Πανελλαδικές 2021: Αυτές είναι οι απαντήσεις στη Νεοελληνική Γλώσσα και τη Λογοτεχνία

Στο κλίμα των ημερών και όπως ήταν αναμενόμενο οι πανελλαδικές εξετάσεις ξεκίνησαν σήμερα με ένα θέμα στην Έκθεση που αφορούσε το μέλλον της ανθρωπότητας και τους προβληματισμούς που γεννιούνται από τον συνδυασμό τεχνολογικών εξελίξεων και απειλών που κατά καιρούς παρουσιάζονται για το ανθρώπινο είδος. Σύνθετο αλλά αναμενόμενο θέμα το οποίο θεωρείται ότι οι προετοιμασμένοι υποψήφιοι μπόρεσαν να προσεγγίσουν με άνεση.

«Η κατάρρευση των μεγάλων αφηγήσεων για το μέλλον, οι ολοκληρωτισμοί του 20ού αιώνα και η ανάδυση σοβαρών παγκόσμιων απειλών ύψωσαν μαύρο τείχος στο αύριο, δίνοντας θέση μόνο στα ατομικά οράματα, συρρίκνωσαν όλες τις προσδοκίες στο τώρα. Όμως, η τελευταία κρίση κατάφερε ένα απροσδόκητο πλήγμα στο παρόν και στη λατρεία του, θυμίζοντας ότι το μέλλον νοηματοδοτεί κάθε μας πράξη, η απαλοιφή του σημαίνει και απαλοιφή όλης της παρελθούσας ανθρώπινης εμπειρίας» αναφέρεται στο κείμενο που δόθηκε στους υποψηφίους.

Το ποίημα του Νίκου Γκάτσου «Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά» ήταν το κείμενο στο οποίο διαγωνίστηκαν οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών στη Νεοελληνική Γλώσσα, συνδυαστικά με ένα δημοσίευμα του ημερήσιου Τύπου.

Ενδεικτικές απαντήσεις

Χωρίς παγίδες ήταν τα θέματα της νεοελληνικής γλώσσας και της λογοτεχνίας κατά τη πρώτη ημέρα των πανελλαδικών εξετάσεων, όπως εκτιμά το φροντιστήριο Ορόσημο.

Το in.gr σε συνεργασία με τους καθηγητές του Φροντιστηρίου Ορόσημο, δίνει τις ενδεικτικές απαντήσεις των θεμάτων

• Δείτε αναλυτικά τα θέματα εδώ

A1. Η παράγραφος αναφέρεται στον επαγγελματικό προσανατολισμό των τελειοφοίτων. Πιο συγκεκριμένα, εκφράζεται η άποψη ενός τελειόφοιτου ότι ο επαγγελματικός προσανατολισμός αρμόζει να αποτελεί αδιάσπαστο τμήμα της σχολικής εκπαίδευσης. Ωστόσο, ο ανεπαρκής επαγγελματικός προσανατολισμός οδηγεί σε απαξίωση προς τα μη δημοφιλή επαγγέλματα και στην ανεργία. Σύμφωνα με άποψη άλλου τελειόφοιτου, εξαιτίας της επαγγελματικής υποβάθμισης στην Ελλάδα, πολλοί νέοι ασκούν επαγγέλματα που δεν επιθυμούν ή μεταναστεύουν σε κράτη του εξωτερικού.

Β1.

α. Σ

β. Σ

γ. Λ

δ. Σ

ε. Λ

Β2.α.

-Κυριολεκτική χρήση της γλώσσας: Η γνώμη των τελειοφοίτων για την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

-Μεταφορική χρήση της γλώσσας: Το μελλοντικό επαγγελματικό ταξίδι των νέων.

Β2.β. Στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου 1 χρησιμοποιούνται τα στατιστικά στοιχεία , για να τεκμηριωθεί η άποψη που εκφράζεται στον πρώτη παράγραφο-πρόλογο ότι το μέλλον προβλέπεται δυσοίωνο. Ωστόσο, χρησιμοποιούνται στατιστικά στοιχεία και στην τρίτη παράγραφο, με σκοπό να εκφραστεί μια αισιόδοξη άποψη για το μέλλον.

Στο κείμενο 2 οι εκτεταμένες μαρτυρίες αποτελούν και αυτές τεκμήρια, ώστε να εκφραστούν με αμεσότητα ,παραστατικότητα και αντικειμενικότητα οι απόψεις των τελειόφοιτων σχετικά με το επαγγελματικό τους μέλλον.

Επίσης, με τη χρήση τεκμηρίων προσδίδεται εγκυρότητα στο κείμενο, ώστε να πειστεί ευκολότερα ο δέκτης για να αποδεχτεί τις προβαλλόμενες απόψεις.

Β3.

1- Ρητορικό ερώτημα (Άλλωστε, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;) : Σκοπός είναι η μετάδοση ενός αισιόδοξου μηνύματος προς τον δέκτη. Καλεί τον δέκτη να προβληματιστεί και, με έμμεσο τρόπο, ο δέκτης προτρέπεται να αναλάβει δράση.

2-Χρήση ά πληθυντικού προσώπου (Σωρεύουμε, επιμένουμε, νιώθουμε): Εκφράζονται συλλογικότητα-καθολικότητα (κοινή οπτική γωνία πομπού και δέκτη), αμεσότητα και ζωντάνια. Με αυτόν τον τρόπο, επίσης, ο πομπός προσπαθεί να εντάξει τον δέκτη στο ίδιο σύνολο, ώστε να τον πείσει σχετικά με τις απόψεις του. Επιπλέον, αναπτύσσεται κλίμα οικειότητας μεταξύ πομπού και δέκτη.

3-Ποιητική χρήση της γλώσσας-σχήματα λόγου (Το αύριο, από αδιαπέραστο πέπλο, γίνεται και πάλι πεδίο εκκόλαψης προσδοκιών): Μέσω των μεταφορών αυτών προκαλείται συναισθηματική φόρτιση στους δέκτες, ενώ εμφατικοποιείται και το νόημα των φράσεων, προσδίδοντας παράλληλα αισθητική απόλαυση στο κείμενο.

(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Με ορθή διαχείριση του χρόνου, οι μαθητές θα μπορούσαν να σχολιάσουν το νόημα των συγκεκριμένων γλωσσικών επιλογών.)

Γ.

Στο ποίημά του «Σείριος» ο Ν. Γκάτσος εκφράζει την ευαισθησία του για τα δεινά των ανθρώπων στη Γη. Στηρίζεται σε μια έντονη αντίθεση ανάμεσα στα παιδιά από τη μια που -υποθετικά- ζουν σε ένα ιδανικό αστέρι -τον Σείριο- που μοιάζει με παράδεισο, αφού «ποτέ δεν βάλαν έγνοια στην καρδιά…πολέμους – θανάτους-γιορτινά τους και από την άλλη στους ανθρώπους που ζουν στη γη «του σύμπαντος αρρώστια και πληγή», τη γη που, σύμφωνα με την προσωποποίηση, «παράξενα παιδεύει το μυαλό τους». Με ενδιαφέρον και περιέργεια ρωτούν γι’ αυτήν τον δάσκαλό τους. Αυτός τους απαντά πως εκεί δεν είναι δεδομένη η ειρήνη, η δικαιοσύνη και η ελευθερία, όπως στο Σείριο και γι’ αυτό οι κάτοικοι της παρουσιάζονται μεταφορικά ως «ακούραστοι του ονείρου κυνηγοί» που «κεντάνε με συνθήματα τους τοίχους».

Θα ήμουν ικανοποιημένος/η ζώντας σ’ έναν ιδανικό μέρος όπως ο Σείριος χωρίς πολέμους, θάνατο, βία, αδικία, γιατί δεν θα χρειαζόταν να αγωνιζομαι καθημερινά με τους συνανθρώπους μου για να αντιμετωπίσουμε τα δεινά, τους κινδύνους, τις απειλές που μαστίζουν διαχρονικά τη γη μας.

Ή

Δεν θα ήμουν ικανοποιημένος/η ζώντας σ’ έναν ιδανικό τόπο – έναν παράδεισο-, όπου όλα είναι τέλεια και δεν χρειάζεται να αγωνιστείς για τίποτα, γιατί δεν θα είχα έναν υψηλό σκοπό να υπηρετήσω, να αγωνιστώ γι’ αυτόν, να ονειρευτώ μαζί με άλλους και να πετύχουμε όλοι μαζί κάτι καλύτερο.

Δ.

Κειμενικός τύπος: Άρθρο

Οι νέοι και ο κόσμος

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Η κοινή γνώμη και ιδιαίτερα οι νέοι προβληματίζονται για τις δυσοίωνες προοπτικές του σύγχρονου κόσμου. Τροφή για σκέψη προσέφεραν τα δύο προηγούμενα άρθρα που δημοσιεύθηκαν στην ιστοσελίδα. Χρήσιμο, λοιπόν, θα ήταν να παρουσιαστούν τα εφόδια που καλείται να έχει ο νέος αλλά και οι δράσεις που μπορεί να αναπτύξει προκειμένου να αντεπεξέλθει στις όποιες δυσοίωνες προοπτικές και να βελτιώσει τον κόσμο.

Ά ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: -Οι νέοι καλούνται να είναι φορείς ανθρωπιστικών αξιών και ιδανικών που θα αποκτήσουν μέσω της ανθρωπιστικής Παιδείας, η οποία διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την προσωπικότητά τους από μικρή ηλικία.

-Οι νέοι θα πρέπει να εμφορούνται από δημοκρατικά ιδανικά, καθώς και από το πνεύμα ανεκτικότητας και αλληλεγγύης. Με αυτόν τον τρόπο, εκφράζονται όλες οι πολιτικές απόψεις και προἀγονται οι καταλληλότερες ύστερα από αντικειμενική εξέταση, ενώ από την άλλη διασφαλίζεται η κοινωνική ειρήνη.

-Οι νέοι χρειάζεται να χαρακτηρίζονται από καινοτόμο και προοδευτικό πνεύμα, με σκοπό να πολεμήσουν κάθε μορφή συντηρητισμού και αυταρχισμού, διότι αποτελούν το μέλλον της κοινωνίας και ο ριζοσπαστισμός τους εμπνέει το κοινωνικό σώμα.

(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ΣΤΟ Α΄ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΕΘΕΙ ΚΑΙ ΤΟ Ά ΕΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ)

Β΄ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ:

-Οι νέοι δεν έχουν το δικαίωμα να απέχουν από την πολιτική ζωή, αλλά είναι απαραίτητο να συμμετέχουν σε πολιτικές παρατάξεις που έχουν δημοκρατικό χαρακτήρα, ώστε να προστατεύουν έμπρακτα τα ανθρώπινα δικαιώματα.

-Παράλληλα είναι αναγκαίο να επιδείξουν κοινωνική αλληλεγγύη, μέσω της συμμετοχής τους σε εθελοντικούς οργανισμούς, διότι η προσφορά τους είναι ανιδιοτελής και αποτελούν υπόδειγμα για μίμηση.

-Στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον η άσκηση κριτικής και η στηλίτευση κάθε διαδικτυακής απόπειρας για προπαγάνδα αποτελεί καθήκον του νέου, επειδή η τεχνολογία είναι απαραίτητο στοιχείο της καθημερινότητάς του.

-Οι νέοι αρμόζει να διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες. Οι σπουδές, η εξειδίκευση και ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν έχουν εγωιστικό χαρακτήρα. Αντιθέτως, ο νέος μέσω της προσωπικής του προόδου συμβάλλει στην ευημερία και του κοινωνικού συνόλου.

(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ΣΤΟ Β΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΚΑΛΟ ΘΑ ΗΤΑΝ ΝΑ ΤΕΘΕΙ Ά ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Οι νέοι καλούνται να αντιμετωπίσουν συνθήκες που σε κάποιες περιπτώσεις φαντάζουν δυσοίωνες. Αδήριτη ανάγκη αποτελεί η ευαισθητοποίηση και η δραστηριοποίησή τους. Μόνο έτσι θα καταφέρουν να δημιουργήσουν κοινωνίες που θα εδραιώνονται στις αρχές και αξίες του ανθρωπισμού.