Economist: Η Τουρκία υιοθετεί νέα συγκρουσιακή εξωτερική πολιτική – Ο περίεργος σύμμαχος της Δύσης

«Η Τουρκία θα αγωνιστεί για ειρήνη και βιώσιμη σταθερότητα στην περιοχή μαζί με τις ΗΠΑ, τον στρατηγικό εταίρο και σύμμαχό της για περισσότερο από μισό αιώνα», έγραψε κάποτε ένας Τούρκος ηγέτης σε μια αμερικανική εφημερίδα. «Είμαστε αποφασισμένοι να διατηρήσουμε τη στενή μας συνεργασία με τις ΗΠΑ».

Αυτά τα λόγια μοιάζουν από άλλη εποχή, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι οι θέσεις αυτές προέρχονται από τον σημερινό τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο τούρκος πρόεδρος έχει διαφορετικό τόνο σήμερα, όταν μιλάει για τις ΗΠΑ, σχολιάζει άρθρο του Economist.

Ο Ερντογάν κατηγορεί την Αμερική ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία εξοπλίζοντας το PKK, το οποίο η Τουρκία θεωρεί θανάσιμο εχθρό του.

Μερικοί από τους συνεργάτες του μάλιστα υποψιάζονται ότι η Αμερική είχε ρόλο στην απόπειρα πραξικοπήματος του 2016. Παρόμοιες κατηγορίες αποδίδονται και στην ΕΕ, η οποία ο Ερντογάν λέει ότι δεν ήταν ποτέ ειλικρινής σχετικά με τις φιλοδοξίες ένταξης της Τουρκίας, έχει γίνει καταφύγιο για τρομοκράτες και ζηλεύει την πρόοδο της Τουρκίας.

Από τον πόλεμο στην Ουκρανία μέχρι τον πόλεμο στη Συρία και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στις σχέσεις με την Κίνα, στις κυρώσεις κατά του Ιράν, στις ελευθερίες του Τύπου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την τρομοκρατία. Πρόκειται για έναν σύντομο κατάλογο με ζητήματα με τα οποία η Τουρκία δεν φαίνεται να ενστερνίζεται τις ίδιες απόψεις με τους δυτικούς συμμάχους της.

Οι δεσμοί τους, συμπεριλαμβανομένης της ένταξης στο ΝΑΤΟ και το Συμβούλιο της Ευρώπης, και η τελωνειακή ένωση με την ΕΕ, είναι άθικτοι. Όσον αφορά όμως σε πολιτικό επίπεδο, το χάσμα μεταξύ τους είναι εμφανές. Το 2008 η Τουρκία ευθυγραμμίστηκε με το 88% των αποφάσεων και των δηλώσεων εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Μέχρι το 2016 το χάσμα αυτό είχε μειωθεί κατά το ήμισυ στο 44%. Πέρυσι ήταν μόνο 7%.

Σε αδιέξοδο οι σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας

Οι σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία βρίσκονται σε αδιέξοδο εδώ και αρκετά χρόνια. Οι ενταξιακές συνομιλίες της Τουρκίας με την ΕΕ έλαβαν τέλος μόλις ξεκίνησαν το 2005. Οι Γερμανοί και οι Γάλλοι ηγέτες, που κάποτε ήταν απλώς χλιαροί στην ιδέα της τουρκικής ένταξης, τώρα φαίνεται να είναι ανοιχτά εχθρικοί απέναντί ​​της. Η απόφαση της ΕΕ να δεχτεί μια διαιρεμένη Κύπρο το 2004 και η κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ της διεθνώς αναγνωρισμένης ελληνοκυπριακής κυβέρνησης στο νότο και του τουρκοκρατούμενου βορρά έχουν επιδεινώσει τα πράγματα. Ο Ερντογάν, ο οποίος κάποτε υποστήριζε την ενοποίηση του νησιού, τώρα τάσσεται υπέρ της διχοτόμησης. Πολλοί Κύπριοι φοβούνται ότι η Τουρκία μπορεί να καταλήξει να προσαρτήσει τον Βορρά.

Οι συνομιλίες για τη μεταρρύθμιση της τελωνειακής ένωσης με την ΕΕ έχουν σταματήσει. Μια αναβάθμιση για την επέκτασή του στη γεωργία, τις προμήθειες και τις υπηρεσίες θα μπορούσε να ενισχύσει το ΑΕΠ της Τουρκίας έως και 1,8%. Όμως η κάθοδος της Τουρκίας στην απολυταρχία και το αδιέξοδο για την Κύπρο κάνουν τους πολιτικούς της ΕΕ να διστάζουν να συμφωνήσουν.

Η σχέση επικεντρώνεται αντίθετα σε μια συμφωνία βάσει της οποίας η ΕΕ έχει πληρώσει στην Τουρκία 6 δισεκατομμύρια δολάρια για να κρατήσει πρόσφυγες και μετανάστες στην πλευρά της στο Αιγαίο Πέλαγος. Η ΕΕ και η Τουρκία συνεχίζουν τις ενταξιακές συνομιλίες, όμως φαίνεται αυτές να έχουν φτάσει σε αδιέξοδο. «Δεν έχουμε στρατηγικό όραμα απέναντι στην Τουρκία», απελπίζεται Ευρωπαίος διπλωμάτης.

Ο γάμος μεταξύ Τουρκίας και Δύσης είναι όλο και πιο δυστυχισμένος, γράφει ο Economist. Σίγουρα όμως θα αντέξει. Οι επιχειρηματικοί και εμπορικοί δεσμοί της Τουρκίας με την Κίνα και τη Ρωσία είναι ωχροί σε σύγκριση με εκείνους με την Ευρώπη. Η ΕΕ είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας και πηγή ξένων επενδύσεων, όπως και η Αμερική είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων της Τουρκίας. Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης, το φόρουμ ασιατικών χωρών με επικεφαλής την Κίνα, την Ινδία και τη Ρωσία, στην οποία ο Ερντογάν σχεδιάζει να ενταχθεί, μπορεί να είναι ένας ωραίος χώρος για να έρθει σε επαφή με τον Πούτιν και να συζητήσουν τη… δυτική παρακμή. Αλλά είναι μια κακή εναλλακτική λύση στις βελτιωμένες σχέσεις με τη Δύση.