Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Ζ’)

Κάτω από τον πέπλο του μύθου ξεπροβάλλει η πεποίθηση του Πρωταγόρα ότι κάθε άνθρωπος έχει φύσει μέσα του την ηθικότητα (αιδώ) και τη δικαιοσύνη (δίκην), για τις οποίες είχαμε κάνει λόγο στο τελευταίο άρθρο (Μέρος ΣΤ’). Όσους παραβαίνουν τον κανόνα αυτόν, δηλαδή τους ανθρώπους που δεν είναι διόλου σε θέση να ενσωματωθούν σε ένα κοινωνικό σύστημα, η κοινότητα πρέπει να τους βγάζει από τη μέση αφαιρώντας τους τη ζωή.

Ωστόσο, η έμφυτη αυτή ικανότητα του ανθρώπου, η εγγενής αυτή κλίση του στην πολιτική αρετή, δεν είναι από μόνη της αρκετή. Πρέπει να αναπτυχθεί και να ενισχυθεί με την παιδεία, που είναι πρωταρχικής σημασίας για το όλο οικοδόμημα της σοφιστικής.

Ο Πρωταγόρας διατυπώνει την άποψη ότι η μάθηση απαιτεί αφενός τη φυσική ικανότητα (φύσιν) και αφετέρου την ευεργετική επίδραση μιας παιδαγωγικής τριάδας, δηλαδή της φροντίδας (επιμελείας), της άσκησης (ασκήσεως) και της διδασκαλίας (διδαχής). Με άλλα λόγια, δεν απορρίπτει μεν με ριζοσπαστική διάθεση ―όπως ίσως θα ανέμενε κανείς από τον ιδρυτή της σοφιστικής― την κρατούσα αντίληψη των Αρχαϊκών και των Κλασικών Χρόνων για τον καθοριστικό ρόλο της φυσικής ικανότητας, αλλά δίνει εξίσου μεγάλη έμφαση στην παιδαγωγική επίδραση.

Είναι ευνόητο ότι η νέα αυτή θεώρηση του δρόμου που οδηγεί στην πολιτική αρετή, η αισιόδοξη αυτή ματιά όσον αφορά την παιδαγωγική διαδικασία ―στην οποία εντάσσεται, ως παιδαγωγικό μέτρο, και η τιμωρία―, θέτει πριν απ’ όλα τις βάσεις για την εν γένει δραστηριότητα των σοφιστών.

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Α’)

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Β’)

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Γ’)

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Δ’)

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Ε’)

Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος ΣΤ’)