Κοροναϊός: Μύθοι και πραγματικότητα για το νέο κύμα που δεν ήρθε

Στη δύση του 2022 σήμανε νέος υγειονομικός συναγερμός εξαιτίας της ραγδαίας αναζωπύρωσης κρουσμάτων στην Κίνα. Επιστήμονες χαρακτήρισαν τα όσα εξελίσσονταν στη γεωγραφική αφετηρία της πανδημίας γενετική ρουλέτα, καθώς από τον ασταμάτητο στροβιλισμό του SARS-CoV-2 στην κοινότητα θα μπορούσε να αναδυθεί μια νέα (ενδεχομένως πιο επικίνδυνη) μετάλλαξη.

Οι φόβοι που διατυπώθηκαν τότε δεν επιβεβαιώθηκαν. Ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, η Κίνα δεν φαίνεται να αποτέλεσε χώρα εισαγωγής νέων υποπαραλλαγών. Αντιθέτως, εκείνη την περίοδο στις ΗΠΑ γεννήθηκε μια νέα απειλή που έλαβε το κωδικό όνομα Κράκεν (ΧΒΒ.1.5), με τον SARS-CoV-2 να κάνει για ακόμα μία φορά την ανατροπή. Μόλις λίγες εβδομάδες μετά, εκείνη η εκδοχή της Ομικρον πέρασε τα σύνορα της χώρας μας, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν, με τον Ορθρο (CH.1.1) να ακολουθεί.

Πάντως, από τα τελευταία δεδομένα του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) προκύπτει πως στην Ελλάδα η υποπαραλλαγή ΧΒΒ.1.5 της Ομικρον 2 δεν έχει πολύ μεγάλη διασπορά, διαψεύδοντας τις αρχικές εκτιμήσεις.

Πιο συγκεκριμένα, από το σύνολο των δειγμάτων με Ομικρον 2, η ΧΒΒ.1.5 έχει ποσοστό 3% και η ΧΒΒ ποσοστό 15%. Από την άλλη, εντονότερη κυκλοφορία στη χώρα μας καταγράφει η υποπαραλλαγή ΒΑ.2.75 (Κένταυρος) με το 46% των συνολικών δειγμάτων με Ομικρον 2 και η CH.1.1 (Ορθρος) με το 35% των κρουσμάτων.

Πτωτική τάση

Και παρότι πρόκειται για ιδιαίτερα υπερμεταδοτικές υποπαραλλαγές, προς το παρόν εντός των συνόρων (αλλά και εκτός) καταγράφεται μια πτωτική τάση. Το επιβεβαιώνει άλλωστε και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), καθώς διαπιστώνει σταδιακή ύφεση στα κρούσματα, στις νοσηλείες και στις εισαγωγές στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας στη Γηραιά Ηπειρο.

Ωστόσο, όπως προειδοποιούν οι ειδικοί του Κέντρου, «παρά την εικόνα που φαίνεται να είναι βελτιωμένη σε πολλές χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ, η πανδημία συνεχίζει να έχει σημαντικό αντίκτυπο, με 1.311 θανάτους από COVID-19 που αναφέρθηκαν από 26 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ» σε διάστημα μόλις μιας εβδομάδας.

Μόνο στη χώρα μας άλλωστε τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου καταγράφτηκαν 503 θάνατοι ασθενών που είχαν διαγνωστεί με COVID-19. Στις ΗΠΑ πάλι, όπου η πανδημία… τερματίζεται στις 11 Μαΐου, ο πανδημικός ιός στερεί καθημερινά τη ζωή 500 ανθρώπων.

Το καλό ή το κακό σενάριο

Το ερώτημα συνεπώς που τίθεται είναι εάν στο άμεσο μέλλον θα ισχύσει το καλό ή το κακό σενάριο. Η επιστημονική κοινότητα φαίνεται να προβληματίζεται και να διχάζεται, ενόσω εξελίσσεται η τριπλή πανδημία αναπνευστικών ιών. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει η υποψία ότι ο κορονοϊός, με τις υπερμεταδοτικές υποπαραλλαγές του, πιθανόν να ανακάμψει τις επόμενες εβδομάδες καθώς η φθίνουσα πορεία της γρίπης και του συγκυτιακού ιού (RSV) τού αφήνει ελεύθερο πεδίο δράσης.

Και παρότι προς το παρόν τα δεδομένα δεν επιβεβαιώνουν την αρνητική αυτή έκβαση, ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Παναγιώτης Τζανάκης, θέτει ακόμα έναν σημαντικό προβληματισμό μιλώντας στα «ΝΕΑ».

«Διαπιστώνουμε ύφεση σε ό,τι αφορά τον κορονοϊό, που όμως αυτό δεν αποτυπώνεται ακόμη στις εισαγωγές, στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και στους θανάτους. Το ίδιο ισχύει και για τη γρίπη,  ελπίζω όμως να μην καταγραφεί μια δικόρυφη πανδημική καμπύλη της γρίπης», σημειώνει, διευκρινίζοντας δηλαδή πως το επόμενο διάστημα μπορεί τα κρούσματα εποχικής γρίπης να σημειώσουν εκ νέου αύξηση.

Τα προγνωστικά μοντέλα

Υπό το πρίσμα αυτό, η επόμενη εβδομάδα φαίνεται να είναι καθοριστική για τα προγνωστικά μοντέλα, καθώς θα είναι σε θέση να «κλειδώσουν», όπως όλα δείχνουν, τις εξελίξεις. Ακόμα όμως κι αν η καθοδική τάση για το σύνολο των αναπνευστικών ιών συνεχιστεί, ο Παναγιώτης Τζανάκης επιμένει πως οι πολίτες πρέπει να παραμένουν σε επαγρύπνηση όσο μαίνεται η αθέατη μάχη των ιών στην κοινότητα.

«Οσοι κατά τα προηγούμενο διάστημα έχουν νοσήσει με γρίπη ή RSV, και εξαιτίας του γεγονότος πως τα ανοσοποιητικό τους είναι πεσμένο, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν από κορονοϊό. Συνεπώς, οφείλουμε όλοι να προσέχουμε, με έμφαση στα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες».

Για τον λόγο αυτόν ο καθηγητής επαναλαμβάνει πως η ανθρωπότητα έχει πια στη διάθεσή της «όπλα», τονίζοντας πως θα πρέπει οι ηλικιωμένοι πολίτες αλλά και όσοι έχουν βεβαρημένη υγεία να εμβολιαστούν με το επικαιροποιημένο εμβόλιο έναντι της COVID-19.

Στην πράξη όμως, τα δεδομένα δείχνουν πως το εμβολιαστικό πρόγραμμα έχει «παγώσει», ενώ αντίστοιχα εκτιμάται πως περίπου 1 εκατ. εμβόλια έναντι της εποχικής γρίπης θα μείνουν στα αζήτητα.