Η Ευσταθία Ματζαρίδου γράφει για «Φτερά στο τσιμέντο» με θάρρος και τρυφερότητα

«Ένα μυθιστόρημα γράφεται μέσα από πολλές ενστικτώδεις σκέψεις, μέσα από φόβους, αγωνίες, απογοητεύσεις, μέσα από σκοτάδια που έχουμε μέσα μας και δεν τολμούμε να τα διασχίσουμε. Στα «Φτερά στο τσιμέντο» το θέμα της αναπηρίας, ήταν κάτι που το κουβαλούσα, ένα βάρος που δεν το ήξερα, ένας φόβος, μια αγωνία που ήρθε και μου επιβλήθηκε εδώ και χρόνια κι έπρεπε να την κάνω μια μεγάλη ιστορία για να τη διαχειριστώ.»

Αυτό απαντά η Ευσταθία Ματζαρίδου, όταν την ρωτώ σχετικά με την επιλογή του θέματος του μυθιστορήματός της που ήδη συζητείται πολύ και διαβάζεται ακόμα περισσότερο.

Ποια είναι η σχέση της συγγραφέως, όμως, με την αναπηρία;

«Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου η αναπηρία με τρόμαζε πάρα πολύ. Μεγάλωσα σε χωριό οι ανάπηροι ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους, δεν κυκλοφορούσαν καν με καρότσι, η μοίρα τους και των οικογενειών τους ήταν η πιο βαριά. Στο σχολείο είχα συμμαθήτρια ανάπηρη κι αργότερα στην επαγγελματική μου ζωή συνάντησα αρκετούς.

Με πονούσε η ανημποριά τους ασφαλώς, αλλά περισσότερο η έλλειψη ελευθερίας, η εξάρτησή τους απ’ τους άλλους. Έτσι η ηρωίδα που δημιούργησα είναι συμβιβασμένη με την σωματική της κατάσταση, την έχει αποδεχτεί, σε σημείο που αυτοσαρκάζεται, αλλά δεν συμβιβάζεται με την ανελευθερία που συνεπάγεται η κατάστασή της και σ’ όλο το βιβλίο προσπαθεί να διευρύνει τα όριά της ελευθερίας της που προσκρούουν σε μια αυταρχική οικογένεια, σε μια ρατσιστική κοινωνία και μια ανεπαρκή πολιτεία.»

Στο οπισθόφυλλο της καλαίσθητης έκδοσης διαβάζουμε:

«Τη νύχτα όλοι κοιμούνται και τότε, παρ’ όλη την ακινησία μου, νιώθω ελεύθερη, γιατί η νύχτα για τους σκλάβους είναι η μόνη στιγμή ελευθερίας. Μπορώ να είμαι όσες ώρες θέλω στο διαδίκτυο, να χάνομαι σε κόσμους που δεν έχω καμιά πρόσβαση, μπαίνω σε μουσικές, σε εικόνες, σε θεάματα, βρίσκω ιδέες και λύσεις για τα πάντα, δημιουργώ υποθετικά προβλήματα και προβλήματα υγείας και μετά ψάχνω όλη νύχτα να βρω λύση.

Υποθέτω ότι χάνουμε τον γάτο μας και πρέπει να τον βρούμε, βάζω στο Google, έχασα τον γάτο μου, και πατάω αναζήτηση, ή ότι έχω χοληστερίνη και σάκχαρο και βουλωμένες αρτηρίες και ψάχνω όλη νύχτα το πρόβλημα, ώσπου τα τόσα που έχω διαβάσει με ικανοποιούν σε τέτοιο βαθμό, που πια χαλαρώνω και γύρω στα χαράματα με παίρνει ο ύπνος, ένας ύπνος βαθύς, που με προφυλάσσει απ’ όλους τους πρωινούς θορύβους των γονιών μου, γιατί ειδικά οι πρωινοί τους θόρυβοι με πανικοβάλλουν και με παραλύουν σε τέτοιο βαθμό, που νιώθω ολόκληρη, από το κεφάλι ως τα ακροδάχτυλα, βαριά τραυματισμένη, ολόκληρη σε γύψο, και μόνο τα εσωτερικά μου όργανα είναι σε κίνηση και τα μάτια μου, το εσωτερικό τους σε κίνηση, σαν κυνηγημένα, γιατί έχω τεράστια απελπισία που εγώ δεν μπορώ να μετακινηθώ και δεν μπορώ να προσφέρω τίποτα σε κανέναν εκεί έξω και δεν είμαι απαραίτητη σε κανέναν και κανένας δεν θα με αναζητήσει ποτέ κι όλο αυτό μου δημιουργεί και μια ενοχή, σαν να είναι η ακινησία μου και η παραμονή μου στο σπίτι θέμα προσωπικής οκνηρίας, μιας οκνηρίας βαθιάς…

Μια νέα γυναίκα καθηλωμένη. Μια δυσλειτουργική οικογένεια που συνδέεται μόνο με τα δεσμά της αδιαφορίας, της απώθησης, του παραγκωνισμού.Μια διά βίου ανήλικη που ξεδιπλώνει την απροσμέτρητη μοναξιά της.Το ακμαίο της πνεύμα συνθλίβεται από τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Κι όμως, παλεύει και διεκδικεί μια θέση σε έναν κόσμο που δεν έχει μάτια για τον δύσμορφο, δεν έχει αυτιά για τον πονεμένο,δεν έχει χώρο για τον διαφορετικό. Οι σκέψεις της για τον μικρόκοσμο μέσα στο σπίτι και για τον μεγάκοσμο εκεί έξω γίνονται ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που αναπαύεται αυτάρεσκα πάνω στις διαχωριστικές γραμμές που έχει χαράξει.

Ευσταθία, πώς σηκώνει κανείς τα φτερά του  απ’ το τσιμέντο;

Ο τίτλος βγήκε από μια εικόνα, όπου η ηρωίδα μιλάει για τα πόδια της (υπονοώντας τα φτερά της) ότι βούτηξαν σε φρέσκο τσιμέντο κι αυτό πάγωσε κι έτσι ακινητοποιήθηκε. Ωστόσο, είναι πολύ ευφυής και μαχητική και αγωνίζεται να πετύχει όσα θέλει.

Ο πατέρας της, αυταρχικός και μικρόνους, η μητέρα της αδύναμη και παθητική δυσκολεύουν αφόρητα τη ζωή της. Η σωματικά ανάπηρη ηρωίδα γίνεται ενίοτε γονέας των ψυχικά ανάπηρων γονιών της… Εν ολίγοις όταν το σώμα είναι άρρωστο κι αδύναμο, η δυνατή ψυχή και το δυνατό πνεύμα κάνουν θαύματα, άπειρα παραδείγματα το επιβεβαιώνουν.