Πάνω από 40.000 οι ελλείψεις υγειονομικών στο ελληνικό σύστημα υγείας

Πάνω από 43 εκατομμύρια γιατροί, νοσηλευτές, φαρμακοποιοί, οδοντίατροι και άλλοι υγειονομικοί απαιτούνται για να ικανοποιηθεί ο στόχος της καθολικής κάλυψης υγείας σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες. Για το λόγο αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι χρειάζεται αύξηση της παραγωγής υγειονομικών κατά 8-12% κάθε χρόνο ως το 2030, ώστε να καλυφθεί ο στόχος των τουλάχιστον 50 επαγγελματιών υγείας όλων των ειδικοτήτων ανά 10.000 πληθυσμού.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται βέβαια σε χώρες χαμηλού και μέσου εισοδήματος κυρίως στην Αφρική και την Ασία. Σε τουλάχιστον 130 χώρες διεθνώς υπάρχουν ελλείψεις γιατρών και σε πάνω από 150 ελλείψεις νοσηλευτών και μαιών.

Διεθνώς, βάσει στοιχείων του 2019 εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 104 εκατ. υγειονομικοί, εκ των οποίων 12,8 εκατ. γιατροί, 29,8 εκατ. νοσηλευτές και μαίες, 4,6 εκατ. οδοντογιατροί και 5,2 εκατ. φαρμακοποιοί. Με τα δεδομένα αυτά, διεθνώς, η μέση πυκνότητα γιατρών φτάνει τους 16,7 ανά 10.000 πληθυσμού και των νοσηλευτών-μαιών τους 38,6 ανά 10.000 πληθυσμού.

Ελλείψεις στο ΕΣΥ

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι γιατροί φτάνουν τους 62,3 ανά 10.000 πληθυσμού, οι οδοντίατροι 12,9 ανά 10.000 πληθυσμού, οι φαρμακοποιοί σε 9,7 ανά 10.000 πληθυσμού, όμως οι νοσηλευτές βάσει στοιχείων του ΟΟΣΑ δεν φτάνουν κάν τους 30 ανά 10.000 πληθυσμού, όταν ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ φτάνει τους 91 ανά 10.000 πληθυσμού.

Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΟΕΝΓΕ) Πάνο Παπανικολάου, οι κενές οργανικές θέσεις γιατρών στα νοσοκομεία της χώρας βάσει των παρωχημένων οργανισμών λειτουργίας του 2012, ξεπερνούν τις 5.000. Όμως οι πραγματικές ανάγκες 10 χρόνια μετά, ξεπερνούν τις 8.500 γιατρούς. Όσο για τους λοιπούς υγειονομικούς, νοσηλευτές και προσωπικό άλλων ειδικοτήτων, εδώ οι κενές οργανικές θέσεις υπολογίζονται σε 26.000-27.000 επαγγελματίες, τη στιγμή που οι πραγματικές ανάγκες εκτιμώνται γύρω στις 35.000 άτομα.

Γιατροί – μετανάστες

«Στην Ελλάδα, δεν έχουμε πρόβλημα παραγωγής γιατρών», επισημαίνει ο κ. Παπανικολάου, όμως χαριτολογώντας τονίζει: «Το κράτος κάνει ό,τι μπορεί να παράγουμε εμείς υγειονομικούς για τις άλλες χώρες. Παλαιότερα ήταν η Μ. Βρετανία, τώρα είναι η Γερμανία κυρίως, αν και από πρόπερσι έχει ξεκινήσει και ένα ρεύμα προς Κύπρο».

«Χαρακτηριστικό παράδειγμα των αντικινήτρων είναι η περίπτωση νέου πτυχιούχου, ειδικευόμενου στη γενική ιατρική, στο Ηράκλειο.  Αφού δούλεψε 3 μήνες, το νοσοκομείο του ανακοίνωσε «Έχουμε κάνει λάθος, η θέση σας δεν υπάρχει εδώ και τρία χρόνια, απολύεστε». Πόσο καιρό νομίζετε ότι θα παραμείνει ο συγκεκριμένος γιατρός στην Ελλάδα, μετά από αυτό;», διερωτήθηκε ο κ. Παπανικολάου.

Συνολικά, στοιχεία των ιατρικών συλλόγων της χώρας, εκτιμούν ότι την τελευταία δεκαετία μεταναστεύσει στο εξωτερικό περίπου 20.000 γιατροί, με τους τελευταίους 500 να φεύγουν πέρυσι, δείχνοντας πως το κύμα φυγής συνεχίζεται.

Στοιχεία του ΟΟΣΑ για τις αποδοχές των γιατρών φέρνουν στην πρώτη θέση το Λουξεμβούργο με μέσες ετήσιες μεικτές αποδοχές πάνω από 250.000 ευρώ, την Ιρλανδία με περίπου 173.000 ευρώ, την Ολλανδία με 160.000, την Ελλάδα στην έκτη από το τέλος θέση με 39.000 ευρώ, πάνω από την Σλοβακία, Τουρκία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία με εισοδήματα από 37.071 ευρώ έως και 20.000 ευρώ ετησίως. Λαμβάνοντας όμως την αγοραστική δύναμη του εισοδήματος αυτού, η χώρα πέφτει στην 5^η θέση από το τέλος.

Οι νοσηλευτές

Στην κρισιμότητα της κατάστασης με τις ελλείψεις νοσηλευτών, στάθηκε ο διευθυντής της νοσηλευτικής υπηρεσίας του Ευαγγελισμού και συνεργάτης του Εργαστηρίου Οικονομικών, Διοίκησης, Πολιτικών Υγείας και Κοινωνικής Προστασίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Δημήτρης Πιστόλας, λέγοντας πως πέρα από τις κενές οργανικές θέσεις, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι κάθε χρόνο παράγονται 600-700 νέοι νοσηλευτές, όμως συνταξιοδοτούνται οι διπλάσιοι.

Και αυτό συμβαίνει τη στιγμή που αντιστοιχούν μόλις 3 νοσηλευτές ανά 1000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 9/1000 και στις σκανδιναβικές χώρες είναι 18/1000.

Ένα πρόσθετο ζήτημα είναι το γεγονός ότι η μέση ηλικία των νοσηλευτών που υπηρετούν στο σύστημα υγείας είναι 51-52 ετών, δηλαδή σε 8-10 χρόνια θα συνταξιοδοτηθούν άλλοι 10.000-15.000 νοσηλευτές.

Μελέτη από το Πανεπιστήμιο, έχει δείξει τραγικά αποτελέσματα.

Κάθε νέος νοσηλευτής με την αποφοίτησή του απορροφάται στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα.

Όμως στη συνέχεια εγκαταλείπει πολύ γρήγορα.

Η πανδημία – με τους μαζικούς θανάτους – ανέδειξε το φαινόμενο της φυγής, όπου οι νοσηλευτές παραιτούνται και φεύγουν, διεθνώς. Στη χώρα μας οι νοσηλευτές δεν διστάζουν να εγκαταλείψουν και τη μονιμότητα του Δημοσίου, υπό το βάρος της τεράστιας ψυχολογικής πίεσης. Χαρακτηριστικό είναι μόνιμοι νοσηλευτές στο ΕΣΥ να παραιτούνται και να προτιμούν 9μηνες συμβάσεις σχολικών νοσηλευτών, καθώς το αντικείμενο είναι πολύ πιο ευχάριστο.

Αντίστοιχα, αιτία παραίτησης είναι το χαμηλό μισθολόγιο που οδηγεί τους νοσηλευτές ακόμη και σε δεύτερη δουλειά για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.

Για να καλυφθούν οι κενές θέσεις χρειάζεται βελτίωση των συνθηκών εργασίας, γενναίες αυξήσεις και κίνητρα, καθώς και συνέχιση της εκπαίδευσης, καθώς ο εξοπλισμός αλλάζει.