Σινεμά: Όταν τα ρούχα φεύγουν, ο «συντονιστής οικειότητας» αναλαμβάνει δράση

Χρειάζονται πολλοί άνθρωποι για να γυρίσουν μια ταινία. Έχεις τον σκηνοθέτη για το γενικό όραμα, τον τεχνικό για τα φώτα, τους διακοσμητές σκηνικών για να προσθέσουν ύφος στον κόσμο της ταινίας και τους ενδυματολόγους για να οραματιστούν την εμφάνιση των ηθοποιών.

Και όταν αυτά τα κοστούμια βγαίνουν και τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται λίγο πιο καυτά; Εδώ είναι που μπαίνει στο παιχνίδι η Τζέσικα Στάινροκ.

Η Στάινροκ είναι «συντονίστρια οικειότητας» – ή διευθύντρια οικειότητας, όταν εργάζεται στο θέατρο και σε ζωντανές παραστάσεις – η οποία διευκολύνει την παραγωγή σκηνών που περιλαμβάνουν γυμνό, προσομοίωση σεξ ή υπερέκθεση. Όπως ένας συντονιστής κασκαντέρ ή ένας σκηνοθέτης μάχης, φροντίζει ώστε οι ηθοποιοί να είναι ασφαλείς καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και η σκηνή να φαίνεται πιστευτή.

Δείτε το βίντεο

Ένας απαραίτητος ρόλος

Ο ρόλος αυτός έχει αναδειχθεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Καθώς η βιομηχανία του θεάματος ταλανίστηκε από τη λιτανεία των καταχρήσεων που έφερε στο φως το κίνημα #MeToo, πολλές παραγωγές ήταν πρόθυμες να επιδείξουν δημόσια τη δέσμευσή τους για την ασφάλεια. Η πρόσληψη ενός συντονιστή οικειότητας ήταν ένας τρόπος για να γίνει αυτό.

«Αυτή η κίνηση δείχνει ότι η εταιρίες παραγωγής νοιάζονται για τους ηθοποιούς τους, νοιάζονται για τη συναίνεση» δήλωσε η Στάινροκ σε συνέντευξη των New York Times, μέσω Zoom, από το σπίτι της στο Σικάγο.

Η Στάινροκ – η οποία έχει εργαστεί σε έργα όπως το βραβευμένο από τους κριτικούς δράμα επιβίωσης του Showtime «Yellowjackets», την εφηβική δραμεντί του Netflix «Never Have I Ever» και τη μίνι σειρά του Hulu «Little Fires Everywhere» – ασχολείται με τον συντονισμό της οικειότητας από τις πρώτες μέρες του.

Ο κλάδος απογειώθηκε σε μεγάλο βαθμό χάρη στο πολύ προβεβλημένο έργο της συντονίστριας οικειότητας Αλίσια Ρόντις στη σειρά του HBO «The Deuce» το 2018. Εκείνη την εποχή, η Στάινροκ της οποίας το υπόβαθρο είναι στην αυτοσχέδια κωμωδία, εργαζόταν για ένα μεταπτυχιακό στο θέατρο στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, Urbana-Champaign, το οποίο επικεντρώθηκε στη διαχείριση ζητημάτων συναίνεσης στον χώρο του θεάματος.

«Στον κόσμο του αυτοσχεδιασμού, με έπιαναν συχνά ή με φιλούσαν ή με άρπαζαν ή έκαναν αστεία για μένα στα οποία δεν συναινούσα» θυμήθηκε σε ένα βίντεο στο TikTok. «Και ήμουν πραγματικά περίεργη αν υπήρχαν τρόποι να το διαχειριστώ καλύτερα αυτό».

Το θέμα είναι ιδιαίτερα ακανθώδες στον αυτοσχεδιασμό, ο οποίος βασίζεται στη φιλοσοφία της αποδοχής και της αξιοποίησης όσων σου δίνει ο παρτενέρ σου στη σκηνή.

Από το ίνσταγκραμ της Στάινροκ / Photo: Instagram

«Τι κάνετε αν ένας ηθοποιός έχει στύση;»

Η Στάινροκ και η Ρόντις γνωρίστηκαν μέσω κοινού φίλου. Η Ρόντις αναγνώρισε στην Στάινροκ ένα συγγενικό πνεύμα, με όλα τα χαρακτηριστικά ενός σπουδαίου συντονιστή οικειότητας. Αυτή καθοδήγησε τη Στάινροκ στην πρώτη της δουλειά: ένα όργιο 40 ατόμων στην εκπομπή του TNT «Claws». «Την πέταξαν στον λάκκο του λιονταριού» θυμάται η Ρόντις.

Η Στάινροκ εξελίχθηκε και έγινε ηγέτης στον αναδυόμενο τομέα, και τώρα αφιερώνει μεγάλο μέρος του χρόνου της στην εκπαίδευση του κόσμου γι’ αυτόν. Τον Απρίλιο του 2022, ξεκίνησε τον λογαριασμό της στο TikTok, ο οποίος έχει πλέον περισσότερους από 700.000 οπαδούς.

Στα βίντεό της, ασκεί κριτική σε «πικάντικες» σκηνές τηλεοπτικών σειρών (στις τρέχουσες αγαπημένες της περιλαμβάνονται οι σειρές «Bridgerton», «Sex Education» και «House of the Dragon»), αναλύει τον τρόπο με τον οποίο γυρίζονται τέτοιες σκηνές και απαντά σε συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη δουλειά της, όπως «τι κάνετε αν ένας ηθοποιός έχει στύση;» ή «αν δύο ηθοποιοί έχουν σχέση εκτός οθόνης, πρέπει να ακολουθούν τα ίδια πρωτόκολλα;».

Δεν απομυθοποιεί τη δουλειά της, αλλά εμπλέκει τον κόσμο σε ευρύτερες συζητήσεις σχετικά με την οικειότητα και τη συναίνεση.

View this post on Instagram

A post shared by Jessica Steinrock | Intimacy Coordinator (@intimacy_coordinator_)

Ακαδημαϊσμός και φεμινισμός

Ο ρόλος του συντονιστή οικειότητας μπορεί να είναι μια δύσκολη πράξη εξισορρόπησης μεταξύ χορογραφίας και φροντίδας, και η Στάινροκ φέρνει στο έργο της μια ακαδημαϊκή βάση στη φεμινιστική θεωρία και τη θεωρία των παραστάσεων, σε συνδυασμό με έμφυτες ανθρώπινες δεξιότητες.

«Είναι πολύ υπομονετική» δήλωσε η Καρίν Κουσάμα, σκηνοθέτης και παραγωγός της δραματικής σειράς του Showtime «Yellowjackets», η οποία συνεργάστηκε μαζί της. «Ακούει. Περιμένει από τον ηθοποιό να αναλάβει το προβάδισμα και μετά τον φροντίζει…».

«Το σεξ έχει βαθμό δυσκολίας στο να συζητηθεί δημόσια» δήλωσε η Στάινροκ. Ο ρόλος της είναι να «δημιουργήσει περισσότερους δρόμους επικοινωνίας» εξήγησε, ώστε οι ηθοποιοί να αισθάνονται ασφαλείς συζητώντας οποιαδήποτε θέματα, μικρά ή μεγάλα, που μπορεί να προκύψουν.

Η ύπαρξη ενός συντονιστή οικειότητας δεν δημιουργεί απλώς ένα ασφαλέστερο περιβάλλον, δήλωσε η Κουσάμα: «Κάνει επίσης την τέχνη ανώτερη και πιο σέξι».

«Απαιτεί να αναλάβετε την ευθύνη για την ιστορία σας μαζί με τους ηθοποιούς, να πείτε πραγματικά: “Ναι, απεικονίζουμε το σεξ και να τι πρέπει να σημαίνει – δηλαδή πρέπει να σημαίνει κάτι». Και αντίστροφα, μπορώ να πω σε έναν συντονιστή οικειότητας: «Ξέρετε, αισθάνομαι σαν να βλέπω δύο ανθρώπους να γλείφουν ο ένας το μάγουλο του άλλου και δεν υπάρχει καμία θερμότητα εδώ»».

Σε αυτό το σημείο μπαίνει η χορογραφία στη δουλειά της Στάινροκ. Μπορεί να προσφέρει τρόπους για τη χρήση της αναπνοής ή να προσαρμόσει τις θέσεις για να κάνει μια σκηνή πιο υποβλητική.

Από το ίνσταγκραμ της Στάινροκ / Photo: Instagram

Απαραίτητο κομμάτι της βιομηχανίας του θεάματος

Μέσα σε μόλις πέντε χρόνια, οι συντονιστές οικειότητας έχουν γίνει ένα ζωτικό κομμάτι της βιομηχανίας του θεάματος.

Το HBO τους απαιτεί σε όλες τις παραγωγές του από το 2019 (η Ρόντις επιβλέπει το πρόγραμμά τους). Σε αυτό το σημείο, λέει η Κουσάμα, είναι δύσκολο για εκείνη να φανταστεί να υπογράψει σένα έργο με οικείες σκηνές χωρίς έναν συντονιστή οικειότητας.

View this post on Instagram

A post shared by Jessica Steinrock | Intimacy Coordinator (@intimacy_coordinator_)

Ας ορίσουμε τι σημαίνει συντονιστής οικειότητας

Η εκρηκτική ανάπτυξη του κλάδου σήμαινε ότι οι συντονιστές έπρεπε να δημιουργήσουν τα πρότυπα σε πραγματικό χρόνο – σαν να χτίζεις τις ράγες ενός τρένου του λούνα παρκ καθώς εκτοξεύεται στον αέρα. «Πρέπει πρώτα να ορίσουμε αυτόν τον ρόλο και να συμφωνήσουμε για το τι είναι. Το Βήμα 1 της οικοδόμησης ενός νέου επαγγέλματος. Και στη συνέχεια πρέπει να ορίσουμε πώς μοιάζει να έχει κανείς τα προσόντα για αυτόν τον ρόλο» είπε η Στάινροκ.

Το 2020, η Στάινροκ, η Ρόντις και μια άλλη διευθύντρια οικειότητας, η Μαρί Πέρσι, δημιούργησαν τους Intimacy Directors and Coordinators, με την Στάινροκ στο τιμόνι. Δεν είχε υπάρξει ποτέ στο παρελθόν διευθύνουσα σύμβουλος, αλλά διδάχθηκε μόνη της στη δουλειά, αναπτύσσοντας γρήγορα το I.D.C. στον κορυφαίο οργανισμό εκπαίδευσης και διαπίστευσης στον τομέα.

Το πρόγραμμα τεσσάρων επιπέδων της περιλαμβάνει έναν συνδυασμό εικονικών και δια ζώσης μαθημάτων. Είναι ο μόνος οργανισμός που προσφέρει πιστοποίηση τόσο για τον συντονισμό της οικειότητας όσο και για τη σκηνοθεσία, και διεξάγει επίσης εργαστήρια για άλλους καλλιτεχνικούς επαγγελματίες, όπως ηθοποιούς ή σκηνοθέτες, που θέλουν να εισάγουν αυτές τις πρακτικές στη δουλειά τους.

«Η Τζέσικα δημιούργησε τις δομές λογοδοσίας ώστε να μπορούμε να πούμε: ‘Αυτό σημαίνει η πιστοποίησή μας. Εδώ είναι όλη η εκπαίδευση που κρύβεται πίσω από αυτό. Εδώ είναι οι δίκαιες πρακτικές που εφαρμόζουμε και εδώ είναι η λογοδοσία που έχουμε απέναντι σε αυτούς τους καλλιτέχνες» δήλωσε η Ρόντις.

Μια νέα, ασφαλής και ισότιμη εποχή

Η Στάινροκ θεωρεί την υπεράσπιση αυτών των προτύπων ως βασικό μέρος της αποστολής του I.D.C.. Συμμετείχε σε μια ομάδα εργασίας που οργάνωσε η Screen Actors Guild για τη θέσπιση νέων προτύπων ασφαλείας για την οικειότητα, τα οποία δημοσιεύθηκαν το 2020- το 2022, το συνδικάτο εγκαινίασε ένα μητρώο ελεγμένων συντονιστών οικειότητας και ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει μια οδό προς την ένταξη στο συνδικάτο για τους επαγγελματίες αυτούς.

«Οι συντονιστές οικειότητας δεν αποτελούν πανάκεια για μια βιομηχανία που ιστορικά έχει κακοποιήσει τους ηθοποιούς της» δήλωσε η Στάινροκ. Αλλά η ενσωμάτωσή τους στις παραγωγές είναι ένα σαφές βήμα που μπορούν να κάνουν τα ιδρύματα, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης δέσμευσης για την ασφάλεια και την ισότητα.

Τελικά, υπάρχει ελπίδα ότι ο συντονισμός της οικειότητας θα γίνει πρότυπο σε όλη τη βιομηχανία του θεάματος και «ότι θα μας βοηθήσει να δούμε ο ένας τον άλλον και το ρόλο του σεξ στη ζωή μας διαφορετικά, ως κάτι πιο πλούσιο και γεμάτο δυνατότητες» δήλωσε η Κουσάμα.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στους nytimes.com