή μετά την έναρξη των Περσικών Πολέμων, οι Έλληνες υιοθέτησαν μια εντελώς εχθρική στάση απέναντι στους ξένους, τους υποτιμητικά αποκαλούμενους βαρβάρους

Όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο άρθρο μας, ήδη από τους Αρχαϊκούς Χρόνους, έτι δε μάλλον στην Κλασική Εποχή μετά την έναρξη των Περσικών Πολέμων, οι Έλληνες υιοθέτησαν μια εντελώς εχθρική στάση απέναντι στους ξένους, τους υποτιμητικά αποκαλούμενους βαρβάρους. Η αρνητική αυτή αντιμετώπιση ήταν απόρροια των ουσιωδών διαφορών που υπήρχαν ως προς την καταγωγή, τις έμφυτες ιδιότητες («φύσις»), τα ήθη και τα έθιμα, τη γλώσσα, την πολιτική, τη σκέψη και νοοτροπία («διάνοια»).

Τις πλέον ακραίες θέσεις έναντι των βαρβάρων υποστήριζαν οι Σπαρτιάτες, οι οποίοι δεν έκαναν καν διάκριση ανάμεσα σε ξένους (ξένους ελληνικής καταγωγής) και βαρβάρους (ουχί Έλληνες), όπως οι υπόλοιποι Έλληνες. Για εκείνους όλοι ανεξαιρέτως οι μη Σπαρτιάτες ήταν το ίδιο, και όλοι τους απειλούνταν στην πραγματικότητα με ξενηλασία (εκδίωξη των ξένων από τη Σπάρτη προς αποφυγήν ανεπιθύμητων συναναστροφών).

Ακόμα και στους Πέρσες του Αισχύλου, το ιστορικό δράμα που αποτελεί σημείο αναφοράς εξαιτίας του ιδιαίτερου τρόπου με τον οποίον ο ποιητής προσεγγίζει την περσική πανωλεθρία στη Σαλαμίνα –με ανθρώπινη κατανόηση, χωρίς το ελάχιστο ίχνος στενόκαρδου μίσους–, το αρνητικό βαρβαρικό στερεότυπο δεν απουσιάζει. Μολονότι είναι σαφές ότι δεν εκκινεί από μια εθνοκεντρική ή εθνικιστική αφετηρία, ο Αισχύλος περιγράφει τους ηττημένους εχθρούς ως μαλθακούς, δειλούς και στερούμενους γενναιοφροσύνης. Τα χαρακτηριστικά αυτά συναρτώνται κατά τον ποιητή με το απολυταρχικό περσικό πολίτευμα, την τυραννία του Ξέρξη, η οποία αντιπαραβάλλεται προς το αθηναϊκό πολίτευμα, την αθηναϊκή δημοκρατία.

Ίδια είναι και η οπτική του Ηροδότου όσον αφορά τον ανατολικό σατραπισμό, αλλά εκείνος αφενός μεν είναι πολύ πιο επιεικής στην άποψη που εκφέρει για την πολεμική ικανότητα των Περσών, αφετέρου δε θεωρεί ότι μερικοί πέρσες βασιλείς είχαν καταφέρει να αποκτήσουν κάποια σοφία.

Πολύ πιο αυστηρός κριτής των βαρβάρων υπήρξε ο Θουκυδίδης, και δεν αποκλείεται αυτό να σχετίζεται κατά βάθος με το γεγονός ότι ο πατέρας του, ο Όλορος, είχε θρακικό –ήτοι βαρβαρικό– όνομα. Υπερθεματίζοντας, λοιπόν, σε αρνητικές κρίσεις για τους Θράκες, ώστε να τονίσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη διαφορά τους από τους Έλληνες, ο μέγας ιστορικός περιέγραψε με τα πλέον μελανά χρώματα τη σφαγή που διέπραξαν θράκες μισθοφόροι στη βοιωτική Μυκαλησσό (περιοχή Ριτσώνας) το 413 π.Χ. Η απροσδόκητη και τρομακτική σφαγή των παιδιών μέσα στο διδασκαλείο τους, η μεγαλύτερη από όλες τις συμφορές, οφείλεται κατά τον Θουκυδίδη στο ότι το γένος των Θρακών, ένα από τα πλέον βάρβαρα, ήταν φονικώτατο. Ο άθλιος χαρακτήρας των εν λόγω βαρβάρων ήταν γέννημα του θράσους που τους διακατείχε. Η θρασύτητά τους, αυτό το κατώτερο είδος γενναιότητας, πόρρω απείχε από την ελληνική ανδρεία και παλικαριά, που οριοθετείται από τη λογική.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, επιπεδογραφία της ναυμαχίας της Σαλαμίνας, έργο του Ρήγα Φεραίου για το συγγραφικό έργο του «Νέος Ανάχαρσις» (1797).

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί Ελλήνων και βαρβάρων (Μέρος Α’)

Sports in

Η Φενέρμπαχτσε σκέφτεται να αποχωρήσει από το πρωτάθλημα Τουρκίας

Η Φενέρμπαχτσε συγκάλεσε έκτακτο διοικητικό συμβούλιο και εξετάζει το ενδεχόμενο αποχώρησης από το πρωτάθλημα, μετά τα επεισόδια στην Τραπεζούντα.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

Τρίτη 19 Μαρτίου 2024