Athens Democracy Forum – Πόλεις vs κλιματική αλλαγή – Ανάγκη για πληροφόρηση και δίκτυα

Περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε πόλεις και αυτό καθιστά κρίσιμο το ρόλο τους στην αντιμετώπιση της μεγαλύτερης απειλής για το ευ ζην των πολιτών – της κλιματικής αλλαγής. Τι χρειάζονται, όμως, οι πόλεις για να γίνουν πιο ανθεκτικές; Ενημέρωση, δικτύωση, συνεργασία και γνώση, απαντούν οι ειδικοί.

Το ΕΛΙΑΜΕΠ και οι εταίροι του φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ένα κόμβο για την Κλιματική Αλλαγή και την Πράσινη Μετάβαση, που θα επιχειρήσει να φέρει σε επαφή τους κρίσιμους δρώντες πολιτικής (stakeholders), ώστε να αντιμετωπίσουν συνεργατικά την απειλή. Εμπειρογνώμονες, αλλά και εξέχουσες προσωπικότητες των φορέων που συμμετέχουν στο project, είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες στο Athens Democracy Forum, σε συνεργασία με τους New York Times, που διοργανώνεται από το Democracy and Culture Foundation.

Η Μαρία Λογοθέτη, οικονομολόγος, Πρεσβευτής Σύμβουλος ε.τ. και ειδική σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ, παρέθεσε τους στόχους του προγράμματος, το οποίο μόλις εξήλθε από την πιλοτική του περίοδο: διάχυση της πληροφορίας από κάτω προς τα πάνω, επιτάχυνση του σχεδιασμού και της παράδοσης των μετασχηματιστικών σχεδίων ανθεκτικότητας και δημιουργία μιας κοινότητας υλοποίησης.

Αναφερόμενη στις πυρκαγιές και τους καύσωνες που έπληξαν την Ελλάδα το καλοκαίρι, η κυρία Λογοθέτη μίλησε για ένα φαινόμενο που μάλλον δεν είναι η εξαίρεση, αλλά αντίθετα, ενδεχομένως, να υπηρετεί ένα μοτίβο. Με βάση τα εθνικά σχέδια που έχουν υποβάλει στον ΟΗΕ τα κράτη-μέλη, η μέση θερμοκρασία ενδέχεται να αυξηθεί έως και 2,7 βαθμούς Κελσίου.

Η νέα γενιά είναι πολύ ανήσυχη, με ένας στους τρεις νέους να δηλώνει τρομοκρατημένος για το μέλλον του, ενώ ένα ποσοστό νέων, άνω του 60%, θεωρούν ότι η καθημερινότητά τους θα επηρεαστεί. Με δεδομένα αυτά, η κυρία Λογοθέτη τόνισε ότι η κλιματική αλλαγή, σε συνδυασμό με τον κοροναϊό, κατέδειξαν ότι κάτι πρέπει να αλλάξει, ενώ η ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία υπαγορεύει πλέον ένα νέο κοινωνικοοικονομικό μοντέλο.

«Εμπόδιο η κατακερματισμένη πληροφορία»

Εμπόδιο για να εγκαθιδρυθεί ένα δίπολο ανθεκτικότητας-ανάκαμψης στις πόλεις στέκεται η κατακερματισμένη πληροφορία. «Δεν επικοινωνούμε, δεν μπορούμε να συλλέξουμε την πληροφορία που παράγεται αλλού», όπως εξήγησε και παρουσίασε την ιδέα ενός «one stop shop» που θα συγκεντρώνει την πληροφορία, ενώνοντας τους πολίτες, τις δημοτικές και περιφερειακές αρχές, την κεντρική κυβέρνηση, τον ιδιωτικό τομέα, την ακαδημαϊκή κοινότητα, think tanks, μη κυβερνητικούς οργανισμούς, αλλά και την κοινωνία των πολιτών. Τα δεδομένα θα συγκεντρώνονται απευθείας από τους stakeholders, οι οποίοι θα χαρτογραφηθούν.

Στόχος είναι να επιταχυνθεί η προσαρμογή και ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και απώτερος σκοπός να ωφεληθεί το ευρύ κοινό. Τα βήματα, σύμφωνα με την κυρία Λογοθέτη, είναι τέσσερα:

1) Η δημιουργία και εδραίωση μιας διατομεακής δράσης, με ανάπτυξη της γνώσης. Το one stop shop θα συλλέγει τις πληροφορίες για τους stakeholders (δεσμεύσεις, δραστηριότητες, επιστημονικά δεδομένα) και θα τις παρουσιάζει με απλό, πρακτικό τρόπο.

2. Δικτύωση. Τα μέλη της ομάδας θα μπορούν να συνδεθούν, να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές, να οργανώσουν συζητήσεις, workshop κ.α.

3) Ανάπτυξη ικανοτήτων. Στην Ελλάδα, οι δήμοι έχουν τα μέσα, αλλά όχι την ικανότητα

4) Εκπαίδευση. Οι νέοι πρέπει να είναι καλύτερα πληροφορημένοι, αλλά και να ξέρουν τι συμβαίνει στη νέα εποχή των «πράσινων» θέσεων εργασίας. Η εκπαίδευση θα ξεκινήσει στα πανεπιστήμια και στη συνέχεια θα επεκταθεί.

Εστιάζοντας στα προβλήματα, η ειδική σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ είπε ότι, στην Ελλάδα, υπάρχουν άνισες ικανότητες μεταξύ των stakeholders. Στο δημόσιο, υπάρχει κατακερματισμός ευθυνών, που βάζει τροχοπέδη στην καλή οργάνωση και αποτελεσματικότητα. Σε τοπικό επίπεδο, μικροί δήμοι στερούνται ενός κατάλληλου στρατηγικού σχεδιασμού και, πρακτικά, πάνε όπου πάει το χρήμα. Χρειάζονται βοήθεια για να συνδεθούν και να επιδράσουν με το εθνικό επίπεδο.

Παράλληλα, υπάρχει κατακερματισμένη πληροφορία και έλλειψη δικτύωσης: αναπτύσσονται διαφορετικές πρωτοβουλίες από διαφορετικούς παίκτες και η πληροφορία δεν διαχέεται. Οι δραστηριότητες εντός του ιδιωτικού τομέα, μένουν συνήθως εντός ενός οργανισμού ή, κατά μέγιστο, εντός ενός τομέα. Το project προσφέρει δυνατότητα ανταλλαγών και συνδεσιμότητας.

«Η κλιματική ουδετερότητα πρέπει να ξεκινήσει από τους πολίτες»

Για την ανάγκη μετάβασης από την πληροφορία στη γνώση μίλησε και ο Δημήτρης Παπαστεργίου, Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, τονίζοντας ότι πρέπει να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στη γνώση και την πραγματική εφαρμογή. Η κλιματική αλλαγή πρέπει να αντιμετωπιστεί στις πόλεις και στην καθημερινότητά μας, είπε ο κ. Παπαστεργίου, προειδοποιώντας ωστόσο ότι η μετάβαση των δήμων στην κλιματική ουδετερότητα είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα: η διαδικασία πρέπει να ξεκινήσει από τα σπίτια και τα δημόσια κτίρια, να επεκταθεί στις γειτονιές και τελικά στις πόλεις.

Το μυστικό της επιτυχίας για τον ίδιο είναι να μπουν στο παιχνίδι και οι πολίτες. Να υιοθετήσουν το όραμα και να δεσμευτούν σε αυτό. Είναι ο μόνος τρόπος για να επιταχυνθούν «πράσινες» δράσεις όπως η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, η διείσδυση των ΑΠΕ κ.λπ. Τα μέσα, σύμφωνα με τον κ. Παπαστεργίου υπάρχουν με το Ταμείο Ανάκαμψης, το νέο ΕΣΠΑ και το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης».

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τα επόμενα χρόνια είναι η κατάρτιση του οδικού χάρτη για τη μετάβαση σε μια έξυπνη, ασφαλή ανθεκτική πόλη. «Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά απέναντι στο περιβάλλον, μετά και τις εξελίξεις του καλοκαιριού», είπε παρατηρώντας ότι η ελληνική κοινότητα έχει αλλάξει τρόπο σκέψης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ